Ongeveer 2,7 miljoen Belgen doen jaarlijks aan pensioensparen. Voor het inkomstenjaar 2013 kunnen de Belgen tot 940 euro fiscaal in mindering brengen. Daarvan recupereren ze 30 procent, of 282 euro, via de belastingaangifte van 2014.
Voor het fiscale voordeel maakt het helemaal niet uit op welk tijdstip van het jaar u die storting doet. U kunt het hele bedrag in één keer betalen, maar u kunt ook kiezen voor periodieke stortingen. Een rondvraag bij banken en verzekeraars leert dat een meerderheid van de spaarders kiest voor maandelijkse stortingen. Bij BNP Paribas Fortis is dat 91 procent, bij zowel AG Insurance, KBC als ING komt dat neer op ongeveer 80 procent van de spaarders.
Van de resterende 20 procent kiest meer dan de helft voor een eenmalige storting in december. ‘Er is nog steeds sprake van een decembereffect’, klinkt het in koor bij KBC en AG Insurance. Veel spaarders wachten tot de laatste dagen van het jaar om, al dan niet dankzij een herinnering van hun bank, nog snel de storting te doen. Op basis van de rondvraag zou het aantal spaarders dat wacht tot het einde van het jaar boven 200.000 liggen.
Rendabele timing
Een belangrijke vraag is of december ook echt de meest rendabele timing is voor de storting. Bij pensioenspaarverzekeringen alvast niet. De redenering daarachter is vrij eenvoudig. Uw storting in een pensioenspaarverzekering begint, net als bij een spaarboekje, rente op te leveren vanaf het moment van storting. ‘Wie vroeger op het jaar stort, begint dus vroeger de rente en de winstdeling op te strijken’, zegt Gerrit Feyaerts van AG Insurance. Als uw pensioenspaarverzekering meer opbrengt dan uw spaarboekje zal het dus rendabeler zijn om de storting, in de mate van het mogelijke, zo vroeg mogelijk te doen. De meeste pensioenspaarverzekeringen bieden vandaag gegarandeerde rentes boven 2 procent. Het hoogste tarief ligt op 2,5 procent. Behalve de gegarandeerde rente is er doorgaans ook nog een winstdeel name.
Het verhaal is iets anders voor pensioenspaarfondsen. In tegenstelling tot de verzekeringen kan de waarde van de fondsen fors schommelen en is het mogelijk dat de koersen in bepaalde jaren dalen. Daarom onderzochten we de impact van de timing van de stortingen op de acht pensioenspaarfondsen die al sinds 1989 bestaan. Over de 24- jarige periode gingen we na welke strategie het meest opbracht: ofwel een volledige storting in januari, ofwel maandelijkse stortingen, ofwel een volledige betaling in december.
De cijfers tonen overduidelijk aan dat een systematische storting van het volledige bedrag in januari het meeste opbracht. Wie sinds 1989 elk jaar het maximale bedrag stortte in januari had eind 2012 een som opgebouwd van gemiddeld 30.722 euro. Dat is het gemiddelde opgebouwde kapitaal in de acht fondsen. Wie systematisch in december stortte, haalde een bedrag bijeen van 28.805 euro. Spaarders die kozen voor de maandelijkse stortingen bouwden gemiddeld 29.616 euro op. Het voorgaande toont aan dat een storting in januari tot een kapitaal leidt dat bijna 7 procent hoger ligt dan bij een storting in december. Wie in plaats van maandelijkse stortingen koos voor een storting in het begin van het jaar, doet een winst van bijna 4 procent.
De verklaring is duidelijk. In de meerderheid van de gevallen sloten de beurzen het jaar met winst af en was het dus voordeliger in het begin van het jaar te storten. U krijgt dan meer deelbewijzen voor dezelfde storting omdat de inventariswaarde van het fonds lager is. Zo bouwt u meer pensioenkapitaal op. Onderzoek toont aan dat tijdens de voorbije 24 jaar er 16 jaren waren waarin de inventariswaarde in januari lager lag dan in december. 2008 was bijvoorbeeld een uitzondering. Tijdens de beurscrisis van dat jaar vielen de pensioenspaarfondsen met meer dan 20 procent terug. In dat jaar was het dus beter om in december te storten.
Niet alleen de timing van de stortingen heeft een belangrijke impact op uw pensioenspaarpot. Ook de keuze van het fonds kan tot forse verschillen leiden. Dat toont het bijgevoegde rendementsoverzicht. Met Metropolitan-Rentastro Growth van BNP Paribas Fortis en Fintro bouwde u sinds 1989 een kapitaal op van 35.312 euro als u koos voor maandelijkse stortingen. Met Accent Pension Fund van Société Générale Private Banking kwam u met dezelfde maandelijkse stortingen op een bedrag van 23.991 euro, ongeveer 32 procent minder. Voor langetermijnproducten kunnen kleine verschillen in gemiddelde returns dus tot grote verschillen leiden in de eindkapitalen.
Taks
Een belangrijke opmerking is dat de vermelde bedragen geen rekening houden met de taks van 6,5 procent die in 2012 werd afgehouden op stortingen die dateren van voor 1993. Verder is het zo dat het moment van storting bij de fondsen geen invloed heeft op de taks van 10 procent die u op 60-jarige leeftijd zal moeten betalen. Die taks wordt voor de fondsen berekend op basis van een fictief rendement. Hierbij wordt ervan uitgegaan dat de storting pas rente oplevert vanaf het begin van het jaar volgend op de storting.
Ten slotte is het ook belangrijk dat de voorgaande oefening rekening houdt met de beheerskosten, maar niet met de instapkosten die u betaalt bij elke storting. Sommige pensioenspaarfondsen, zoals dat van Argenta, rekenen geen instapkosten aan. Bij de meeste andere fondsen liggen de kosten op 2 à 3 procent, al zijn er fondsensupermarkten die ook voor die fondsen de kosten laten vallen. Bij de pensioenspaarverzekeringen liggen de kosten doorgaans hoger. Ze kunnen zelfs oplopen tot 7 procent. Het is daarom cruciaal over die kosten te onderhandelen. Dat kan bij veel banken en verzekeraars. De impact van een kostenverlaging kan minstens even belangrijk zijn als de impact van een bijsturing van de timing van uw stortingen.
