Twee dingen maken de occulte hypotheek anders dan de klassieke hypotheek die uw bank vestigt op uw huis wanneer u bij haar leent om dat huis te kopen. Een klassieke hypotheek begint te lopen vanaf de dag van de inschrijving op het hypotheekkantoor. Door die inschrijving is ze publiek bekend. Iedereen die een kijkje neemt in het hypotheekregister, zal zien dat er een hypotheek rust op die woning. De occulte hypotheek daarentegen staat niet vermeld in het hypotheekregister. Ze is geheim.
Bovendien is de occulte hypotheek een latente hypotheek. De staat vestigt ze niet onmiddellijk op de dag van het overlijden, maar heeft vanaf de dag van het overlijden wel het recht om ze te activeren. ‘De occulte hypotheek dient als waarborg voor de staat dat de erfgenamen hun successierechten en alle andere kosten correct betalen. Doen ze dat niet, dan zal de staat de occulte hypotheek activeren. Gebeurt dat binnen 18 maanden na het overlijden, dan wordt de hypotheek met terugwerkende kracht actief sinds de dag van het overlijden. Activeert de staat de hypotheek pas na 18 maanden, dan begint de hypotheek te lopen vanaf dan’, legt notaris Marc Sobrie uit.
De staat die een hypotheek vestigt op uw woning omdat de verkoper zijn successierechten niet betaalt, dat scenario vermijdt u liever als koper. In het slechtste geval kan de staat inderdaad uitvoerend beslag laten leggen op de woning, waardoor de woning verkocht wordt. U zou in het compromis kunnen laten opnemen dat de verkopers-erfgenamen verklaren én eventueel zelfs bewijzen dat ze hun successierechten correct zullen betalen.
‘In feite voegt dat geen zekerheid toe voor de koper’, merkt Sobrie op. ‘De algemene voorwaarde is al dat een verkocht pand vrij moet zijn van hypotheek. De verkopende notaris moet daar voor instaan. Dat is een van zijn belangrijkste aansprakelijkheden. Hij kan dan ook niet het risico lopen de verkoop te laten doorgaan zonder dat de successierechten betaald zijn of zullen worden. Daarom zal hij de koopsom, of een deel ervan, op zijn kantoor inhouden. Dat doet hij op een aparte rekening. De koopsom en de intresten die die rekening opbrengt, zal de notaris uitkeren aan de erfgenamen zodra ze de successierechten betaald hebben.’