KBC springt met Keltische tijger over de lat

Het goede nieuws: de resultaten van KBC zijn beter dan verwacht. Het minder goede nieuws: de bank- en verzekeringsgroep bewees in 2017 keer op keer dat beter dan verwachte rapporten verre van een waterdichte garantie vormen voor applaus bij beleggers.

Over het eerste kwartaal kwam de nettowinst uit op 556 miljoen euro. Dat is 12 procent minder dan de 630 miljoen euro over het eerste kwartaal van 2017, maar een stuk meer dan de 480 miljoen die de door KBC zelf bijgehouden analistenconsensus verwachtte. 

Merk op dat het eerste kwartaal traditioneel het zwakste is voor de groep. Dat is omdat KBC het gros -  dik vier vijfde - van de banktaksen boekhoudkundig in de eerste drie maanden ten laste moet nemen. Over het eerste kwartaal vertaalde zich dat in 371 miljoen extra kosten. 

Een belangrijke factor voor de beter dan verwachte winst zijn de voorzieningen voor probleemkredieten. Die wegen logischerwijs meestal op de resultaten, maar in Ierland kan KBC dankzij het spectaculaire herstel van de 'Keltische tijger' flink wat tijdens de crisis aangelegde voorzieningen terugnemen.

Ook in de andere belangrijke markten moest de groep nauwelijks extra voorzieningen aanleggen of zelfs de eerder aangelegde spaarpot wat lichter maken, dankzij het gunstige economische klimaat en een kredietportefeuille waar slechts 5,9 procent als 'dubieus' te boek staat. En dus droegen terugnames voor 63 miljoen - 43 miljoen louter op rekening van Ierland - aan de winst bij.

Jaar op jaar steeg de winstbijdrage van de afdelingen 'Internationale Markten', waar Ierland een belangrijk deel van vormt, van 114 naar 137 miljoen euro. In de twee belangrijkste kernmarkten was er daling van de nettowinst: minus een vijfde in België tot 243 miljoen euro, minus 6 procent naar 171 miljoen in Tsjechië. 

België

CEO Johan Thijs waarschuwde vorig najaar al dat de jarenlange lage rente op de Belgische markt stilaan ernstig begint te bijten: de netto rente-inkomsten, wat een bank verdient door kortlopende spaardeposito's te 'recycleren in langlopende kredieten, brokkelden jaar op jaar 5 procent af tot 649 miljoen euro. 

Thijs was een van de eerste bankiers die - 2,5 jaar geleden - waarschuwde voor de impact van het nulrentebeleid van de ECB. De bank kon de impact een tijd milderen door eenmalige vergoedingen van klanten die de lage rente aangrepen om hun hypotheek te heronderhandelen, maar dat effect is nu grotendeels weggevallen.

En door het moeilijker beursklimaat afgelopen kwartaal verdiende de bank in België ook 11 procent minder - 318 miljoen euro - commissies uit de verkoop van beleggingsproducten. 

De kernkapitaalratio - een belangrijke graadmeter van de buffer die de bank heeft tegen moeilijke tijden - zakte door nieuwe boekhoudregels van 16,3 naar 15,7 procent, maar blijft comfortabel boven de eigen doelstelling van 14 procent. Nieuwe IFRS-boekhoudnormen verplichten banken meer provisies aan te leggen op basis van geraamde toekomstige in plaats van historische kredietverliezen en dat leidt bij de meeste Europese banken tot een wat lagere gerapporteerde buffer. 

Beleggers houden die ratio nauwlettend in de gaten en straften eerder deze maand ABN AMRO en ING af bij publicatie van wat tegenvallende kapitaalratio's. Als de buffers tegenvallen is er minder ruimte dan verhoopt voor extra dividenden of uitkeringen de komende jaren.