Wallonië pioniert in ruimtetechnologie

Het koudste punt in het universum? Voor zo ver geweten lag dat tien jaar geleden in Luik. Toen testte het Centre Spatial de Liège (CSL) de Planck-satelliet, een project van het Europese ruimtevaartagentschap ESA. Die deed van 2009 tot 2013 diep in de ruimte onderzoek naar het ontstaan van het heelal en daarvoor moesten de instrumenten aan boord kunnen weerstaan aan een temperatuur van nul graden kelvin: dat is min 273,15 graden Celsius, beter bekend als het absolute nulpunt.

Via complexe koelingssystemen met vloeibare stikstof en helium slaagden de wetenschappers in Luik erin gedurende enkele uren in een geïsoleerde omgeving de temperatuur nog te verlagen met enkele tienden van een graad.

Dergelijke tests zijn een specialiteit van het CSL, een centrum van ruim 100 wetenschappers dat voor zijn financiering afhankelijk is van contracten met de grote nationale ruimtevaartagentschappen of van de afsplitsing van zijn technologie. Het is het grootste van de 60 onderzoekscentra in Wallonië die gebundeld zijn met 36 bedrijven uit de sector in Skywin, een cluster van de Waalse overheid die samenwerking tussen onderzoek en uitvoering stimuleert en opdrachten voor de industrie uitschrijft.

Dat leidde sinds de oprichting in 2006 al tot 72 projecten, goed voor 225 miljoen euro aan investeringen. ‘Geen theoretische oefeningen, maar toegepast onderzoek’, benadrukt Michel Stassart van Skywin. Het is een van de clusters die in het leven werden geroepen in de schoot van het marshallplan voor de herlancering van de Waalse economie.

Dat plan was erop gericht om toekomstgerichte sectoren te vrijwaren van besparingen. De ruimtevaarttak van Skywin - die ook de luchtvaartindustrie omvat - is goed voor een jaarlijkse omzet van 250 miljoen euro en 6.000 banen.

Een ander zwaartepunt, naast Luik, is Charleroi. Daar heeft het Franse Thales Alenia Space  een vestiging van 800 ingenieurs die 50 procent van alle elektronica maken die de Ariane 5, de lanceerraket van de ESA, aan boord heeft.

De belangrijkste expertise zit in satelliettechnologie, benadrukt Stassart. Opnieuw het CSL in Luik is een van de pioniers rond nanosatellieten. Door de miniaturisering van elektronica worden satellieten steeds kleiner, tot amper enkele kilo’s zwaar. ‘Terwijl grote satellieten het terrein waren van grote landen en grote spelers, staan wij intussen sterk in kleine satellieten. Die competentie zit in heel België en de samenwerking is uitstekend’, zegt Stassart. ‘Vlaanderen en Wallonië kunnen samen een satelliet van a tot z afleveren.’

Een van de opvallendste bedrijven in de Waalse ruimtevaartsector is Amos uit Luik. Dat ontstond in 1983 uit een mix van zware industrie en hightech, toen het staalbedrijf Atelier de la Meuse zijn expertise koppelde aan die van het departement fysica van de universiteit van Luik. Het is vandaag een van de grootste makers van hoogtechnologische telescopen ter wereld. ‘Het oude en het nieuwe Wallonië’, zegt Stassart. ‘Zo kunnen er hopelijk nog voorbeelden volgen.’