E-commercewet maat voor niets

Jaar na jaar en kwartaal na kwartaal geven Belgen meer uit via online winkels. Daar profiteren Belgische webwinkels van, maar vooral buitenlandse webwinkels lopen met de winst weg. Dat komt doordat buitenlandse webwinkels met goedkoper personeel kunnen werken en het flexibeler kunnen inzetten. Zo is het in het buitenland mogelijk om personeel 's nachts pakjes te laten inpakken en versturen.

Om die concurrentiële handicap goed te maken, keurde de regering begin dit jaar nieuwe regels voor e-commerce goed. Na maanden onderhandelen waren werkgevers en vakbonden het principieel eens geworden over soepelere regels voor e-commerce in de handel. Dat moest het voor winkeliers en winkelketens mogelijk maken om 's nachts in hun winkels personeel in te zetten om pakjes te verpakken.

Alarmbel

Maar het lijkt er een half jaar later sterk op dat die akkoorden amper zoden aan de dijk brengen. De logistieke vastgoedinvesteerder Montea trekt aan de alarmbel. 'Ons land slaagt er voorlopig niet in om grote e-commercebedrijven te overtuigen om hun pakjesverdeling bij ons te organiseren', waarschuwt het bedrijf.

En dat terwijl in Zuid-Nederland het ene logistieke megacentrum na het andere uit de grond rijst. 'We stellen vandaag vast dat het nog altijd Nederland is die – intussen al jarenlang – e-commercespelers aantrekt zoals Primark, Action, Bol.com, Coolblue en Wehkamp. Meer nog: ze poten hun distributiecentra vlak over de Belgische grens neer om vervolgens van daaruit de Belgische markt te bedienen. In de afgelopen jaren gingen zo al meer dan 9.000 Belgische jobs verloren', zegt Montea.

De impasse toont volgens Montea aan dat 'de genomen maatregelen onvoldoende zijn om een snelle doorstart van e-commerce in België mogelijk te maken'. Montea roept de federale regering op 'haar verantwoordelijkheid te nemen en zelf nachtarbeid mogelijk te maken, in plaats van die verantwoordelijkheid bij de bedrijven te leggen.'

Evaluatie

'Eind deze maand maken we een evaluatie van de wetgeving, die dan een halfjaar oud is. Als daaruit een onvoldoende voortvloeit, zullen we nieuwe maatregelen eisen van de regering', zegt Dominique Michel, de CEO van Comeos, de organisatie die de belangen van de grote Belgische winkelketens verdedigt.

De kans dat de evaluatie van Comeos negatief is, is erg groot. 'De omzet die naar het buitenland gaat blijft stijgen', zegt Michel. 'Dat komt doordat we nog steeds te duur zijn en doordat het sociaal overleg de sleutels in handen heeft.' Daarmee verwijst hij naar het feit dat als bedrijven studenten willen inzetten in hun e-commercemagazijn of ze personeel 's nachts willen laten werken, ze met hun vakbonden op bedrijfsniveau een collectieve arbeidsovereenkomst moeten sluiten. Bij heel wat bedrijven lukt dat maar niet, zoals bijvoorbeeld bij de sportwinkelketen Decathlon. 

De socialistische vakbond BBTK bevestigt dat er een half jaar na het sectoraal akkoord over nachtwerk in de distributie er nog geen akkoord is met een individueel distributiebedrijf. 'Maar dit is volledig op het conto van de werkgevers te schrijven', kaatst BBTK-voorzitter Erwin De Deyn de bal terug. 'Onze vakbondssecretarissen hebben sinds het afsluiten van het sectorakkoord van geen enkele werkgever een voorstel van akkoord ter zake gekregen. Raar, maar waar.'

Michel hamert erop dat Belgische bedrijven hoognodig hun personeel flexibeler moeten kunnen inzetten. 'Studenten inschakelen is in België bijna onmogelijk. Maar Nederlandse webwinkels mogen er wel volop gebruik van maken. Ze kunnen ze sporadisch enkele uren inzetten op piekmomenten. Ook nachtwerk is essentieel. Hetzelfde geldt voor overuren: die worden nu de facto aan banden gelegd.'

Tweede taxshift

Een andere factor die Belgische e-commercespelers een doorn in het oog is, zijn de hoge loonkosten in ons land. 'De taxshift helpt, maar het is niet voldoende', zegt Michel. 'Voor de taxshift moesten Belgische werkgevers 20 procent meer loon betalen dan hun collega's uit Nederland en Duitsland. Tegen 2019 zal onze loonkostenhandicap gedaald zijn, maar nog steeds zal ze 12 tot 13 procent bedragen. Of er een tweede taxshift moet komen? We zullen zien.'

Intussen waarschuwt Michel voor nog zwaardere gevolgen. 'Het gevaar bestaat dat winkelketens niet alleen hun onlinemagazijnen voor de Belgische markt vlak over de grens neerpoten, maar ook de magazijnen die de klassieke winkels bevoorraden. Een aantal CEO's hebben mij gezegd dat ze overwegen hun volledige logistiek uit België weg te halen. Vanuit het buitenland is België gemakkelijker en goedkoper te bevoorraden.'