Chinese mier Ant Group zet banksector op zijn kop

Donderdag kan de Chinese multimiljardair Jack Ma, de oprichter van Alibaba, er nog enkele miljarden bijschrijven dankzij de beursgang in Sjanghai en Hongkong van zijn tweede succesverhaal: Ant Group. De operatie van 34 miljard dollar kondigt zich aan als een met vele superlatieven.

Chinese beleggers liepen de voorbije dagen storm. De vraag van kleine beleggers was 870 keer groter dan het aanbod. Ze willen zo veel mogelijk stukken te pakken krijgen van het bedrijf dat in minder dan een decennium een onmisbare status heeft veroverd in het dagelijks leven van ruim 700 miljoen Chinezen.

Met een waardering van ruim 300 miljard dollar is Ant Group groter dan JPMorgan Chase, de grootste bankgroep ter wereld. Maar die vergelijking met de financiële sector wil Jack Ma eigenlijk niet maken. Het bedrijf achter een betaalapp met 1 miljard gebruikers noemt zich liever een techbedrijf dat ook inkomsten haalt uit het regelen van dagelijkse zaken als een taxirit of een maaltijdlevering. Niet voor niets veranderde de naam enkele jaren geleden van Ant Financial naar Ant Group. Al heeft dat ook met geld te maken: techbedrijven krijgen een driemaal hogere waardering dan financiële aandelen die lijden onder de lage rente.

Met het ophalen van omgerekend 30 miljard dollar wordt de beursgang van Ant Group de grootste ooit, enkele miljarden meer dan de vorige recordhouder, de oliereus Saudi Aramco. Die vergelijking kunnen ze bij Ant Group misschien meer smaken. Data zijn de olie van de 21ste eeuw én cruciaal voor Ant.

‘Data, data, data’, zo omschrijft professor Hans Degryse, bankenspecialist van de KU Leuven, het businessmodel van de Chinese mier. ‘Ze verzamelen data via het verkoopplatform Alibaba en de Alipay-betaalapp en gebruiken die om zeer nauwkeurige en up-to-date klantenprofielen op te stellen.’ Niet alleen van 700 miljoen Chinese consumenten, ook van 80 miljoen kmo’s en ondernemers die Alipay gebruiken als betaalmiddel in hun webshop of fysieke winkel. Met die klantenprofielen verkoopt Ant Group kredieten, verzekeringen en beleggingen. De sterkte van dit model? ‘Ze kennen zelfs de klanten van hun klanten en door het grote netwerk zien ze relaties tussen klanten zoals betalingsproblemen. Hun zicht op de kredietwaardigheid is enorm scherp en beter dan dat van de banken’, zegt Degryse.

‘Minstens even belangrijk is dat ze de terugbetaling van leningen goed kunnen afdwingen door ermee te dreigen iemand van het netwerk af te sluiten’, zegt Degryse. Het netwerk is zo cruciaal en alomtegenwoordig dat niemand het zich kan permitteren eraf gegooid te worden in China, waar op sommige plekken geen cash meer wordt aanvaard.

Alomtegenwoordig

Voor de volledigheid: in China is nog zo’n alomtegenwoordig ecosysteem WeChat van Tencent. Voor online shoppen in China zijn beide de norm, maar ook de fysieke handel is in handen van Alipay en WeChat Pay. Van supermarkten, kiosken, kappers tot kleine kraampjes op een groentemarkt in een afgelegen dorp, overal zijn de blauwe (Alipay) en groen-blauwe (WeChat Pay) QR-codes te vinden waarmee via een tik op de smartphone betaald kan worden.

Hoe kon Alipay in minder dan een decennium zo groot worden? Het pakte de traditionele banken in snelheid en bood eenvoudige betaaloplossingen voor de vele mensen die door klassieke banken niet bediend werden.

Alipay, dat hoofdzakelijk China omvat, is goed voor de helft van de omzet van Ant Group. De mier pakt maar een minuscule marge op een betaaltransactie, maar met een jaarlijks transactievolume van 15.000 miljard euro loopt dat wel op. De rest komt uit een waaier aan financiële diensten en commissie-inkomsten. ‘Ze verkoopt ook kredietscores aan bedrijven. Zo kan je met een goede score een betere prijs krijgen voor een huurwagen dan met een slechte score’, zegt Gerry Pelgrims, bij de consultant Deloitte verantwoordelijk voor Payments en FinTech.

Het financiële gamma van Ant Group lijkt op dat van een bank: consumentenkredieten, bedrijfskredieten, verzekeringen en beleggingsfondsen. Maar helemaal vooraan in het 674 pagina’s tellende prospectus noemt Ant Group zich eerder een partner dan een concurrent van financiële spelers. ‘Met Mybank hebben ze wel een eigen bank, maar ze werken vooral met partnerschappen’, legt Pelgrims uit.

De mier laat anderen het werk doen. Ze gebruikt een netwerk van honderden spelers met staatsbanken, lokale verzekeraars en internationale bankgroepen als onderaannemers. Bankieren en verzekeren zijn in China zwaar gereguleerd en vereisen veel kapitaal en veel garanties. Met zijn platform kan Ant Group eenvoudigweg commissies op de verkoop innen.

Dataprivacy

Zal Ant Group ook in Europa de financiële sector dooreenschudden? ‘Het laat de Alipay-standaarden integreren in betaalsystemen van lokale spelers zodat Chinese toeristen hier kunnen betalen. Maar het volledige Chinese model hier kopiëren gaat niet. De Europese markt is zo versnipperd dat het moeilijk is om grootschalig te werken. Bovendien is de regelgeving voor dataprivacy hier veel strikter’, zegt Pelgrims.

Ook elders in de wereld is Alipay niet zo welkom, mogelijk door zijn eerdere ambities om een wereldwijd netwerk uit te bouwen. De VS verboden de overname van de geldtransferdienst Moneygram. ‘Betaalinfrastructuur is net zoals luchthavens en telecom een strategische infrastructuur en dan krijg je snel geopolitieke afwegingen’, zegt collega Kasper Peters, bij Deloitte verantwoordelijke voor banken en verzekeringen. ‘Het sociale medium TikTok werd aan banden gelegd in de VS, maar een app als Alipay zou nog veel dieper in het leven binnendringen. India koos ervoor een lokale kampioen te ontwikkelen in plaats van Alipay alle ruimte te geven.’ De nieuwe CEO Simon Hu herfocuste het bedrijf recentelijk duidelijk op China.

Er zijn vele bedenkingen en een risico voor een natuurlijk monopolie, maar Ant Group kan ook voordelen bieden, legt Degryse uit. Ant werkt voor kredieten niet zoals klassieke banken met onderpanden zoals hypotheken. Als de huizenprijzen stijgen, worden onderpanden meer waard en gaan banken weer meer leningen geven zodat de huizen nog duurder worden. De kredietverlening maakt enkel gebruik van data over verwachte kasstromen en kan stabiliserend werken in tijden van overdrijving.

KBC

De directiecomités van zowat alle Belgische banken hebben zich al gebogen over het verhaal van Alipay, dat uitgroeide van een betaalapp naar een levensgezel, zegt Peters. Met Alipay schrijf je geld over naar vrienden, huur je een deelfiets of krijg je toegang tot stadsdiensten. ‘Sommige banken gaan almaar meer in dezelfde richting. Andere denken te kunnen blijven rekenen op de persoonlijke band van klanten met een adviseur’, zegt Peters.

KBC-CEO Johan Thijs gaf eerder aan dat de Chinese platformen model stonden voor een bankapp die KBC uitbouwt tot een ecosysteem met tickets voor openbaar vervoer tot het bekijken van voetbalbeelden. Maar tegelijk gaf hij toe dat het onmogelijk is helemaal te concurreren met zulke mastodonten met diepe zakken en bergen data.

Ant Group investeert massaal in technologie van een blockchainplatform, over biometrische authentificatie tot artificiële intelligentie. Pelgrims: ‘Bij betalen denken we nu aan een kaart of een app, maar over tien jaar betalen we gewoon met gezichtsherkenning als we de winkel verlaten.’