Wordt converseren met AI-vrienden de norm?

Wat komt als eerste in u op bij het woord 'avatar'? De blauwe wezens uit James Cameron's sciencefictionfilms? Of misschien denkt u aan Aang, het kale personage uit de Nickelodeon-serie 'Avatar'. Of denkt u aan avatarlookalikes op Instagram voor uw story's of eerder aan gamepersonages?

Nog maar 38 jaar geleden had 'avatar' alleen een spirituele betekenis. Het Sanskriet-woord 'avatar' betekent letterlijk 'de neerdalende', verwijzend naar incarnaties van goddelijke wezens in menselijke of dierlijke vorm die rust en balans brengen. Dat veranderde in 1985 door het computerspel 'Ultima IV: Quest of the Avatar' of met de cyberpunkroman 'Snow Crash' van Neal Stephenson. De creaties in het spel en de roman stralen al wat minder rust en balans uit.

Dit jaar zijn 16.800 onderzoeksartikelen verschenen over avatars. Deze onderzoeken variëren van de beste technologische evoluties tot de impact en psychologie erachter. Technologische evolutie gaat snel, onze maatschappij en regelgeving blijven nog achter.

Avatars evolueren tot krachtige digitale hulpmiddelen, aanpasbaar en veelzijdig, aanwezig in online werelden en marketingstrategieën. Enkele van de bekendste avatars zijn virtuele influencers zoals Lil Miquela en Imma, het product van marketingteams. Denk ook aan de rapper Travis Scott, die met zijn virtueel concert in de onlinegame 'Fortnite' meer dan 27 miljoen bezoekers bereikte en miljoenen aan digitale merchandise opleverde.

Er is een verschuiving aan de gang van door filmmakers en gameontwikkelaars gecoördineerde rollenspellen naar toepassingen in de metaverse waarbij gebruikers veel meer eigen initiatief ontplooien. Gebruikers creëren zelf impact, en dat kan zowel positieve als negatieve gevolgen hebben. We staan aan het begin van een nieuw tijdperk waarin het aannemen van meerdere identiteiten en het converseren met AI-vrienden de norm kan worden. 'Het creëren van een avatar zou net zo'n belangrijke stap moeten zijn als de geboorte van een kind en mag niet worden gereduceerd tot het klikken op een paar knoppen', schrijft onderzoekster Heera Shin. Bewustwording lijkt me alvast dringend nodig.

Tegelijk zijn er alledaagse toepassingen die me aha-ervaringen bezorgen. Denk aan het gebruik van avatars om e-commerce te optimaliseren, zoals de start-up Lalaland. Die laat toe kledingmodellen te creëren met AI en daarbij heel inclusief te werk te gaan via tal van lichaamstypes. Een betere visualisatie kan leiden tot betere keuzes, meer verkopen en minder teruggestuurde producten.

Kunstmatige intelligentie versnelt vandaag de ontwikkeling van avatars. De film 'Her', die een Oscar kreeg in 2013 met een verhaal over een man die gevoelens ontwikkelt voor zijn virtuele assistent met een vrouwelijke stem, leek tien jaar geleden een verre toekomst te tonen. 'Be Right Back', de beste aflevering van de serie 'Black Mirror', geeft een beeld van de volgende variant van een avatar: een overledene die virtueel terug tot leven wordt gewekt. De 'digitaal neerdalende' is klaar voor een nieuw hoofdstuk met zijn digitale identiteit. Bij deze tip ik graag mogelijke nieuwe referenties voor het woord 'avatar', voorbij de blauwe mythische wezens.

Ann Claes is Mode & Tech-ondernemer bij Masjien en de medeoprichter van MUTANI & WEB32.