(netto) - Er wordt al jaren over gediscussieerd, maar nu is het bijna zover. De plenaire Kamer heeft gisteren het wetsontwerp houdende diverse bepalingen aangenomen. Eén luik gaat over de versoepeling van de regeling van het bankgeheim, gekoppeld aan de mogelijkheid tot minnelijke schikking. Er waren 67 stemmen voor (de uittredende meerderheid), 34 stemmen tegen (sp.a en groenen) en 26 onthoudingen(N-VA en Vlaams Belang). De Commissie Justitie van de Senaat had opmerkingen over de minnelijke schikkin, waarbij de fraudeur de mogelijkheid heeft om de ontdoken belasting te betalen. De Hoge Raad kan de door de Kamer gestemde tekst nog amenderen, maar in grote lijnen is de tekst dus definitief. Maar aan de opheffing van het bankgeheim zijn wel enkele voorwaarden verbonden. Een overzicht.
1. Wat verandert er nu?
Op het vlak van successierechten en btw heeft er voor Belgische inwoners nooit een bankgeheim bestaan. Er is veeleer sprake van 'bankdiscretie' dan van bankgeheim. Wat de inkomstenbelastingen betreft, kon het bankgeheim slechts worden opgeheven als er een vermoeden was van een fraudemechanisme. Dat is een belangrijke nuancering. Een fraudemechanisme veronderstelt dat er verschillende personen bij de fraude betrokken zijn. Individuele onderzoeken zijn in ons land dus erg zeldzaam. De voorbije jaren werd het bankgeheim bijna geen enkele keer opgeheven. Maar weldra volstaat een aanwijzing van fraude om het bankgeheim op te heffen.
2. Wat is een aanwijzing van fraude?
Bij het definiëren van het vermoeden van fraude, verwijzen de rechtspraak en de Europese spaarrichtlijnen naar ‘de bedoeling om belastingen te ontduiken’ en ‘uiterlijke tekenen van rijkdom die niet in verhouding staan tot de aangegeven inkomsten’. Het politieke akkoord heeft gepreciseerd wat onder die termen moet worden verstaan. De toelichting bij het wetsontwerp somt de ‘aanwijzingen van fraude’ op die de belastingcontroleur, na akkoord van de regionale directeur, kan inroepen. Tot de belangrijkste aanwijzingen van belastingontduiking behoren:
- het niet aangeven van een rekening in het buitenland.
- belangrijke verschillen tussen de levensstandaard en de aangegeven belastingen, zichtbaar in zowel België... als het buitenland!
- en aanvraag tot belastingvoordeel voor werken die niet werden uitgevoerd.
- inlichtingen ontvangen door de fiscus waaruit blijkt dat niet alle inkomsten werden aangegeven.
- levering van goederen of diensten... zonder factuur.
- verschillen tussen 2 exemplaren van eenzelfde factuur (exemplaar ‘klant’ en exemplaar ‘leverancier’).
3. Is mijn privéleven beschermd?
In principe wel. "Aanvankelijk wilden sommige partijen dat de Nationale Bank een register van bankrekeningen zou aanleggen, met vermelding van de identiteit, de rekeningnummers, de bedragen en de intresten. Dan zou de fiscus de hand hebben kunnen leggen op heel wat interessante inlichtingen. Maar dat voorstel was zowel principieel als praktisch totaal onuitvoerbaar. De banken zouden dan zelf hebben moeten uitmaken welke gegevens al dan niet betrekking hadden op het privéleven van hun klanten", zegt Emmanuel Degrève, kabinetschef van Bernard Clerfayt, staatssecretaris voor de strijd tegen fiscale fraude. Uiteindelijk zal de belastingcontroleur zich kunnen beroepen op een centraal bestand binnen de Nationale Bank. Wanneer het bankgeheim wordt opgeheven, zal de Nationale Bank zelf de inlichtingen bij de betrokken banken opvragen.
4. Vanaf wanneer treedt het nieuwe systeem in werking?
De versoepeling van het bankgeheim zal in werking treden vanaf 1 juli 2011. "We moesten snel te werk gaan. In onze strijd tegen fiscale fraude traden we strenger op tegen buitenlanders dan tegen onze eigen burgers. Dat kon niet blijven duren", legt Emmanuel Degrève uit.
5. Kan de burger zich verzetten tegen de opheffing van het bankgeheim?
Nee, maar er is wel een procedure van gerechtelijke schikking voorzien. Voor het bankgeheim wordt opgeheven, zal de fiscus aan de belastingplichtige voorstellen om zijn fiscale verplichtingen alsnog na te komen. Bedoeling is om lang aanslepende gerechtelijke procedures te vermijden en de staatskas sneller te spijzen!
6. En wat als het systeem niet werkt?
Interessant is wel dat men de deur openlaat voor toekomstige wetswijzigingen. Terwijl het huidige systeem tot stand kwam met behulp van de rechtspraak en diverse interpretaties van de bestaande wetten, voorziet het nieuwe systeem uitdrukkelijk jaarlijkse rapporten. De werking en de efficiëntie van het systeem zullen elk jaar geëvalueerd worden.
