Warm eindejaar geeft Europese gasreserves welkom duwtje in de rug

De overgang van oud naar nieuw kunt u dit weekend gerust zonder dikke winterjas vieren. Met maximumtemperaturen die 6 tot 12 graden boven de historische gemiddelden uitstijgen, kent heel West-Europa een uitzonderlijk warme eindejaarsperiode. In ons land klimmen de maxima op oudejaarsdag naar 15 of plaatselijk zelfs 16 graden. Meer iets voor de lente dan voor putje winter.

De combinatie van die milde temperaturen met vrij veel wind en een beperkte economische activiteit tijdens de vakantieweken resulteert in een bijzondere situatie. In plaats van de gasvoorraden volop te moeten aanspreken, slagen de belangrijkste Europese lidstaten er net in hun reserves aan te vullen. Dat blijkt uit een data-analyse van De Tijd op basis van gegevens van Gas Infrastructure Europe.

Sneller en vroeger

Tegen de seizoensverwachting in is de vulgraad van alle Europese gasvoorraden samen de voorbije dagen toegenomen. In vergelijking met 24 december zit meer dan 2 terawattuur gas extra in voorraad. Dat komt overeen met drie keer het totale aardgasverbruik op een decemberdag in België. De volledige Europese gasreserves zijn nu 17 procent meer gevuld dan het gemiddelde van de laatste vijf winters.

Dat stockagegebruikers hun gasvoorraden eind december bijvullen, is volgens Laurent Remy van de Belgische gasnetbeheerder Fluxys niet zo uitzonderlijk. 'Maar we zien wel dat het dit jaar vroeger en vooral ook sneller gebeurt dan anders', zegt hij. In Loenhout, de enige opslaglocatie in ons land, wordt sinds midden vorige week netto meer gas geïnjecteerd dan uitgehaald. De laatste vijf jaar lukte dat nooit zo vroeg.

Duitsland, het land met de grootste gasvoorraad van Europa, weet net als België al sinds 21 december meer gas op te slaan dan te verbruiken. De totale Duitse gasreserves klommen zo opnieuw naar 89 procent, de op twee na hoogste vulgraad van alle Europese landen. De Bundesnetzagentur, het federale energieagentschap in Duitsland, bestempelt de situatie in de gasopslag als 'stabiel' en spreekt van een 'bijzonder goed jaareinde'. Duitse experts gaan er dan weer van uit dat het land op het einde van de winter meer dan 70 procent van de gasreserves overhoudt.

Besparingen en lagere prijs

Dat de gasvoorraden in die mate aangevuld kunnen worden, is te danken aan het feit dat veel mensen bewust op hun gasverbruik letten. Het effect van de temperatuur buiten beschouwing gelaten, lag de aardgasconsumptie bij Belgische gezinnen en kleine bedrijven in december meer dan 10 procent lager dan verwacht.

Daarnaast is ook de afname door grote bedrijven en gasgestookte elektriciteitscentrales een stuk beperkter dan de voorbije jaren. In vergelijking met het normale industriële decemberverbruik gaat het in ons land om een besparing van zo'n 13 procent.

Over heel 2022 bekeken ligt het aardgasverbruik in België 7,5 procent lager dan het gemiddelde van de voorbije vijf jaar. In vergelijking met de Duitsers en de Nederlanders is die gasbesparing klein bier. In Duitsland lag het totale gasverbruik ruim 13 procent lager, in Nederland werd zelfs 16,5 procent minder gas geconsumeerd.

Anderzijds spelen ook de dalende prijzen op de internationale gasmarkten een belangrijke rol. De toonaangevende TTF-prijs voor levering volgende maand zakte de voorbije dagen tot ongeveer 80 euro per megawattuur en noteert na een jaar van nooit geziene pieken opnieuw lager dan eind 2021. Ook de spotmarkten, waar gas kan worden aangekocht om morgen geleverd te worden, blijven de jongste dagen dalen.

Volgende winter

Dat de gasvoorraden in Europa de meest optimistische scenario's volgen, is belangrijk voor deze winter, maar zeker ook voor die van volgend jaar. Hoe meer gas eind maart in de reserves kan blijven zitten, hoe minder nijpend de aanvoerproblemen dreigen te worden.

Uit prognoses van het International Energy Agency (IEA) bleek onlangs dat de gasaanvoer naar Europa vooral in de loop van 2023 moeilijker wordt, onder meer door het verder terugvallen van de Russische leveringen en de concurrentie vanuit Azië voor vloeibaar aardgas (lng).

De aanvoer van aardgas naar Europa ligt al een stuk onder het niveau van vorig jaar. Ondanks de toenemende import van lng en de extra aanvoer uit onder meer Noorwegen en Azerbeidzjan vloeide tussen begin oktober en eind december 10 procent minder gas richting Europa dan in dezelfde periode de voorbije jaren.

Wil Europa dat gat opvangen voor de winter van 2023-2024, dan wordt het zaak het gasverbruik zo veel mogelijk te blijven beperken en in te zetten op energiebesparende maatregelen. Tegelijk moeten de lidstaten tempo maken op het vlak van andere alternatieve en hernieuwbare energiebronnen, beklemtoont het IEA. In combinatie met een gunstige startpositie wat de reserves betreft, kan Europa alleen op die manier een acuut gastekort volgende winter vermijden.