Het aandeel van de Nederlandse telecomgroep KPN ging de voorbije week fors hoger. De bedrijfsleiding kreeg op de algemene vergadering woensdag af te rekenen met misnoegde aandeelhouders. Die nemen het de bedrijfstop kwalijk dat die vorig jaar een overnamebod van de Mexicaanse tycoon Carlos Slim tegen 8 euro per aandeel afwees 'omdat het bod niet de werkelijke waarde van KPN weerspiegelde', terwijl dezelfde bedrijfstop nu 3 miljard euro vers kapitaal ophaalt tegen een koers van 3 euro per aandeel. Waardoor de bestaande aandeelhouders, die het KPN-aandeel al onder 3 euro hebben zien zakken, flink worden verwaterd.
Niet alleen de kleine aandeelhouders roerden zich, ook de grote beleggers zoals ING en het pensioenfonds PGGM. Het toenemend aandeelhoudersactivisme treedt trouwens eveneens in andere beursgenoteerde bedrijven prominenter op de voorgrond. Wat zijn de mogelijkheden?
1. Doelstelling
Het doel van aandeelhoudersactivisme is meer aandeelhouderswaarde creëren. Wanneer het management winstgevende opportuniteiten aan zijn neus laat voorbijgaan, dan mag iedere aandeelhouder het bestuur daarop terechtwijzen. Opmerkingen van een individuele belegger blijven meestal zonder gevolg. Maar als verscheidene investeerders zich groeperen, kan het beleid wel degelijk bijgestuurd worden. Zo zette de Nationale Bank van België vorig jaar de deur op een kier voor een aanpassing van haar uitkeringspolitiek, onder jarenlange druk van de groep aandeelhoudersactivisten met het groene petje. Verandering dwingt men per slot van rekening af door te stemmen op de ‘algemene vergadering’ of een ‘bijzondere vergadering’ van aandeelhouders.
Methoden van aandeelhoudersactivisten bij beursgenoteerde bedrijven
Bron: Activist Insight
2. Methodes
Infiltreren in het bestuur van de beursgenoteerde bedrijven was de favoriete methode om verandering teweeg te brengen in 2012, zo blijkt uit de tabel van Activist Insight, een onderzoeksbureau gespecialiseerd in aandeelhoudersactivisme. Via stemming op de aandeelhoudersvergadering bemachtigen invloedrijke aandeelhouders een bestuursmandaat. Ook bij KPN verwierf de belangrijkste aandeelhouder nu twee zetels in de raad van bestuur. Op die manier bewerkstelligt men een wijziging van het beleid van binnenuit. Die methode is minder drastisch en zelfs efficiënter dan het radicaal afzetten van de CEO en/of zijn kompanen.
In de meeste andere gevallen bereiken aandeelhoudersactivisten hun doel door het heersende bestuur simpelweg bewust te maken van de voordelen van een reorganisatie van de onderneming. Dat kan gaan van een gewone herstructurering over het afstoten van een minder rendabele divisie tot de volledige liquidatie. De filosofie achter een stopzetting onder druk van aandeelhoudersactivisme luidt dat de onderneming dood meer waard is dan levend. Verlieslatende activiteiten vernietigen immers aandeelhouderswaarde. Meestal volstaat het echter om bepaalde bedrijfsonderdelen open te breken en zo verborgen aandeelhouderswaarde naar de oppervlakte te brengen.
Partners in business
In eerste instantie verwerven aandeelhoudersactivisten een participatie in bedrijven waarvan ze menen dat er meer potentiële waarde te rapen valt dan er tot uiting komt. Dat belang hoeft niet groot te zijn, het komt er alleen op aan spreekrecht te krijgen. Daarna lanceren de aandeelhoudersactivisten een campagne om de meerderheid van de overige aandeelhouders te overtuigen van hun gelijk. Ze maken hierbij vaak handig gebruik van uitgebreide mediabelangstelling. Vervolgens komt het tot de stemming op de aandeelhoudersvergadering. Het plan om meer waarde te creëren, wordt dan voltooid. Tot slot passeren de aandeelhoudersactivisten langs de kassa door hun participatie opnieuw te verkopen.
Traditioneel engageren hedge funds zich als aandeelhoudersactivisten. Die speculatieve beleggingsvehikels staan doorgaans onder leiding van pragmatische investeerders met een gerenommeerd palmares. Zo is de Amerikaan Carl Icahn al drie decennia lang een van de meest gevreesde aandeelhoudersactivisten. Momenteel richt de 77-jarige beursgoeroe zijn pijlen op, onder andere, gezondheidsproductendistributeur Herbalife, oliedienstenbedrijf Transocean en computerfabrikant Dell.
3. Resultaten
Indien het verzet van aandeelhoudersactivisten slaagt, kan de beurskoers in positieve zin evolueren. De verwachte waarde van de onderneming zal namelijk stijgen. Uit de grafiek blijkt dat de AI Index, een index samengesteld uit 40 hefboomfondsen beheerd door aandeelhoudersactivisten, lichtjes beter presteert dan de wereldwijde aandelenindex. Opmerkelijk is weliswaar dat het verschil in rendement tussen de beste en de slechtste hefboomfondsen groot uitvalt. Zo realiseren de hefboomfondsen onder leiding van Carl Icahn consistent betere resultaten dan die van de doorsnee aandeelhoudersactivist. Pientere beleggers volgen zijn acties dan ook op de voet.