'Met Robbie de robot kan je een huis bouwen in de helft van de tijd'

De steenbakker Luc Vandermersch (64) uit Roeselare en de aannemer Franco Marchetta (61) uit Genk spreken met een andere tongval. Maar als het om business en creativiteit gaat, begrijpen de West-Vlaamse en de Limburgse ondernemer elkaar als geen ander. De mayonaise tussen beide familiale kmo's pakt.

De voorbije drie jaar werkten ze samen aan Robbie, een co- of meewerkende robot, en aan een keramische XL-lijmblok van 28 kilogram. Dat was niet evident. Van Roeselare naar Genk is het tweeënhalf uur rijden. Vandermersch en Marchetta investeerden samen zowat 0,5 miljoen euro in het project.

De cobot Robbie moet de vicieuze cirkel doorbreken waar woningbouwers en steenbakkers al jaren in zitten. Sneller bouwen vraagt grotere stenen. Grotere stenen zijn zwaardere stenen en zwaardere stenen zijn voor bouwvakkers fysiek te belastend. De urgentie is groot: de fysieke belasting en de productiviteit staan steeds hoger op de agenda.

De grootste klassieke snelbouwsteen uit keramiek is 50 centimeter lang, 25 centimeter hoog, 14 centimeter breed en weegt zowat 14 kilogram. Wie daar een hele dag mee werkt, voelt dat 's avonds. Een ploeg van Marchetta die een ruwbouwwoning bouwt, bestaat uit een bouwvakker die de stenen plaatst, een die ze lijmt - de helft van de snelbouwstenen wordt niet meer gemetseld - en een die de stukken op maat zaagt. 'Maar zelfs als je geregeld roteert, is het voor bouwvakkers die naar de vijftig gaan vaak niet meer werkbaar. De fysieke belasting belemmert bovendien de instroom van jongeren', zegt Marchetta. 'Wij hebben het gewicht uit de baksteen gehaald.'

Nederlandse concurrentie

De ruwbouwmarkt wordt niet alleen geconfronteerd met de lageloonarbeid uit Oost-Europa, ook uit Nederland komt scherpe concurrentie. Door de financiële crisis was de woningbouw bij onze noorderburen jarenlang steendood. Veel Nederlandse bouwbedrijfjes kwamen naar Vlaanderen. In plaats van keramische gebruiken ze kalkzandstenen. De grote prefabblokken worden, nadat alles is uitgetekend, op een werf snel in elkaar gestoken met elektrische kranen.

Door die hoge productiesnelheid bouwen de Nederlanders tegen scherpere prijzen en zijn kalkzandstenen ook in Vlaanderen in opmars, met een marktaandeel van bijna 25 procent. Marchetta en Dumoulin Bricks kregen van de provincie Limburg elk een subsidie van 25.000 euro voor hun onderzoek - het Roeselaarse Dumoulin omdat het de enige snelbouwsteenbakkerij is met een depot in Limburg, in Genk.

Millimeterwerk

Robbie moest gebruiksvriendelijk zijn en de snelbouwstenen in XL-formaat aankunnen. De cobot werkt daarom volledig pneumatisch en maakt enkel glijdende bewegingen. Dat is beter voor keramische stenen dan de elektrische kranen met drukknoppen die start- en stopbewegingen maken. Die kranen, die vooral Nederlandse maar ook steeds vaker Belgische bedrijven gebruiken, zijn te groot en te log voor het millimeterwerk met keramische stenen.

Ook de productie van de XL-stenen is een heuse karwei. 'Een steen van 28 in plaats van 14 kilo bakken vraagt aangepaste vormen en het productieproces is complexer. De lijmstenen snijden is meer dan ooit millimeterwerk', zegt Vandermersch.

Robot te huur

Marchetta bouwt met Thuis Best Woningbouw in Pelt zijn eerste woningen met het prototype van Robbie. Het bedrijf kan er in één beweging tot een halve vierkante meter snelbouw van 56 kilo - 2 maal 28 - plaatsen. Een bouwvakker bedient de cobot, fysieke belasting is er niet.

'Een ploeg van drie arbeiders had bij een gemiddelde woning vroeger vier dagen nodig om de muren van de benedenverdieping te bouwen. Dat kan nu in twee dagen', zegt Marchetta. 'Een ploeg die vertrouwd is met Robbie kan van drie naar twee arbeiders worden herleid.'

Voor zijn bouwbedrijf neemt Marchetta meteen vijf cobots in gebruik. De Marchetta Groep nam een patent op de kraan, Dumoulin Bricks op de XL-steen. De cobot kost zowat 30.000 euro, de levertijd is 12 tot 15 weken. De meeste woningbouwers zijn nog altijd kleinere kmo's. Voor hen is dat geen kleine investering. Robbie huren kan ook.

De robot wordt woensdag op Batibouw voorgesteld. Marchetta en Dumoulin Bricks blijven welgeteld één dag op de bouwbeurs. 'Er moet ook nog gewerkt worden', zegt Vandermersch.