(netto) - Pensioenspaarfondsen zijn een soort beleggingsfondsen die, net als pensioenspaarverzekeringen, in aanmerking komen voor fiscale aftrek van de stortingen. In 2008 kan je voor een storting tot 830 euro rekenen op een belastingvoordeel die, afhankelijk van je inkomen, uitkomt op 30 tot 40 procent.
Defensief of dynamisch?
De fondsen beleggen zowel in aandelen als in obligaties. De verhouding tussen beide hangt van het fonds zelf af, maar de fondsen zijn wel onderworpen aan strikte regels. Zo mogen ze niet meer dan 75 procent in aandelen en niet meer dan 75 procent in obligaties of andere schuldinstrumenten beleggen.
Er zijn vandaag 19 pensioenspaarfondsen op de Belgische markt, verspreid over een tiental verschillende beheerders. We kunnen de fondsen onderbrengen in drie categorieën: 5 defensieve fondsen (ongeveer 30 procent in aandelen), 3 neutrale fondsen (ongeveer 50 procent in aandelen) en 11 dynamische fondsen (ongeveer 70 procent in aandelen)
Risico's
Aangezien de fondsen zowel in obligaties als in aandelen beleggen, evolueert hun waarde mee op de golven van de financiële markten. In tegenstelling tot pensioenspaarverzekeringen is er bij deze fondsen geen sprake van een gegarandeerd positief rendement. Maar aangezien de fondsen in de eerste plaats een langetermijnbelegging zijn, is het risico op een negatief rendement over de volledige looptijd bijna uitgesloten.
Begin zo jong mogelijk
Pensioensparen is een langetermijnbelegging. Gezien het fiscale voordeel heb je er alle belang bij om op zo jong mogelijke leeftijd te beginnen met beleggen in pensioenspaarfondsen. Het kan al vanaf 18 jaar.
Geef de voorkeur aan een dynamisch pensioenspaarfonds. Daarin is het percentage aandelen het grootst. Een goede indicatie van het potentiële rendement is het jaarlijkse rendement sinds oprichting van de 8 dynamische pensioenspaarfondsen die al langer dan 15 jaar bestaan. Ondanks de zware correctie op de beurzen sinds de kredietcrisis scoren pensioenspaarfondsen nog steeds een gemiddeld rendement van 6,8 procent per jaar.
Op tijd bijsturen
Wie op jonge leeftijd met pensioensparen begon en de pensioenleeftijd nadert, heeft al een belangrijke spaarpot opgebouwd. De vraag rijst dan of je dat kapitaal nog wil blijven blootstellen aan zoveel risico. Er zijn een aantal mogelijkheden.
- Je plaatst een gedeelte of het volledige kapitaal over naar een defensief pensioenspaarfonds. Dat kan bij de meeste banken volledig kosteloos. Wie tijdens de kredietcrisis in een defensief fonds belegde, verloor 13 procent van zijn kapitaal. Wie belegde in een dynamisch fonds, verloor meer dan 27 procent.
- Je laat het vermogen in het fonds staan en begint met een pensioenspaarverzekering. Op die manier blijft je opgebouwde kapitaal wel blootstaan aan veel risico, maar zijn nieuwe stortingen volledig vrij van risico. Let wel op, je kan slechts een van beide zaken doen in hetzelfde jaar: ofwel storten in een fonds, ofwel in een verzekering.
- Je blijft de stortingen doen in het dynamische fonds. Dat is aan te raden op een moment dat de beurzen heel zwaar zijn teruggevallen en het neerwaartse risico veel beperkter is geworden dan het opwaartse potentieel.
Op pensioenleeftijd
Je opgebouwde kapitaal kan je opvragen vanaf je 60ste verjaardag. Verplicht is dat niet, maar hou er wel rekening mee dat er een heffing van 10 procent (16,5 procent voor stortingen voor 1993) doorgerekend wordt op het opgebouwde kapitaal op je 60ste verjaardag. Dat gebeurt tegen een fictief rendement. Alle stortingen na je zestigste zijn niet meer onderworpen aan die heffing.
Je kan dus best geld blijven toevoegen tot je 64ste omdat je nog tot die leeftijd fiscaal gunstig kunt storten. Op 65-jarige leeftijd zijn er dan nog verschillende mogelijkheden:
- Je laat je opgebouwde kapitaal gewoon staan. Dat kan in principe zolang je dat wilt.
- Je vraagt het geld gedeeltelijk op. Bij de meeste banken is het mogelijk je pensioenkapitaal in schijven op te vragen.
- Je haalt het volledige bedrag af.
Een beurscrisis, hoe zwaar ook, hoeft niet meteen een ramp te betekenen voor de pensioenspaarder. Neem genoeg voorzorgsmaatregelen. Gebeurt het onvermijdelijke toch, spreek dan op 65-jarige leeftijd slechts een gedeelte van je opgebouwde kapitaal aan.