(netto) – Nu de onrustwekkende vooruitzichten voor onze economie blijven toestromen, klinkt ook in ons land de roep naar ingrijpende maatregelen steeds luider. Het hoeft dan ook niet te verwonderen dat de regering-Leterme volop werk maakt van een ‘relanceplan’ om de gevolgen van de economische crisis op te vangen. Eén van de speerpunten van dat plan zou een btw-verlaging moeten zijn, al is het voorlopig nog niet duidelijk welk bedrag de regering voor die dure maatregel kan vrijmaken.
Een algemene btw-verlaging lijkt alvast onhaalbaar. Wel wordt er eerder nagedacht over gerichte en tijdelijke btw-verlagingen voor gas, elektriciteit, nieuwbouw of energiebesparende maatregelen. Zo wordt een btw-verlaging van 21 procent naar 6 procent overwogen voor nieuwbouw en rennovatie op de eerste schijf van 50.000 euro. Daarnaast ligt een verlaging op tafel tot 6 procent voor gas en elektriciteit (voor bepaalde hoeveelheden).
Voordelen
Door de economische onzekerheid houden veel gezinnen de vinger op de knip. Dat brengt tal van bedrijven in de problemen. De Nationale Bank kondigde al aan dat ons land vanaf volgend jaar in een recessie belandt. Een btw-verlaging zou de consumenten er moeten toe aanzetten om toch nog geld uit te geven en zo de economie weer aan te zwengelen. Een btw-verlaging kan ook vrij snel worden doorgevoerd, waardoor de regering meteen kan inspelen op de huidige economische malaise.
Prijsdaling?
Een btw-verlaging betekent niet noodzakelijk dat ook de prijzen dalen. Het gevaar bestaat dat producenten en distributeurs de verlaging aangrijpen om hun winstmarges op peil te houden of zelfs te verhogen. In dat geval zou de btw-verlaging niet worden doorgerekend aan de consument waardoor zijn koopkracht ongewijzigd blijft.
Risico’s
Een algemene btw-verlaging lijkt alvast geen goed idee. De inflatie daalt aan een recordtempo door de dalende olieprijzen en steeds vaker wordt gevreesd voor deflatie. Dat betekent dat producten voortdurend goedkoper worden waardoor de consument zijn aankopen blijft uitstellen. Een btw-verlaging op alle consumentengoederen zou die evolutie enkel maar versnellen en zijn doel volledig voorbijschieten. In zo’n deflatie-scenario worden leningen ook minder interessant en worden investeringen ontmoedigd.
Daarnaast zou een algemene btw-verlaging ook de import van producten fors de hoogte induwen. Als bijvoorbeeld de btw op kledij wordt verlaagd, dan zou dat vooral een goede zaak zijn voor Chinese bedrijven... en dus niet voor de Belgische economie. Vandaar dat op dit ogenblik vooral wordt nagedacht over gerichte btw-verlaging voor slechts enkele domeinen, zoals de bouw- en energiesector.
Kritiek
Bij sommige economen ligt ook de gerichte btw-verlaging onder vuur. Zo vreest Ivan Van de Cloot van denktank Itinera dat de bouwsector op die manier oververhit blijft 'omdat men de laatste jaren mee een vastgoedzeepbel heeft helpen creëren'.
Etienne de Callataÿ van Bank Degroof twijfelt vooral aan het nut van een tijdelijk btw-verlaging voor de bouwsector. Hij verwijst naar de btw-verlaging van 21 naar 12 procent in de bouwsector in 1996 en 1997: "Van die maatregel konden vooral mensen profiteren die hun bouwplannen al klaar hadden. Wie zich door de btw-verlaging liet verleiden om op zoek te gaan naar bouwgrond, een architect en een bouwonderneming moest vaak vaststellen dat het verlaagd tarief weer werd opgetrokken nog voor men er van kon profiteren."
Ook een verlaging op energie heeft volgens de Callataÿ weinig zin. "De olieprijzen staan op het laagste niveau sinds drie jaar. Moeten we fossiele brandstoffen echt voordeliger maken in plaats van de consumenten er toe aan te zetten energie te besparen en op zoek te gaan naar duurzame alternatieven?", klinkt het.
