Doe de test maar eens bij collega’s of vrienden en vraag hen of ze het precieze onderscheid kennen tussen een tak21-, een tak23- en een tak44-verzekeringsproduct. De Belgen hebben er enorme bedragen in gestopt - 120 miljard euro in tak21 en 16 miljard in tak23, volgens de recentste cijfers van 2011. Toch zullen maar weinigen uit het hoofd de verschillen kunnen opsommen. Dat is niet verwonderlijk, want de verzekeringsmaatschappijen zijn zelf een beetje afgestapt van de traditionele kenmerken. Een tak44-product is niet eens een officieel erkend verzekeringsproduct, maar een verkoopargument om u duidelijk te maken dat het gaat om een combinatie van een tak21-spaarverzekering en een tak23-beleggingsverzekering. 21 + 23 is immers 44. Om duidelijkheid te scheppen zetten we alles op een rij.
Tak21
Een tak21-verzekering biedt u altijd een kapitaalgarantie en altijd een gewaarborgd rendement, ook al kan die vaste rente 0 procent zijn. Daar kan nog een winstdeelname bovenop komen.
Het rendement is zeker, de winstdeelname niet. Die winstdeelneming hangt af van de beleggingsprestaties en de resultaten van de verzekeraar. De jongste jaren keerden veel maatschappijen een minieme of zelfs helemaal geen winstdeelname uit, wat al eens gefrustreerde reacties uitlokte bij beleggers.
Het gewaarborgd rendement kan in tijden van grote onzekerheid een geruststelling zijn. Wie enkele jaren geleden bij Allianz investeerde in ‘Invest for Life’ kon rekenen op een jaarlijks gewaarborgd rendement van 2,5 procent en dat voor een onafgebroken periode van acht jaar. ‘Maar sinds een aantal jaren geven de meeste verzekeraars alleen een rendementsgarantie voor de premies die je in dat jaar betaalt’, zegt Wauthier Robyns, de woordvoerder van Assuralia, de beroepsvereniging voor verzekeringsondernemingen.
De verzekeraars kunnen het rendement dat ze bij de aanvang van het contract waarborgen nadien eenzijdig verlagen of verhogen, afhankelijk van de Belgische tienjaarsrente. Die nieuwe rente geldt dan wel alleen voor stortingen die u doet na de aanpassing. De vaste rente bij een van de inmiddels afgevoerde Crest-formules van AXA daalde bijvoorbeeld van 5,6 procent in 2006 tot 0,40 procent in 2011. Om in 2012 weer te stijgen tot 2,5 procent.
Door de aanhoudend lage rentevoeten zijn de gerealiseerde meerwaarden bij tak21-spaarverzekeringen de jongste jaren beperkt.
Voordelen
Het grote voordeel van een tak21-spaarverzekering is dat u beschikt over een kapitaalgarantie en een vast rendement, ook al geldt die laatste waarborg tegenwoordig maar voor één jaar. De premies die u stort, genieten bovendien de depositobescherming tot maximaal 100.000 euro.
Gaat de verzekeraar over de kop, dan zal de overheid u vergoeden. Voor investeringen tot 100.000 euro kunt u dus op beide oren slapen. U zult het geïnvesteerde kapitaal nooit verliezen.
Maar opgelet. Die kapitaalgarantie geldt alleen voor het ingelegde kapitaal na aftrek van de verzekeringsbelasting en de instapkosten. In het vakjargon spreekt men dan van de netto geïnvesteerde premie.
De verzekeringstaks varieert al naargelang de aard van het contract. Bij individuele levensverzekeringen betaalt u sinds begin dit jaar 2 procent in plaats van 1,1 procent. Gaat het om een vorm van pensioensparen, dan is geen taks verschuldigd omdat de overheid dat wil aanmoedigen. Gaat het integendeel om een schuldsaldoverzekering, dan betaalt u een taks van 1,1 procent.
De instapkosten kunnen oplopen tot maximum 4,5 procent. Maar sommige verzekeringsmakelaars rekenen op dit ogenblik geen of nauwelijks instapkosten aan om de hogere taks op individuele levensverzekeringen te compenseren.
Over de instapkosten valt trouwens te onderhandelen, zeker als u een substantiële som investeert van bijvoorbeeld 50.000 euro en meer. Een assertieve consument kan goedkopere tarieven bij een andere aanbieder ook gebruiken als munitie om een korting te bedingen.
Naast de instapkosten zijn er jaarlijkse beheerskosten en mogelijk ook uitstapkosten. Wilt u een duidelijk beeld van al die tarieven, raadpleeg dan de financiële informatiefiche die de aanbieders ter beschikking moeten houden voor potentiële klanten.
Een ander voordeel is dat een tak21-product u een fiscaal voordeel kan opleveren. Als u via een levensverzekering aan langetermijnsparen doet, dan kunt u in het aanslagjaar 2014 (inkomstenjaar 2013) maximaal 2.260 euro aangeven waarop u dan een belastingvoordeel geniet van 30 procent. Maar als u ook een woonkrediet moet aflossen, dan is het best mogelijk dat uw fiscale korf al volledig is opgevuld door uw woonkrediet. U mag die twee fiscale voordelen niet onbeperkt combineren.
Als het gaat om een vorm van pensioensparen, dan kunt op de gestorte bedragen (voor het aanslagjaar 2014 maximaal 940 euro) ook een belastingvoordeel genieten van 30 procent op de gestorte premies.
Voorts is aan het einde van het contract geen roerende voorheffing van 25 procent verschuldigd als het contract een looptijd heeft van minimaal acht jaar en u het geïnvesteerde kapitaal gedurende die termijn onaangeroerd laat. U moet er dan wel zeker van zijn dat u het geld al die tijd kunt missen, want vervroegde opnames worden wel belast.
Er is ook geen roerende voorheffing verschuldigd als in de polis een aanvullende overlijdensverzekering van minstens 130 procent van de gestorte premies vervat zit.
Tak23
Bij dat verzekeringsproduct is er, in tegenstelling tot bij een tak21-spaarverzekering, geen sprake van een gewaarborgd rendement. Vaak is ook uw kapitaal niet gewaarborgd. Delta Lloyd biedt bijvoorbeeld geen enkel tak23-product aan met kapitaalbescherming. Tak23-‘beleggingsverzekeringen’ zijn verzekeringen waarvan de premies worden belegd in een of meerdere beleggingsfondsen.
De verzekeraars beleggen de activa in aandelen, overheids- en bedrijfsobligaties, vastgoed of andere effecten. De waaier aan mogelijke beleggingen is bijna onuitputtelijk. Het kan gaan om investeringen in opkomende markten, in farmabedrijven, in rusthuizen enzovoort. Soms zijn die fondsen opgericht door de verzekeraars, soms gaat het om fondsen die beheerd worden door derden zoals Robeco, Carmignac Fidelity enzovoort.
Het risico ligt integraal bij de verzekerde. En omdat alleen hij het risico draagt, zijn de kosten doorgaans lager dan bij een tak21-spaarverzekering. De verzekeringsmaatschappijen moeten voor tak23-producten minder grote buffers aanleggen dan voor tak21-spaarverzekeringen om eventuele verliezen op te vangen.
Als die fondsen goed presteren, kunt u rekenen op een mooi rendement. Maar als die fondsen niet goed presteren, grijpt u naast eender welk rendement. Meer nog, dan kunt u zelfs het geïnvesteerde kapitaal gedeeltelijk of helemaal verliezen.
U moet zich dus goed informeren over de vraag om welke beleggingen het precies gaat. U kunt bij de aanvang van het contract een selectie maken van fondsen waarin u wenst te beleggen. Maar als u daar niets van begrijpt, dan blijft u er maar beter van weg.
Toch zijn er ook verzekeraars, zoals KBC, Allianz of AG Insurance, die tak23-beleggingsverzekeringen aanbieden met kapitaalbescherming. ‘Daarmee spelen de verzekeraars in op de vraag van klanten naar meer bescherming’, zegt Gerrit Feyaerts, de woordvoerder van AG Insurance.
Maar de verzekeraars zijn weinig transparant als je ze vraagt hoe die bescherming dan concreet wordt bewerkstelligd. ‘Mechanismen die worden beheerd door onze specialisten’ of ‘beleggingen in opties en futures’ of ‘investeringen in gestructureerde producten’, krijg je dan te horen. Dat zijn vage antwoorden die niet meteen geruststellend klinken.
Die kapitaalbescherming kan gaan tot 100 procent van de nettopremie zoals bij KBC-Life Mi Security, of beperkt zijn tot bijvoorbeeld 80 procent van de netto-inleg. Of en hoe een tak23-product uw kapitaal beschermt, hangt dus af van contract tot contract. U leest de kleine lettertjes het best tweemaal na om goed in te schatten welke risico’s u precies loopt. Laat u ook goed adviseren door uw makelaar, uw bank of verzekeraar. Dat is ontzettend belangrijk. Want in tegenstelling tot bij een tak21-spaarverzekering geniet u bij een tak23-beleggingsverzekering niet van de depositobescherming!
Als u investeert in een tak23-product bent u ook een verzekeringsbelasting verschuldigd. Die taksen zijn net dezelfde als bij tak21-spaarverzekeringen.
‘Een tak23-beleggingsverzekering kan echter geen fiscaal voordeel opleveren, tenzij ze wordt aangeboden in de vorm van een pensioenspaarproduct. Maar dat is een zeldzaamheid. Alleen Ergo Life biedt in ons land zo’n product aan’, zegt Robyns.
Het goede nieuws is dat u op tak23-beleggingsverzekeringen nooit roerende voorheffing moet betalen.
Tak44
Een tak44-product is geen officieel verzekeringsproduct dat wettelijk is geregeld. Het is een pure marketingterm. 21 + 23 = 44, waarmee de aanbieders zoals Belfius Insurance (het vroegere DVV), AXA, AG Insurance, Allianz en Delta Lloyd duidelijk maken dat het gaat om formules die risicobeperking en rendement combineren.
Een deel van uw geld wordt belegd in fondsen met kapitaalgarantie en een vast rendement, en een ander deel in meer risicohoudende fondsen. U kiest zelf welk gedeelte van uw kapitaal gewaarborgd moet zijn. Delta Lloyd biedt met DL Strategy bijvoorbeeld de mogelijkheid aan te investeren in maximaal zes fondsen, waarvan twee kapitaalbescherming bieden en de andere vier niet. U moet wel minstens 15 procent van uw belegging in één van de aangeboden fondsen beleggen.
Stel dat u 100.000 euro wilt beleggen, dan kunt u 80.000 euro investeren in de twee fondsen met kapitaalbescherming, en dan moet u de resterende 20.000 euro in een van de risicohoudende fondsen beleggen. Die 15.000 euro biedt potentieel een hoger rendement.
Beleggers kunnen bij aanbieders van de zogenaamde tak44-producten tijdens de looptijd van het contract ook wijzigingen aanbrengen, bijvoorbeeld kiezen voor meer risico of meer zekerheid. Of, net zoals bij tak23-beleggingsverzekeringen, kunnen ze switchen van het ene beleggingsfonds naar het andere. Daar zijn wel kosten aan verbonden als dat meer dan eenmaal per jaar gebeurt of als bepaalde maxima worden overschreden. Ook hier is het dus zaak het contract er zeer goed op na te lezen.
