Banken deblokkeren rekeningen en kluizen overledene te traag

Het gaat over alle (gemeenschappelijke) bankrekeningen van de overledene maar ook over de rekeningen van de langstlevende echtgenoot en de wettelijk samenwonende partner. De weduwe of weduwnaar kan dus ook niet meer aan de eigen rekeningen. Hij of zij kan wel de helft van het bedrag op alle rekeningen afhalen, met een maximum van 5.000 euro. Dat bedrag wordt verrekend bij de verdeling van de erfenis. In theorie kan de langstlevende partner de nutsfacturen nog betalen via de geblokkeerde rekeningen, maar in de praktijk blijken banken daar niet altijd inschikkelijk voor te zijn als ze betwijfelen of alle erfgenamen daarmee akkoord gaan.

Vaak duurt het maanden vooraleer de banken de tegoeden op die rekeningen vrijgeven aan de erfgenamen, leert een rondvraag van de redactie. Bij Axa sleept het gemiddeld 64 dagen aan, bij Argenta is de doorlooptijd gestegen van 86 dagen in 2014 tot 118 dagen in de eerste maanden dit jaar. Belfius erkent dat in de helft van de gevallen de rekeningen meer dan drie maanden geblokkeerd blijven. Crelan spreekt over ‘een tot drie maanden, maar het kan ook langer zijn’. ‘Heel wat dossiers zijn na enkele weken afgehandeld, maar sommige blijven maanden en zelfs jaren aanslepen’, geeft ING aan. BNP Paribas Fortis en KBC geven geen termijnen.

Alle banken benadrukken dat zij afhankelijk zijn van de snelheid waarmee de erfgenamen, de notaris en eventueel een advocaat alle benodigde informatie en documenten doorspelen. Bovendien wordt de administratie jaar na jaar complexer en tijdrovender. Zeker omdat sinds 2012 moet worden nagegaan of de overledene of een van de erfgenamen fiscale of sociale schulden nalaat. De fiscus heeft wettelijk twaalf werkdagen om de notaris daarvan op de hoogte te brengen. ‘Daardoor duurt het drie tot vier weken vooraleer de notaris of het registratiekantoor de akte of het attest van erfopvolging aflevert’, legt de woordvoerder van BNP Paribas Fortis uit. De akte of het attest lijst op wie de erfgenamen zijn.

Wettelijk moeten banken de tegoeden van de overledene vrijgeven zodra ze het attest of de akte van erfopvolging ontvangen. Maar dat gebeurt niet altijd. ‘We kunnen de rekeningen niet vrijgeven zonder eenduidige instructie tot vrijgave. Wordt het dispuut onder de erfgenamen voor de rechtbank uitgevochten, dan sleept de afhandeling jaren aan’, vernemen we bij KBC. Eenzelfde geluid bij BNP Paribas Fortis. ‘Indien alle nodige documenten binnen zijn, moeten alle erfgenamen uiteindelijk ook akkoord gaan met de verdeling.’

Stevens Seyns, als advocaat gespecialiseerd in erfenisbetwistingen, weerlegt dat evenwel. ‘Sinds 2009 mogen de banken niet langer de handtekeningen van alle erfgenamen eisen. Alleen zonder attest of akte van erfopvolging is het gezamenlijk optreden van alle erfgenamen noodzakelijk’, zegt hij. ‘De wet is net veranderd om te vermijden dat de rekeningen maanden- of jarenlang geblokkeerd blijven als een of meer erfgenamen hun medewerking weigeren.’ Mogelijk vrezen de banken twee keer te moeten betalen als er discussie is tussen de erfgenamen over de verdeling van de erfenis. ‘Onterecht’, aldus Seyns, ‘want de banken kunnen de tegoeden bevrijdend vrijgeven in verhouding tot het erfdeel van iedere erfgenaam zoals dat in de akte of het attest staat.’ Als de erfenis nadien toch anders verdeeld wordt, moeten de erfgenamen de vrijgegeven tegoeden zelf herverdelen.