Eerste hulp bij coronaschade

‘Als je echt alle vaste kosten wil dekken, moet je werken met een systeem waarbij die worden bewezen’, zegt Lieven Cloots, juridisch adviseur bij de zelfstandigenorganisatie Unizo. ‘Het nadeel is dat het met zo’n systeem jaren kan duren voor de mensen hun geld ontvangen.’

De maatregelen tijdens de eerste golf kwamen doorgaans neer op forfaitaire uitbetalingen. Vandaag is de steun gebaseerd op een percentage van de omzet van het jaar voordien. ‘Op die manier is een goede middenweg gevonden’, zegt Cloots. ‘De bedragen zijn beter afgestemd op de afzonderlijke situaties, zonder dat de procedure te lang wordt.’

De maatregelen zijn behoorlijk overzichtelijk. ‘Maar onduidelijk blijft of je als zelfstandige wel of niet onder een bepaalde regeling valt’, zegt Cloots. ‘Moeten voetverzorgers bijvoorbeeld sluiten? In de regel is dat verplicht, maar medische niet-uitstelbare voetverzorging mag wel nog plaatsvinden. Als je als voetverzorger enkele klanten voor medische verzorging hebt, onder welke regel val je dan? Dat soort discussies leeft.’

Hierna volgen de belangrijkste steunmaatregelen voor zelfstandigen en ondernemingen. Ze kunnen een beroep doen op meerdere maatregelen tegelijk. Het ene steunmechanisme sluit het andere niet uit.

FEDERAAL

Crisisoverbruggingsrecht

Het crisisoverbruggingsrecht is een vorm van werkloosheidsuitkering voor zelfstandigen die door de covidmaatregelen hun activiteiten geheel of gedeeltelijk moeten stopzetten, zoals de horeca en de evenementensector.

Tot eind september werd een bedrag van 1.614,10 euro met gezinslast en 1.291,69 euro zonder gezinslast uitbetaald.

Vanaf oktober worden die bedragen verdubbeld voor zelfstandigen die onder de gedwongen sluitingsmaatregelen vallen en zelfstandigen die hoofdzakelijk (minstens 60%) afhangen van een sector die gedwongen sluit en die hun activiteiten volledig stopzetten. Bij een gedeeltelijke stopzetting behouden ze het enkele bedrag.

Hoe aanvragen?

De aanvraag verloopt via het sociaal verzekeringsfonds en moet telkens binnen een bepaalde periode worden ingediend:
Tot 31 december 2020 voor de maanden april, mei en juni.
Tot 31 maart 2021 voor de maanden juli, augustus en september.
Tot 30 juni 2021 voor de maanden oktober, november en december.

Relanceoverbruggingsrecht

Het overbruggingsrecht om een heropstart te ondersteunen zou aanvankelijk eind oktober aflopen, maar wordt tot 31 december 2020 verlengd. Het biedt een minimuminkomen aan zelfstandigen die hun activiteit kunnen hervatten maar omzetverlies hebben geleden, door bijvoorbeeld beperkte openingstijden of een beperkt aantal klanten.

De voorwaarden voor het overbruggingsrecht veranderen niet. De zelfstandigen moeten actief zijn in een van de sectoren die minstens een maand geheel of gedeeltelijk gesloten zijn door de coronamaatregelen en die bij heropening onder druk blijven staan. Ze moeten een omzetdaling of vermindering van bestellingen van minstens 10 procent aantonen. Een alleenstaande kan een tegemoetkoming van 1.291,69 euro krijgen, een zelfstandige met gezinslast van 1.614,10 euro.

Hoe aanvragen?

De aanvraag van het relanceoverbruggingsrecht gebeurt via het sociaal verzekeringsfonds.

Uitstel RSZ

Om te vermijden dat zelfstandigen en ondernemingen door de coronacrisis liquiditeitsproblemen krijgen, kunnen de RSZ- betalingen uitgesteld worden. Zowel de voorlopige sociale bijdragen van de vier kwartalen van 2020 als de eindafrekeningen over 2018 die vervallen in de loop van 2020 komen daarvoor in aanmerking. U kunt daarvoor een aanvraag indienen tot 14 december.

Voor de betaling krijgt u een jaar uitstel. Dat betekent dat de bijdrage van het eerste kwartaal 2020 of de eindafrekeningen die vervallen op 31 maart 2020 pas tegen 31 maart 2021 moeten worden betaald.

Tijdens het uitstel blijft u in orde voor uw sociaal statuut (kinderbijslag, ziekteverzekering en pensioen). Ook de premie die u dit jaar voor uw vrij aanvullend pensioen (VAPZ) betaalt, blijft ondanks het betalingsuitstel fiscaal aftrekbaar in 2020.

Er zijn drie soorten uitstel:

1. Automatisch uitstel voor ondernemingen die verplicht gesloten zijn.

2. Uitstel na voorafgaande verklaring op eer voor ondernemingen die zelf beslist hebben volledig te sluiten.

3. Uitstel na verklaring op eer voor ondernemingen die niet volledig gesloten zijn, maar hun economische activiteit zwaar verminderd zien.

Hoe aanvragen?

Om te weten of u voor dat uitstel in aanmerking komt, geeft u uw ondernemingsnummer in in de checktool op de website van de RSZ.

Kwijtschelding RSZ

Bedrijven die door de coronacrisis in moeilijkheden geraken, kunnen voor het derde kwartaal van 2020 een kwijtschelding van de patronale RSZ-basisbijdrage krijgen. Die steunmaatregel geldt specifiek voor ondernemingen die verplicht de deuren sluiten.

Concreet gebeurt de kwijtschelding via een premie die overeenstemt met de netto patronale basisbijdragen en de patronale solidariteitsbijdragen voor studenten voor het derde kwartaal van 2020.

Hoe aanvragen?

Wil u weten of uw onderneming in aanmerking komt, ga dan op de website van de RSZ naar de tool ‘Check RSZ-compensatie’ en voer uw ondernemingsnummer in. Als u een negatief antwoord krijgt maar u denkt toch in aanmerking te komen, kunt u een bezwaar indienen met een webformulier bij de RSZ.

Eindejaarspremie horecawerknemers

Werknemers uit de horeca hebben de voorbije maanden vaak op non-actief gestaan. Toch ontvangen ze een volwaardige eindejaarspremie alsof ze die hele periode gewerkt hebben. De details van die regeling moeten nog worden uitgewerkt.

Fiscale tegemoetkomingen

Bedrijven die het door de coronacrisis moeilijk hebben hun belastingen te betalen, kunnen met de fiscus een afbetalingsplan overeenkomen en krijgen een vrijstelling van nalatigheidsintresten, en hun boetes wegens niet-betaling worden kwijtgescholden.

Belangrijker is dat ze ook van het systeem van de carry back kunnen gebruikmaken. Dat houdt in dat ze hun verliezen van 2020 kunnen aftrekken van hun winst van 2019. Normaal mogen verliezen maar verwerkt worden in de belastingaangifte van het betrokken boekjaar zelf, of in latere boekjaren. De deadline nadert wel snel want de aanvraag moet binnen zijn tegen 30 november.

VLAANDEREN

Vlaams beschermings- mechanisme

Met het oorspronkelijke beschermingsmechanisme kregen ondernemingen die hun omzet in augustus en september met minstens 60 procent zagen dalen een steunbedrag van 7,5 procent van hun omzet in dezelfde periode van het jaar voordien. De aanvraagperiode voor deze steun liep op 15 november af.

Nieuw Vlaams beschermingsmechanisme

Omdat de impact van de coronacrisis ook na september erg voelbaar bleef, kwam er een nieuw Vlaams beschermingsmechanisme (NVB). Ook daarop kunnen zelfstandigen en bedrijven die een omzetverlies van minstens 60 procent optekenen een beroep doen. Denk aan hotels en toeleveranciers of ondernemingen in de event- of toeristische sector.

Cafés en restaurants, maar ook andere ondernemingen die sinds 2 november verplicht sloten, hebben automatisch recht op de steun. Ze moeten geen omzetdaling bewijzen. Een uitzondering geldt voor eetgelegenheden die normaal meer dan de helft van hun omzet uit take-away halen, zoals snackbars. Zij moeten wel aantonen dat ze 60 procent minder omzet draaien.

De steun werd opgetrokken naar 10 procent van de omzet exclusief btw tijdens dezelfde periode in 2019. Zelfstandigen in bijberoep krijgen 5 procent steun. Voor starters wordt de omzetdaling vergeleken met de verwachte omzet vermeld in het financieel plan.

De steun bij omzetzetverlies is begrensd en hangt af van de referentieperiode. De maximale steun is als volgt:

Voor de referentieperiode 1 oktober tot 15 november 2020:

11.250 euro voor ondernemingen tot 9 werknemers.

22.500 euro voor ondernemingen met 10 tot 49 werknemers.

60.000 euro voor ondernemingen met 50 werknemers of meer.

Voor de referentieperiode 19 oktober tot 5 november 2020 én voor wie verplicht de deuren sloot:

7.500 euro voor ondernemingen tot 9 werknemers.

15.000 euro voor ondernemingen met 10 tot 49 werknemers.

40.000 euro voor ondernemingen met 50 werknemers en meer.

De sluitingspremie van 160 euro per dag die sommige ondernemingen nog ontvangen, wordt stopgezet. Dat gaat dan bijvoorbeeld over discotheken en nachtclubs. Zij kunnen voor de periode vanaf 1 oktober een beroep doen op het Vlaams beschermingsmechanisme.

Hoe aanvragen?

Het nieuw Vlaams beschermingsmechanisme moet online worden aangevraagd bij Vlaio, voor twee afzonderlijke periodes: van 1 oktober tot 15 november en van 16 november tot 31 december. De aanvraag voor de eerste periode kan ingediend worden sinds 16 november. De aanvraag voor de tweede periode kan ingediend worden vanaf 4 januari 2021.

Handelshuurlening

Ondernemingen die verplicht gesloten zijn en die moeilijkheden ondervinden om de huur van hun pand te betalen, kunnen een beroep doen op een goedkope lening van de Vlaamse overheid. Die is bereid twee maanden huur voor te schieten aan de onderneming op voorwaarde dat de verhuurder zelf een of twee maanden huur kwijtscheldt.

De lening van de Vlaamse overheid moet worden terugbetaald tegen een rentevoet van 2 procent. Het geleende bedrag moet binnen 18 maanden worden afgelost, maar de huurder is het eerste halfjaar vrijgesteld van een terugbetaling. Het maximum dat huurders kunnen lenen is 35.000 euro.

De handelshuurlening kon oorspronkelijk tot 1 december worden aangevraagd, maar die indieningstermijn is verlengd tot 1 maart 2021.

Hoe aanvragen?

De aanvraag dient online te gebeuren via de website van Vlaio.

Overheidswaarborg

Als u het moeilijk hebt uw bank ervan te overtuigen uw bedrijf een krediet toe te kennen, kunt u voor hulp aankloppen bij PMV, de Vlaamse overheidsinstantie die financiële ondersteuning aan ondernemers biedt. Als u een goed verdedigbaar dossier hebt, kan PMV zich borg stellen voor uw lening.

Om de negatieve effecten van de coronacrisis te counteren heeft PMV zijn waarborgregeling uitgebreid. Voor de crisis was het gewaarborgde bedrag maximaal 750.000 euro voor kredietovereenkomsten en 500.000 euro voor leasingovereenkomsten. In een beperkt aantal gevallen kan het bedrag worden verhoogd tot 1,5 miljoen euro. De waarborg is beperkt tot 75 procent van het bedrag van uw krediet. Voor die waarborg dient u een eenmalige premie te betalen. Die wordt berekend in functie van de omvang en de looptijd van de waarborg.

De Vlaamse overheid breidde de bestaande waarborgcapaciteit van 300 miljoen euro uit met een coronacrisiswaarborg van 100 miljoen euro. Indien nodig kan dat nog worden opgetrokken. De garantie kan ook worden gebruikt voor een overbruggingskrediet voor bestaande niet-bancaire schulden (tot twaalf maanden). Bovendien halveren de kosten van de waarborg voor de ondernemer: met de crisiswaarborg gaan die naar 0,25 procent.