Eerste vliegticket is een eeuw oud

De historische vlucht van Orville Wright om 10u35 uur op 17 december 1903 over een afstand van 37 meter is genoegzaam bekend. Dat elf jaar later, op 1 januari 1914 voor de eerste keer een vliegtuig opsteeg met een betalende passagier, behoort niet echt tot het collectieve geheugen.

Die dag vloog piloot Tony Jannus met Abram Pheil, de enige passagier, met een watervliegtuig type Benoist XIV over de baai van Tampa in Florida. Pheil, toen burgemeester van het nabijgelegen Saint-Petersburg, had op een veiling 400 vooroorlogse dollars betaald voor de vlucht van 23 minuten. Omgerekend naar vandaag zijn dat 9.322,76 dollar.

Airboat Line

De initiatiefnemer van het project was ingenieur Percival Fansler: hij bracht de nodige fondsen bij elkaar met als doel een regelmatige dienst te starten, de St.Petersburg-Tampa Airboat Line. Op die manier werden de beide oevers van de 10 km brede baai met elkaar verbonden.

Daarna ging het snel, ook in ons land. Op 31 maart 1919 richtte Georges Nélis het SNETA op, het Syndicat National d'Etude du Transport Aérienne, met als doel de mogelijkheden te onderzoeken om in België een commerciële luchtvaartmaatschappij op te starten. Op 23 mei 1923 was het zover met de oprichting van Sabena.

Het voorbije jaar, een eeuw na de Tampa-vlucht, werden wereldwijd voor het eerst meer dan drie miljard passagiers vervoerd. Dagelijks nemen nu meer dan acht miljoen mensen het vliegtuig. Dat levert 57 miljoen banen op volgens luchtvaartorganisatie IATA, goed voor een economische waarde van 2.200 miljard dollar.

Elk jaar wordt nu ruim 50 miljoen ton vracht door de lucht vervoerd. Dat lijkt niet zo veel, maar die cargo heeft een waarde van 6.400 miljard dollar, wat meer dan een derde is van de waarde van alle international vervoerde goederen.

Allemaal indrukwekkende cijfers, maar er is ook een schaduwzijde. In tegenstelling tot andere vernieuwende sectoren, hebben Europese en Amerikaanse luchtvaartmaatschappijen zelden of nooit goed geld verdiend. IATA verwacht dat de sector volgend jaar wel 19,7 miljard dollar winst boekt, een absoluut record, maar met een marge van nauwelijks 2,6 procent, nauwelijks voldoende om de kapitaalkosten te dekken.

Jarenlang werden de nationale luchtvaartmaatschappijen gesteund door de overheid, hun belangrijkste aandeelhouder. Sinds de liberalisering van de sector in Europa is dat voorbij. Tal van maatschappijen - waaronder onze Sabena - gingen over de kop. De overblijvers moeten bijna permanent herstructureren om net het hoofd boven water te houden.

Event

Om de historische gebeurtenis van nieuwjaarsdag 1914 te herdenken, wordt de vlucht op 1 januari nog eens overgedaan, een evenement georganiseerd door de Florida Aviation Historical Society, het St.Petersburg Museum of History en de Tony Jannus Distinguished Aviation Society.

Helaas kreeg de testpiloot de voorbije weken de nagebouwde Benoist niet uit het water en dus wordt een experimenteel vliegtuig met een moderne motor ingezet, gevlogen door Eddie Hoffman uit Tarpon Springs.