De files trotseren, de krant op de trein lezen of fluitend met de fiets? De week van de mobiliteit doet nadenken over de manier waarop u naar het werk gaat. En minstens even belangrijk, hoeveel tijd u spendeert aan die dagelijkse pendel van en naar het werk. Bereikbaarheid is uitgegroeid tot een van de doorslaggevende factoren in de beslissing om al dan niet bij een bedrijf aan de slag te gaan of te blijven. Uit een onderzoek van hr-dienstverlener SD Worx blijkt dat één op de vijf bedrijven al te maken kreeg met valabele kandidaten die afhaakten wegens de slechte bereikbaarheid.
De klassieke troef die uitgespeeld wordt, is de bedrijfswagen. Geen eigen auto met bijbehorende kosten, een duurder model dan men zelf zou kopen, een tankkaart, een gunstige fiscale behandeling, … De voordelen zijn genoegzaam bekend. Maar de files in en rond de steden zijn spelbreker. Uit een ander onderzoek van SD Worx bleek dat meer dan 60 procent van de werknemers in Brussel een mobiliteitsbudget boven een bedrijfswagen verkiest. Daarmee kunnen werknemers een budget vrij besteden aan een brede waaier van vervoersmiddelen, zoals (bedrijfs)fiets, openbaar vervoer, cambiowagen of een kleinere bedrijfswagen. En dat in functie van de eigen behoeften en wensen.
Het initiatief voor een mobiliteitsbudget gaat sowieso uit van uw werkgever. Hij beslist of er met zo’n budget wordt gewerkt, hoe hoog dat budget is en uit welke vervoersmiddelen er kan worden gekozen. Een mobiliteitsbudget kan altijd gebruikt worden voor het woon-werkverkeer en professionele verplaatsingen, maar ook privégebruik kan worden toegelaten. Wel moet er altijd een link met uw professionele activiteiten zijn: u kunt een mobiliteitsbudget niet gebruiken voor een vliegtuigticket of een mobilhome voor vakantie.
Sectorale verschillen
Vandaag werken nog maar een beperkt aantal bedrijven met een mobiliteitsbudget. ‘De keuze uit verschillende vervoermiddelen maakt de loonberekening veel complexer. Of en hoeveel belastingen en socialezekerheidsbijdragen werkgever en werknemer moeten betalen, hangt af van het traject en het vervoersmiddel. Bovendien zijn er sectorale verschillen’, zegt Kathelijne Verboomen van SD Worx. ‘Ook het gunstige regime van de bedrijfswagen is een hinderpaal. Een mobiliteitsbudget zal maar succesvol zijn als het een evenwaardig sociaal en fiscaal statuut krijgt als de bedrijfswagen voor werkgever en werknemer’, zegt Verboomen. Kamerlid Jef Van den Bergh (CD&V) diende in januari 2014 daartoe een wetsvoorstel in, maar dat kon tijdens de vorige legislatuur niet behandeld worden - ook al steunde minister van Financiën Koen Geens het initiatief om de fiscaliteit van het mobiliteitsbudget onder de loep te nemen. Van den Bergh heeft deze zomer het voorstel opnieuw ingediend. Het is aan de toekomstige federale regering om knopen door te hakken.
Hoe ziet een mobiliteitsbudget eruit in bedrijven die het vandaag al toepassen? ‘Meestal blijft een bedrijfswagen de spil, maar er wordt gekozen voor een kleinere en ecologischere wagen’, zegt Kathelijne Verboomen. Het vrijgekomen budget kan dan aangewend worden voor een fiets, trein, … ‘Ook andere looncomponenten worden omgezet in een mobiliteitsbudget, in de mate dat dat wettelijk mogelijk is’, zegt Kathelijne Verboomen. Zo kunnen extra vakantiedagen, een variabel loon of een eindejaarspremie ingeruild worden voor een extra budget voor de verplaatsingen.
Het vervoermiddel
Welke belastingen en sociale bijdragen u als werknemer moet betalen, verschilt naargelang het type vervoermiddel of voordeel. Een overzicht van de belangrijkste verkeersmiddelen.
1. Bedrijfswagen
U krijgt een bedrijfswagen ter beschikking van uw werkgever of vennootschap? Als u die ook voor uw woon-werkverkeer en privéverplaatsingen mag gebruiken, heeft u een belastbaar voordeel. Niet het werkelijke voordeel, maar wel een forfait wordt belast: het voordeel alle aard. Sinds 1 januari 2012 is de berekening van het belastbare voordeel grondig veranderd. Het hangt af van de CO2-uitstoot, het type brandstof, de leeftijd van de wagen en de cataloguswaarde.
Moet u uw werkgever een vergoeding betalen voor uw privégebruik? Die eigen bijdrage wordt afgetrokken van het voordeel van alle aard. Stel dat u een maandelijks belastbaar voordeel van alle aard van 150 euro heeft en u uw werkgever hiervoor 50 euro per maand moet betalen. Dan bedraagt uw belastbaar voordeel slechts 100 euro per maand (150 euro - 50 euro).
Als werknemer betaalt u geen socialezekerheidsbijdragen voor een bedrijfswagen.
2. Fietsvergoeding
Gaat u met uw fiets naar het werk? Uw werkgever kan u daarvoor een fietsvergoeding betalen. Tot een maximumbedrag van 0,22 euro per afgelegde kilometer is die volledig vrijgesteld van belastingen en socialezekerheidsbijdragen.
3. Bedrijfsfiets
Een ecologischer en gezonder alternatief voor een bedrijfswagen is een bedrijfsfiets. ‘De bedrijfsfiets vindt steeds meer ingang. De werknemers krijgen doorgaans de keuze tussen verschillende types van fietsen: dames- of herenfiets, mountainbike of koersfiets, plooifiets, elektrische fiets, … Bovendien is daar heel frequent onderhoud en pechverhelping aan gekoppeld’, zegt Kathelijne Verboomen. Ook de bedrijfsfiets geniet van een voordelige sociale en fiscale behandeling. U moet geen belastingen betalen op het voordeel alle aard voor de fiets, op voorwaarde dat u de fiets effectief gebruikt voor uw woon-werkverkeer. Enkel op het deel van het voordeel dat slaat op de zuiver privéverplaatsingen moeten socialezekerheidsbijdragen betaald worden.
Bovenop een bedrijfsfiets mag uw werkgever u een fietsvergoeding (zie hoger) betalen voor de getrapte woon-werkkilometers.
4. Openbaar vervoer
Gaat u met de bus, metro, tram of trein naar het werk? Uw werkgever kan u een abonnement, maar ook een aantal tickets geven. De tussenkomst van uw werkgever voor het woon-werkverkeer met het openbaar vervoer is volledig vrijgesteld van socialezekerheidsbijdragen.
De vergoeding ontsnapt aan belastingen op voorwaarde dat u in uw belastingaangifte opteert voor de forfaitaire kostenaftrek en dus niet uw werkelijke beroepskosten bewijst.
Met een mobiliteitsbudget kiest een werknemer zijn vervoer in functie van zijn eigen wensen en behoeften. Twee voorbeelden van SD Worx uit de praktijk.
1. Karel wil een kleinere bedrijfswagen
Karel woont in Mechelen en werkt in Lier. Al jaren heeft hij een bedrijfswagen met een vast budget. Maar omdat de kinderen het huis uit zijn, is hij niet langer gebonden aan de schooluren en is een ruime bedrijfswagen niet langer een must. Karel wil niet elke dag in de file staan en het werk is vlot bereikbaar met het openbaar vervoer.
> Mobiliteitsbudget?
Door te kiezen voor een kleinere bedrijfswagen heeft Karel een budget van 2.800 euro per jaar.
> Mobiliteitskeuze?
Karel kiest voor een treinabonnement 1ste klasse (1.300 euro per jaar), een parkeerabonnement (500 euro per jaar) en een fiets (1.000 euro per jaar).
2. Marleen wil met de fiets
Marleen woont en werkt in Gent. Ze heeft van haar werkgever een abonnement bij De Lijn ter waarde van 235 euro per jaar. Marleen zou liever fietsen, dan het openbaar vervoer gebruiken. De crèche van haar dochtertje ligt tussen het werk en haar appartement. Het netwerk fietsdelen ligt vlakbij haar werk.
> Mobiliteitsbudget?
Abonnement De Lijn voor 235 euro per jaar.
> Mobiliteitskeuze?
Abonnement fietsdelen (35 euro per jaar) en een fietsvergoeding (200 euro) per jaar.