Met het oog op de strijd tegen zwart geld, fiscale fraude en witwassen zijn cashbetalingen strikt gereglementeerd. En die regels zijn sinds 1 januari opnieuw strenger: alleen aankopen tot en met 3.000 euro kunt u nog integraal cash betalen. Koopt u een duurder product of een dienst die meer dan 3.000 euro kost, dan mag u maximaal 10 procent van het totale bedrag contant vereffenen, met een maximum van 3.000 euro. Bij de aankoop van bijvoorbeeld een nieuwe auto van 20.000 euro mag u hoogstens 10 procent of 2.000 euro cash bekostigen. Voor aankopen van meer dan 30.000 euro ligt het plafond voor betalingen met bankbiljetten op 3.000 euro.
Die grens van 3.000 euro omzeilen met een voorschot of het spreiden over deelfacturen kan niet. De beperking van 10 procent of 3.000 euro geldt voor de totale verkoopwaarde. Het heeft geen belang of de verkoop plaatsvindt in één transactie of via meerdere verrichtingen. ‘Een aantal interpretatieproblemen van de nieuwe regels moet nog worden uitgeklaard met de FOD Economie’, zegt Lieven Cloots, juridisch adviseur van de studiedienst van Unizo. ‘Wat als iemand een meubel van 2.500 euro koopt en een week later ook een salontafel aanschaft? Is dat één transactie of niet?’
Cash helemaal verboden voor vastgoed Koopt u een huis, appartement of bouwgrond? Sinds 1 januari is het niet langer toegestaan om nog 1 euro van de aankoopprijs cash te betalen. 'Alleen de aktekosten bij een notaris mogen nog contant betaald worden', zegt notaris Marc Sobrie. Maar omdat die kosten - met onder meer ook de erelonen van de notaris en de registratierechten - bij de aankoop van vastgoed hoger oplopen dan 3.000 euro, moet u ook daar rekening houden met de beperkingen voor cashbetalingen. Ook het voorschot - doorgaans 10 procent van het aankoopbedrag - kan niet langer (deels) contant worden betaald. Hoe wordt de aankoop van vastgoed in de praktijk betaald? Een eerste mogelijkheid is dat het volledige aankoopbedrag wordt gefinancierd met een lening. 'De bank zal bijna altijd het geld storten op de rekening van de notaris. Het is hoogst uitzonderlijk dat iemand van de bank langskomt met een cheque', zegt Marc Sobrie. Ook kopers die eigen kapitaal inbrengen, kunnen werken met een overschrijving op rekening van de notaris. 'De kopers moeten er rekening mee houden dat een dergelijke overschrijving een aantal dagen in beslag neemt. Als het geld nog niet op de rekening staat, zal de akte niet verleden worden', merkt Sobrie op. In de verkoopakte wordt immers kwijting gegeven dat de betaling is gebeurd. Om die reden werkt ongeveer de helft van de kopers die eigen centen inbrengen met een bankcheque. Niet voor particulieren
Cash helemaal verboden voor vastgoed
Koopt u een huis, appartement of bouwgrond? Sinds 1 januari is het niet langer toegestaan om nog 1 euro van de aankoopprijs cash te betalen. 'Alleen de aktekosten bij een notaris mogen nog contant betaald worden', zegt notaris Marc Sobrie. Maar omdat die kosten - met onder meer ook de erelonen van de notaris en de registratierechten - bij de aankoop van vastgoed hoger oplopen dan 3.000 euro, moet u ook daar rekening houden met de beperkingen voor cashbetalingen. Ook het voorschot - doorgaans 10 procent van het aankoopbedrag - kan niet langer (deels) contant worden betaald.
Hoe wordt de aankoop van vastgoed in de praktijk betaald?
Een eerste mogelijkheid is dat het volledige aankoopbedrag wordt gefinancierd met een lening. 'De bank zal bijna altijd het geld storten op de rekening van de notaris. Het is hoogst uitzonderlijk dat iemand van de bank langskomt met een cheque', zegt Marc Sobrie.
Ook kopers die eigen kapitaal inbrengen, kunnen werken met een overschrijving op rekening van de notaris. 'De kopers moeten er rekening mee houden dat een dergelijke overschrijving een aantal dagen in beslag neemt. Als het geld nog niet op de rekening staat, zal de akte niet verleden worden', merkt Sobrie op. In de verkoopakte wordt immers kwijting gegeven dat de betaling is gebeurd. Om die reden werkt ongeveer de helft van de kopers die eigen centen inbrengen met een bankcheque.
Niet voor particulieren
De beperking voor het betalen in contanten is er alleen voor verkopen door een handelaar. ‘Voor de verkoop van roerende goederen tussen particulieren mag een transactie onbeperkt cash worden betaald’, bevestigt de FOD Economie. ‘Ook op zoekertjessites kunnen verkopen tussen particulieren volledig cash worden betaald.’ Koopt u bijvoorbeeld een tweedehandse wagen van 20.000 euro van een particulier, dan kunt u die volledig cash betalen.
Alternatieven gezocht
Voor uw grote uitgaven moet u op zoek naar alternatieve betalingsmiddelen. Probleem is dat zowel de koper als de verkoper garanties wil. De verkoper wil de zekerheid dat hij zijn centen in handen krijgt. De koper wil zich ervan vergewissen dat het product overeenstemt met wat hij heeft besteld én dat het naar behoren functioneert. Hij wil evenmin het risico lopen met lege handen achter te blijven als de verkoper naderhand failliet gaat (zie kader: Mag de verkoper vooraf een voorschot of zelfs volledige betaling eisen?).
Welke alternatieven bestaan er voor cash? U moet terugvallen op de gebruikelijke betaalmiddelen: betalen met een debet- of kredietkaart, een overschrijving of (bank)cheque. ‘De troef van een betaling met kaart of overschrijving is dat de consument onmiddellijk een bewijs van betaling heeft. Wie betaalt met cash moet dat expliciet vragen om latere discussies te vermijden’, zegt Reinhard Steennot, professor consumentenrecht aan de Universiteit Gent.
Nieuwe betaaloplossingen voor grote bedragen zitten er op korte termijn niet aan te komen. ‘Er zijn voldoende alternatieven op de markt’, zegt Bob De Leersnyder, woordvoerder van Febelfin. Een overzicht.
1. Debet- of kredietkaart
De meest voor de hand liggende manier is uw aankoop vereffenen met een debet- of kredietkaart. Troeven van elektronische betalingen zijn veiligheid, snelheid, correcte betaling en geen risico op verlies of diefstal van uw centen. Dankzij de mobiele terminals kunnen steeds meer handelaars ook bij de levering van een goed of dienst een betaling per kaart aanvaarden. De kaarten zijn overigens het populairste betaalmiddel: volgens cijfers van Febelfin waren debetkaarten in 2011 goed voor 46,1 procent van de gebruikte betaalinstrumenten.
Maar ongebreideld met een kaart betalen kan niet: elke financiële instelling legt grenzen op. Die hangen af van het type kaart en uw klantenprofiel. Controleer daarom tot welk bedrag u met welke kaart kunt betalen. Overweeg een tijdelijke verhoging van het plafond als u een grote aankoop plant. Afhankelijk van de bank en het type kaart kunt u dat zelf via het thuisbankieren doen of moet u passeren in het bankkantoor.
Wat zijn de gangbare limieten voor debetkaarten? Belfius hanteert een weeklimiet van 10.000 euro. Ook bij KBC kunt u de limiet via het thuisbankieren tot 10.000 euro optrekken. BNP Paribas Fortis en ING leggen de grens op 2.500 euro per 7 dagen. Bij ING kunt u die permanente limiet tot 10.000 euro laten verhogen. Bovendien kan de limiet tijdelijk nog eens met 10.000 euro worden vermeerderd, waardoor u tot 20.000 euro kunt betalen.
2. Overschrijving
Inzake populariteit moeten overschrijvingen nauwelijks onderdoen voor debetkaarten. Volgens cijfers van Febelfin over 2011 tekenen ze voor 41 procent van de gebruikte betaalinstrumenten.
Kunt u met een overschrijving een grote aankoop betalen? ‘Probleem is dat de handelaar pas achteraf de betaling krijgt. Hij loopt het risico van wanbetaling’, zegt Lieven Cloots van Unizo. Dan maar vooraf op de rekening van de handelaar overschrijven? Dan ligt het risico bij de klant: die moet afwachten of het product wel voldoet.
U kunt de overschrijving laten uitvoeren door uw bank, maar ook zelf via thuisbankieren. De plafonds bij thuisbankieren zijn ruim. Ga vooraf na welke limieten uw bank oplegt. KBC hanteert standaard een daglimiet van 25.000 euro, maar die limiet kan via het kantoor tot 500.000 euro worden opgetrokken. Bij BNP Paribas Fortis kunt u maximaal 300.000 euro per dag overschrijven op rekening van een verkoper. Bij ING ligt de standaardlimiet op 25.000 euro per dag, bij Belfius is dat 20.000 euro per week.
3. Bankcheque
Een duurdere en meer omslachtige oplossing is een bankcheque. Dat betaalmiddel is nog gangbaar voor bijvoorbeeld de aankoop van een auto, waar een betaling met een kaart niet langer tot de mogelijkheden behoort. Een bankcheque wordt uitgegeven door het bankkantoor en geeft de verkoper de nodige zekerheid. Bij het uitschrijven van de cheque wordt uw rekening gedebiteerd en wordt het geld op een interne rekening van de bank geplaatst.
De kostprijs verschilt van bank tot bank. Bij Belfius is een bankcheque gratis, bij BNP Paribas Fortis betaalt u voor een bankcheque 3,03 euro, bij KBC 6,05 euro en bij ING 12 euro.
4. Cliëntencheque
De ‘gewone’ cheques zijn de voorbije jaren in onbruik geraakt bij particulieren. Volgens Febelfin werden in 2011 zo’n 7 miljoen cheques gebruikt. Ook al lijkt dat op het eerste gezicht veel, toch vertegenwoordigen cheques amper 0,3 procent van de gebruikte betaalinstrumenten. De terugval kwam er kort na de eeuwwisseling: in 2000 werden nog 71 miljoen cheques gebruikt, in 2005 lag dat cijfer op 16 miljoen.
En een ‘revival’ van de gewone cheques zit er niet aan te komen. De belangrijkste reden is dat een cheque geen garantie biedt: hij kan altijd onbetaald gesteld worden omdat er onvoldoende provisie is. Een verkoper zal alleen een cheque aanvaarden als er vertrouwen is tussen koper en verkoper. Andere nadelen zijn dat u de cheques moet bestellen en meer risico loopt van verlies en fraude.
Toch kunt u nog altijd cheques aanvragen, ook al doet u dat maar één keer. De prijzen verschillen van bank tot bank en van het type rekening. Vaak legt de bank een minimale hoeveelheid op. Bij Belfius betaalt u met een Classic-rekening 6 euro voor 10 cheques, voor de Blue-Red-Gold- en Platinum-rekeningen zijn ze gratis. Bij BNP Paribas Fortis worden de cheques in reeksen van 4 afgeleverd en betaalt u bij de bestelling 0,25 euro plus verzendingskosten. De uitgifte van een cheque kost 0,50 euro. KBC rekent 0,4 euro per cheque aan voor de aanmaak van gepersonaliseerde cheques, met een minimum van 10 stuks. Daarbovenop komen kosten bij het uitschrijven van de cheque: 0,60 euro per stuk. Voor de bestelling van 10 ING-cheques betaalt u 24,2 euro.
