Voor heel wat ondernemers is de crisis nog niet achter de rug. Liefst 53 procent van de zelfstandigen die door het Syndicaat der Zelfstandigen en kmo’s (SDZ) werden ondervraagd, geeft aan dit jaar geen vakantie te nemen. Maar binnen een kleine zes maanden worden de sociale bijdragen van zelfstandigen anders berekend. En dat zou het probleem wel eens kunnen oplossen.
De bijdragen betaald door zelfstandigen worden vandaag nog berekend op basis van de inkomsten van drie jaar eerder. Maar die inkomsten kunnen sterk evolueren en dus kunnen ze er op drie jaar tijd al helemaal anders uitzien. De voorbije jaren toonden pijnlijk aan waarom dit systeem moeilijk houdbaar was. Tot 2008 vroegen gemiddeld slechts 20.000 zelfstandigen een vrijstelling van de sociale bijdragen aan. Maar daarna is hun aantal letterlijk geëxplodeerd. In 2013 werd een record van 31.300 aanvragen opgetekend. Dat zijn dus 62 procent meer zelfstandigen dan in 2007 (19.229 aanvragen) die hun sociale bijdragen niet kunnen betalen.
Het inkomen van het lopende jaar
De nieuwe berekeningswijze, die van kracht wordt op 1 januari 2015, biedt ondernemers in financiële moeilijkheden (wegens ziekte, zwangerschapsverlof of het verlies van een belangrijke klant) de mogelijkheid om minder bijdragen te betalen. Vanaf dan worden de bijdragen namelijk berekend op basis van het lopende jaar.
‘De belastbare beroepsinkomsten van het jaar zelf zullen als basis dienen voor de berekening van de definitieve bijdragen’, preciseert Luc Tilman, juridisch adviseur bij Partena. ‘En tijdens dat jaar betaalt de zelfstandige een voorlopige bijdrage (een bedrag berekend op basis van de geïndexeerde beroepsinkomsten van het jaar N-3), die kan verhoogd of verlaagd worden in functie van de geschatte inkomsten van het jaar zelf. Twee jaar later, wanneer het belastbaar inkomen definitief vaststaat, gebeurt een afrekening tussen de voorlopige en definitieve bijdragen.’
Aanpassing naar boven of naar beneden
De ondernemer kan op eenvoudig verzoek aan zijn sociale verzekeringskas of gewoon spontaan zijn voorlopige bijdragen verhogen als hij denkt dat zijn jaarinkomen hoger zal liggen dan 3 jaar eerder. Zo vermijdt hij de gevolgen van een latere regularisatie. Bovendien geniet hij van een fiscaal voordeel omdat hij de verhoogde bijdragen kan aftrekken in zijn belastingsaangifte.
De zelfstandige mag echter niet zelf het bedrag van zijn bijdragen verlagen. ‘Hij moet dan aan de hand van objectieve gegevens aan zijn sociale verzekeringskas kunnen aantonen dat zijn beroepsinkomsten van 2015 lager zullen zijn dan die van 2012’, zegt de expert.
Is zijn inkomen lager dan 12.870,43 euro, dan moet hij elk kwartaal de minimumbijdrage van 729,46 euro betalen. Is het bedrag lager dan 25.740,86 euro, dan bedraagt de bijdrage 1.458,95 euro.
Vrijstelling
Als de bijdragen te laag werden ingeschat, moet de zelfstandige op het moment van de regularisatie verhogingen betalen. Die worden berekend op het saldo dat op 31 december van het bijdragejaar onbetaald gebleven is. Als blijkt dat hij te veel betaald heeft, krijgt hij het saldo terugbetaald. Maar er wordt geen bonificatie toegekend op het terugbetaalde bedrag.
Het blijft mogelijk om vrijstelling van de sociale bijdragen aan te vragen. ‘Maar die aanvraag kan in de toekomst alleen betrekking hebben op de bijdrage voor een hoofdberoep en op het gedeelte daarboven, op voorwaarde dat het belastbaar beroepsinkomen van het lopende jaar niet hoger ligt dan circa 25.000 euro’, besluit Luc Tilman.
