De regering-Di Rupo besliste eind vorig jaar de fiscale fraude hard aan te pakken. Het huidige systeem van permanente fiscale regularisatie, waarbij het betalen van een boete volstaat om de zwarte centen te regulariseren, loopt ten einde op 1 juli 2013. Vanaf dat moment kunt u nog zes maanden gebruikmaken van een laatste ronde fiscale amnestie. Die amnestie biedt ook de mogelijkheid om ernstige én georganiseerde fiscale fraude te regulariseren, iets wat in de huidige regeling niet kan. Na die zes maanden, op 31 december 2013, is het definitief gedaan. Vanaf dan kunnen uw grijze of zwarte centen niet meer gewit worden via het contactpunt regularisaties.
De beslissing leidt tot heel wat zenuwachtigheid, melden fiscaal advocaten en private bankiers. Tal van zondaars hebben intussen beslist nog snel van de huidige regularisatie gebruik te maken. Dat blijkt uit de forse toename van aanvragen die de rulingdienst sinds december 2012 ontving. Tijdens de eerste drie maanden van 2013 lag het aantal ingediende dossiers driemaal hoger dan in dezelfde periode van 2012. Ook private bankiers spreken van een stormloop.
Maar is zo’n snelle regularisatie wel de beste oplossing? ‘Het antwoord op die vraag is niet zo eenduidig en moet dossier per dossier bekeken worden’, waarschuwt Gerd D. Goyvaerts van het advocatenkantoor Tiber ghien. Er spelen twee factoren. Ten eerste moet er een onderscheid gemaakt worden tussen fiscaal verjaarde en fiscaal niet-verjaarde kapitalen. De verjaringstermijnen verschillen naargelang de aard van de ontdoken belastingen. Voor successierechten is dat bijvoorbeeld tien jaar en vijf maanden, voor roerende inkomsten is dat zeven jaar. Belangrijk is dat de verjaringstermijnen ten opzichte van de effectieve indieningsdatum worden bekeken. Wie zijn successiedossier indient tien jaar en zes maanden na het overlijden, valt onder verjaarde kapitalen. Wie dat twee maanden eerder doet, valt onder niet-verjaarde kapitalen.
Ten tweede is er een onderscheid tussen ‘gewone’ en ‘ernstige en georganiseerde’ fiscale fraude. ‘Onder gewone fiscale fraude vallen bijvoorbeeld het ontduiken van successierechten en de niet-aangifte van beleggings- en beroepsinkomsten en btw’, zegt Dirk Reynders van PuilaetcoDewaay. Het onderdeel ernstige en georganiseerde fiscale fraude behelst onder meer een regeling voor misdrijven zoals misbruik van vennootschapsgoederen en valsheid in geschrifte. Maar ook wie de afkomst van zijn kapitaal niet kan verklaren, riskeert onder de ernstige en georganiseerde fiscale fraude te vallen. ‘Dat is bijvoorbeeld het geval als de aangegeven inkomsten niet in verhouding staan tot het vermogen’, zegt Hans Symoens van Alfa Advocaten.
Nieuwe boetetarieven
Het onderscheid op basis van verjaring en het onderscheid op basis van type fraude bepalen de boetetarieven die vanaf 2 juli gehanteerd worden. Hoewel de ministerraad de definitieve teksten nog moet goedkeuren, lijken de tarieven al vast te liggen. Gaat het om niet-verjaarde inkomsten onder gewone fraude, dan betaalt u vanaf juli boven op de ontdoken belasting een boetetarief van 15 procent. Wie dergelijke inkomsten in het huidige systeem laat regulariseren, betaalt de ontdoken belasting vermeerderd met een boetetarief van 0 tot 10 procent. Het tarief van 10 procent geldt voor roerende inkomsten en successierechten. Het voorgaande impliceert dat het in dergelijke omstandigheden beter is te kiezen voor de huidige regularisatie. Uw voordeel kan dan oplopen van 5 (roerende inkomsten, successierechten) tot 15 (beroepsinkomsten, btw) procent.
Overleden tante
Anders wordt het wanneer er ook sprake is van fraude die al verjaard is. Onder het nieuwe systeem zal dergelijke fraude belast worden tegen een tarief van 35 procent over de fiscaal verjaarde kapitalen. ‘In een dergelijke situatie is het verre van zeker dat de huidige regularisatie altijd voordeliger is’, zegt Gerd Goyvaerts. ‘Neem het voorbeeld van uw tante die in 2002 overleed. U erft de sommen die op haar Luxemburgse rekening geparkeerd staan. Om de successierechten te ontwijken, stopt u die centen in een Luxemburgse levensverzekering.
Als u dat in het huidige systeem regulariseert, betaalt u de ontdoken successierechten van 65 procent vermeerderd met een boete van 10 procent. De huidige regularisatie maakt immers geen onderscheid tussen verjaarde of niet-verjaarde kapitalen. Samen komt de belasting dan neer op 75 procent. Regulariseert u dat vanaf 2 juli 2013, dan bedraagt het tarief 35 procent omdat de fraude verjaard is’, vervolgt hij. ‘Dus 40 procentpunten minder. Dat verschil wordt natuurlijk verklaard door het extreem hoge tarief van de successierechten ten aanzien van de tante.’
Een derde situatie doet zich voor als er sprake is van ernstige en georganiseerde fiscale fraude. Gaat het om niet-verjaarde inkomsten of kapitalen, dan geldt voor die ernstige fraude een tarief van de ontdoken belastingen vermeerderd met een boete tarief van 20 procent. Die tarieven vallen niet te vergelijken met die van de huidige regularisatie omdat ernstige en georganiseerde fraude in het huidige systeem niet geregulariseerd kan worden. In dergelijke gevallen kunt u dus niet anders dan te wachten tot
2 juli 2013.
Een laatste geval betreft de ernstige en georganiseerde fiscale fraude die verjaard is. ‘Eigenlijk wordt bij fraude die al verjaard is geen onderscheid gemaakt tussen de gewone en de ernstige vorm. Het tarief voor beide ligt op 35 procent’, zegt Goyvaerts.
Belangrijk is wel dat het voorontwerp expliciet melding maakt van buitenlandse levensverzekeringen. Zo wordt opgenomen dat fiscaal verjaarde kapitalen onder de vorm van levensverzekeringen worden onderworpen aan een tarief van 35 procent. Volgens Goyvaerts is die bepaling technisch gezien overbodig - omdat fiscaal verjaarde kapitalen sowieso aan 35 procent zijn onderworpen, maar werd ze toegevoegd om alle onduidelijkheid over de levensverzekeringen (lees hieronder) weg te nemen.
Strafrechtelijke immuniteit
Een bepaling die in het kader van ernstige en georganiseerde fiscale fraude werd geschrapt, is de tussenkomst van het parket. Eerder werd het idee geopperd dat het parket nog kon tussenkomen voor een bijkomende straf als er sprake was van ernstige en georganiseerde fiscale fraude. Die mogelijkheid is nu geschrapt, in zoverre de aangegeven inkomsten vóór de datum van indiening geen voorwerp hebben uitgemaakt van opsporings- of gerechtelijk onderzoek.
Dat betekent dat u na 2 juli strafrechtelijk immuniteit verkrijgt door de genoemde boetes te betalen. Dit vanzelfsprekend in de veronderstelling dat het dossier aan alle voorwaarden voldoet én dat er geen andere misdrijven werden gepleegd dan die waarvoor de wet u een uitsluiting van strafvervolging biedt.
Belangrijk is wel te noteren dat niemand verplicht is te regulariseren. Die beslissing moet elke fraudeur zelf maken in functie van hoeveel belang hij hecht aan gemoedsrust. Toch raden de meeste fiscalisten aan om het wel te doen. ‘Niet alleen de Belgische banken, maar ook de Luxemburgse en de Zwitserse banken maken er steeds meer een probleem van als de oorsprong van de kapitalen niet verklaard kan worden. Waar moet u dan nog met uw centen naartoe?’, vraagt een fiscalist zich af.