De opheffing van het Luxemburgse bankgeheim heeft te maken met de Europese spaarrichtlijn. Die werd acht jaar geleden in het leven geroepen om een einde te stellen aan de praktijk dat inwoners van Europese lidstaten de belasting op beleggingsinkomsten ontduiken door hun beleggingen in een ander Europees land te parkeren. Een typisch voorbeeld is de zogenaamde ‘Belgian dentist’ die elk jaar naar Luxemburg spoort om er de coupons van zijn obligaties te innen en die vervolgens ‘vergeet’ aan te geven in zijn belastingaangifte.
Om daar paal en perk aan te stellen legt de spaarrichtlijn sinds 1 juli 2005 een keuze op aan de Europese lidstaten. Ofwel kiezen ze voor gegevensuitwisseling. Dat betekent dat de landen elkaar op de hoogte moeten brengen als een buitenlander in hun land intresten int. Ofwel kiezen ze voor bronheffing. Hierbij zal het land waar de buitenlander zijn intresten int, een bronheffing afhouden. Die heffing bedraagt 35 procent sinds 1 juli 2011. Driekwart van de bronheffing gaat naar het land vanwaar de betrokken persoon afkomstig is en een kwart gaat naar het land waar hij de intresten heeft geïnd. In die regeling blijft de buitenlander anoniem voor de fiscus van zijn thuisland.
De grote meerderheid van de landen koos bij de start voor gegevensuitwisseling. België voegde zich bij die groep in 2010, zodat er nog twee Europese lidstaten overbleven met het principe van bronheffing: het Groothertogdom Luxemburg en Oostenrijk.
1. Wat verandert concreet?
Voorbeeld
- Wouter heeft op een termijnrekening bij een Luxemburgse bank 100.000 euro geparkeerd. Tot 2020 int hij daarop een brutocoupon van 4 procent. In het huidige systeem kiest hij voor een bronheffing van 35 procent op de brutocoupon om anoniem te blijven voor de Belgische fiscus.
- Van de brutocoupon van 4.000 euro houdt hij 2.600 euro (0,65x4.000) over in 2013 en 2014.
- Van de brutocoupon van 4.000 euro houdt hij jaarlijks 3.000 euro (0,75x4.000) over vanaf 2015. Dat in de veronderstelling dat de roerende voorheffing in België op 25 procent gehandhaafd blijft.
- Door de opheffing van het Luxemburgse bankgeheim verliest Wouter de anonimiteit, maar houdt hij netto wel meer over.
Vanaf 1 januari 2015 kiest ook Luxemburg voor gegevensuitwisseling. Dat betekent dat de Belg met spaarcenten in Luxemburg niet langer anoniem blijft. De Belgische fiscus zal door Luxemburg op de hoogte gebracht worden welke Belg welke intresten heeft geïnd. Wie de intresten vergeet te melden op de belastingaangifte, loopt dus tegen de lamp. De druk wordt ook verhoogd op Oostenrijk om het Luxemburgse voorbeeld te volgen. Als Oostenrijk zwicht, is de gegevensuitwisseling in de 27 Europese lidstaten een feit. Om te voorkomen dat de spaarrichtlijn in het voordeel van belastingparadijzen zou spelen, werd het principe van die richtlijn ook afgedwongen in tien geassocieerde gebieden, zoals de Kaaimaneilanden, Jersey en Guernsey, en vijf derde staten, zoals Zwitserland, Liechtenstein en Monaco. Zo is bijvoorbeeld op de Kaaimaneilanden de gegevensuitwisseling van toepassing voor burgers uit Europese lidstaten, terwijl Zwitserland een bronheffing afhoudt.
2. Welke informatie wordt uitgewisseld?
Niet al uw spaar- of beleggingsinkomsten worden doorgespeeld. Het gaat uitsluitend om intresten. Daaronder valt de rente op spaarboekjes, zichtrekeningen, termijnrekeningen, kasbons en obligaties. Ook producten die indirect rente-inkomsten genereren, zoals bepaalde beleggingsfondsen, komen in aanmerking. Aan twee voorwaarden moeten voldaan zijn. Ten eerste moet het gaan om fondsen met een Europees paspoort. Ten tweede moet het fonds minstens een bepaald percentage in schuldvorderingen (obligaties) beleggen. Hebt u een beleggingsfonds van het distributietype, dat is een fonds dat dividenden uitkeert, dan wordt de informatie over de coupon doorgespeeld als het fonds minstens 15 procent in obligaties belegt. Hebt u een kapitalisatiefonds, een fonds dat geen dividenden uitkeert, dan worden de intresten uit de meerwaarde doorgespeeld als het fonds minstens 25 procent in obligaties belegt.
3. Welke informatie wordt (nog) niet uitgewisseld?
In de huidige richtlijn blijven dividenden en meerwaarden van aandelen buiten schot, en wordt ook geen informatie doorgespeeld over fondsen met een Europees paspoort die minder dan 15 of 25 procent in schuldvorderingen beleggen. Verder blijven ook alle fondsen zonder Europees paspoort en de gestructureerde producten buiten het toepassingsgebied. Ten slotte vallen de verzekeringsproducten (tak21 en tak23) uit de boot.
De kans is groot dat dat binnenkort zal wijzigen. ‘Er ligt al sinds 2009 een voorstel op tafel om de richtlijn uit te breiden tot gestructureerde en verzekeringsproducten. Ook fondsen zonder paspoort zouden in aanmerking komen. Het blijft wachten op de goedkeuring, maar ik denk dat de beslissing van Luxemburg de uitbreiding van de spaarrichtlijn kan versnellen’ , zegt Dirk Coveliers van Petercam. Volgens Coveliers heeft de opheffing van het bankgeheim in Luxemburg nog een ander gevolg. ‘Nu is de informatieoverdracht nog beperkt tot de intresten, maar ik denk dat de stap nu sneller gezet zal worden naar een volledigere gegevensuitwisseling. Als bijvoorbeeld ook de verzekeringsproducten in aanmerking komen, dan lijkt het me logisch dat ook de afkoopwaarde wordt doorgespeeld’, meent Coveliers.
4. Zijn er nog landen waarnaar u kunt vluchten?
Velen denken dat Zwitserland nog een vluchtroute is, maar fiscalisten wijzen erop dat ook daar de mazen worden gedicht. ‘Op termijn zal Zwitserland niet anders kunnen dan tot dezelfde informatie-uitwisseling over te gaan’, zegt fiscaal advocaat Thierry Afschrift.
Verder voeren ook de VS de druk op om steeds meer informatie uit te wisselen. Met de zogenaamde Fatca-wetgeving dwingen de VS banken in andere landen om fiscale gegevens van Amerikanen automatisch door te spelen aan de fiscus in Washington. Die wet, die Europese landen zullen moeten toepassen, inspireerde vijf grote Europese landen om te bekijken in hoeverre een Europese Fatca haalbaar is. Dat zou betekenen dat er voor Europeanen ook buiten Europa niet te vluchten valt.
Belangrijk is ten slotte dat in de Europese spaarrichtlijn ook het achterpoortje van de schijnvennootschappen gesloten wordt. Zo zou de uitbreiding van de spaarrichtlijn ook de gegevensuitwisseling beogen van fiscaalvriendelijke tussenstructuren, stichtingen en trusts.