‘Als een aanbod te mooi lijkt om waar te zijn, dan is het meestal ook zo.’ Hou die wijsheid in het achterhoofd als u niet in de val van namaakspullen wilt lopen. Hoe aantrekkelijk het mag zijn om online een designerhandtas van LVMH of sneakers van Adidas voor pakweg 20 euro te kopen, het is niet zonder risico. Als de douane een zending onderschept, dan kan uw aankoop worden vernietigd én riskeert u dat de merkhouder een serieuze schadevergoeding claimt.
De douane nam dit jaar 38.706 pakketjes in beslag die besteld waren via het internet. Dat blijkt uit cijfers van de federale overheidsdienst (FOD) Financiën. Veel minder wordt namaak onderschept in de persoonlijke bagage van reizigers: 2.558 stuks. Ook pakt de overheid malafide websites aan. Deze week maakten de FOD Economie en de douane bekend dat dit jaar 3.322 websites die eindigden op ‘.be’ of ‘.eu’ offline werden gehaald. Dat kaderde in een grootschalige internationale operatie, waardoor wereldwijd 20.520 sites offline gingen.
Ook met platformen als Bol, Amazon of eBay hebt u geen zekerheid dat het niet om namaak gaat.
Namaakspullen worden al lang niet meer alleen verkocht op sites die krioelen van de taalfouten en foto’s van erbarmelijke kwaliteit. Vaak is het niet eenvoudig om te zien of een product namaak is. ‘Ook als u op grote verkoopplatformen zoals Bol.com, Amazon of eBay iets koopt, hebt u geen absolute zekerheid dat het niet om namaak gaat. Zulke platformen bieden ook verkoopmogelijkheden aan andere professionele en particuliere verkopers. Het is belangrijk na te gaan bij wie je precies koopt en wat je rechten zijn’, zegt Leen Desmedt van het Europees Centrum voor de Consument. ‘Ook sociale media - zoals Facebook - worden steeds meer handelsplatformen voor namaak.’
Welke risico’s loopt u met de aankoop van namaak, behalve die voor uw portemonnee? Als een product opvallend goedkoop blijkt, dan zal u er niet van achterover vallen als de kwaliteit navenant is. Maar soms kan het ronduit gevaarlijk worden. Nagemaakt speelgoed voor je peuter kan giftige stoffen bevatten, een namaakbatterij kan ontploffen als je ze gebruikt en een parfum kan brandwonden veroorzaken.
Minnelijke schikking
Kan de douane elke zending uit het buitenland onderscheppen? ‘De douaneverordening stelt dat de dienst ook kleine zendingen kan tegenhouden’, zegt Pieter Callens, advocaat bij Eubelius. De douane nam dit jaar vooral pakjes met kleding(-accessoires) (51 %), gsm’s of bijbehorende accessoires (30 %) en uurwerken en sierraden (8%) in beslag.
De in beslag genomen spullen mag de overheid vernietigen. U zal vooraf een brief krijgen van de douane waarin staat dat er waarschijnlijk namaak in beslag werd genomen. U krijgt tien dagen om bezwaar aan te tekenen tegen de vernietiging. De kosten voor de vernietiging worden verhaald op de merkhouder. Maar diezelfde merkhouder kan al dan niet via een juridisch bureau bij u aankloppen voor een minnelijke schikking: voor de afhandeling van het dossier, de kosten van de vernietiging en een schadevergoeding voor de inbreuk op een intellectueel eigendomsrecht.
‘Die claims starten bij 100 euro en kunnen oplopen tot tienduizenden euro’s, naargelang het type namaak en de aantallen voor eenzelfde bestemmeling’, zegt Roland De Meersman, directeur van de Belgian Anti-Counterfeiting Association (ABAC-BAAN), die de belangen van een aantal luxemerken verdedigt. ‘De vergoeding staat los van de winkelwaarde van het originele product. Voor een nagemaakte handtas van LVMH, sneakers van Adidas of een parfum van Chanel zal een schadevergoeding van zo’n 250 euro worden gevorderd.’ En boetes of een gevangenisstraf? ‘Alleen wie met kwaadwillig of bedrieglijk opzet handelde en wie handel dreef met de goederen kan in België een strafrechtelijke sanctie krijgen’, zegt Callens.
De schadevergoeding kunt u betwisten als u te goeder trouw handelde en u zich er niet bewust van was dat het om namaak ging. Dat kan bijvoorbeeld als de prijs geloofwaardig was en de site geen merk of beschermd logo vermeldde. ‘Betaal dan niets en betwist de factuur van de merkhouder of het juridisch bureau schriftelijk’, adviseert Desmedt. ‘Bij de kwijtschelding wordt vaak gevraagd een verklaring te ondertekenen waarin u belooft nooit meer namaak te kopen op straffe van een vrij hoge vastgelegde schadevergoeding. Wij raden aan die clausule te laten schrappen. Je weet maar nooit of een andere malafide verkoper je weer in de maling neemt.’
Vakantie
Brengt u namaakspullen mee van uw vakantie? De douane op de luchthaven zal niet moeilijk doen, voor zover die spullen bestemd zijn voor eigen gebruik en u niet van plan bent die te verhandelen. ‘Als u met zes koffers met daarin telkens 20 namaakhandtassen terugkeert, dan zal er een vermoeden zijn dat het gaat om handelswaar en kan de douane weleens optreden’, zegt Callens. Dit jaar nam de douane vooral uurwerken en sierraden (58%) en kleding(-accessoires) (37%) uit persoonlijke bagages in beslag.
Het louter bezit van een namaakgoed is in België niet strafbaar als particulier. ‘Maar niet alle landen zijn zo soepel. Zo kan in Italië het bezit van namaak wel worden gesanctioneerd’, zegt Callens. Denk dus twee keer na voor u bij een Italiaanse straatverkoper overstag gaat voor een spotgoedkope designerzonnebril.
zo loopt u niet in de val van de namaak
- Bekijk de contactgegevens van de webshop om te weten of hij echt bestaat, en waar en hoe u een klacht kunt indienen.
- Check de reputatie van de website. Gebruik zoekmachines om goede en slechte commentaren van andere consumenten over de handelaar te vinden.
- Zoek op of de website een kwaliteitsmerk van een objectieve derde partij heeft.
- Oogt de website niet zo professioneel, wees dan extra waakzaam.
- Check de informatie over uw consumentenrechten: een herroepingsrecht van veertien dagen en een wettelijke garantie van minstens twee jaar.
- Controleer de productafbeeldingen: zien de foto’s er onprofessioneel uit of is het onmogelijk in te zoomen?
- Wees alert voor de prijs. Namaakproducten worden vaak veel goedkoper verkocht dan de echte in een officiële webshop.
- Bekijk op de officiële merk website de erkende verkopers en de zwarte lijst.
- Betaal altijd via een beveiligde betaalpagina (https, met een hangslot- of sleutellogo), betaal bij voorkeur met een kredietkaart en vermijd rechtstreekse geldstortingen (zoals via Western Union, Worldremit, Worldplay of Moneycorp).
- Wees voorzichtig met opgeknapte of ‘nearly new’ producten.