Vlaamse autotaks van 2 of 5 cent per kilometer op tafel

Het plan, dat donderdag werd besproken op een overleg tussen de ministeriële kabinetten, legt uit hoe Vlaanderen in de toekomst bereikbaarder moet worden.

In de twee scenario’s zou de heffing voor een rit van 100 kilometer op de Vlaamse wegen rond 2 of 5 euro kosten. Gemiddeld, want de ‘slimme’ taks moet variëren in functie van de locatie en het tijdstip, en wordt dus duurder in de spits en rond de grote steden.

Verkeersexperts zien de kilometerheffing als de beste methode om de groeiende files in Vlaanderen aan te pakken. Maar over zo'n taks wordt al 20 jaar gepalaverd en bestudeerd. Nu de verkeerscongestie rond de grote steden dramatische proporties aanneemt en de Oosterweelwerken in Antwerpen van start gaan, is het politieke draagvlak voor de omstreden kilometerheffing groter dan ooit. Behalve Vlaams Belang en de PVDA scharen alle Vlaamse partijen zich achter het principe.

Volgens experts moet de heffing wel hoog genoeg liggen om het gedrag van de automobilisten te veranderen. Ze opperen een taks van 5 à 10 cent per kilometer. Op Franse tolwegen ligt de prijs gemiddeld op 13 eurocent. Het nooit goedgekeurde Vlaams Mobiliteitsplan uit 2013 bevatte een scenario met een kilometerheffing van 4,5 eurocent per kilometer.

Mobiele telefoon

Vorige zomer besliste de Vlaamse regering dat er een slimme, variabele kilometerheffing voor auto’s komt. De regering ziet de maatregel als een budgettaire nuloperatie. Met de opbrengst van de heffing wil Vlaams minister van Mobiliteit Ben Weyts (N-VA) de verkeersbelastingen afschaffen.

Een groep consultants bestudeert nog eens alle mogelijkheden, zodat het dossier ‘beslissingsrijp’ is voor de volgende regering. Die moet de knoop doorhakken. In het beste geval komt  rekeningrijden er dan tegen 2024. 

De studiegroep bekijkt enkel de invoering van de kilometerheffing op alle Vlaamse wegen omdat alleen een gebiedsdekkende taks sluipverkeer kan tegengaan. De onderzoekers verkiezen een systeem op basis van gps-tracking via de mobiele telefoon. Automobilisten krijgen dan de keuze tussen de apps van meerdere serviceproviders.

Vandaag is nog niets beslist. De bevolking is erg verdeeld over de maatregel. Volgens een enquête vorig jaar bij 2.000 Vlamingen is een derde voor, een derde tegen en een derde neutraal. Vooral bewoners van afgelegen regio’s en werknemers dreigen fors meer te moeten betalen voor hun autogebruik.

Kop van Jut

Met de verkiezingen in zicht laden de overgebleven tegenstanders hun munitie. Kop van Jut is Weyts. ‘Ben wil de honden van de stroomhalsband en de automobilisten aan de elektronische ketting’, sneerde Jean-Marie Dedecker, lijstduwer van de N-VA-Kamerlijst in het landelijke West-Vlaanderen, dit weekend op de website van Knack. ‘In elke regering die ons land rijk is, zit een wijsneus die van automobilistjes pesten zijn bijberoep heeft gemaakt.’

Ook Vlaams Belang valt Weyts via de kilometerheffing frontaal aan. Kopstukken van de extreemrechtse oppositiepartij deelden donderdag op de A12 bumperstickers uit met de tekst: Stop Kilometerheffing. Op de stickers staat een foto van het hoofd van Weyts, verwerkt in een verbodsbord. ‘De Vlaamse automobilist wordt door deze regeringen nu al uitgeperst als een citroen’, luidt het.

Weyts haast zich om de twee tariefscenario’s, die in het Mobiliteitsplan Vlaanderen opduiken, te ontkennen. ‘Ik wil geen enkele voorafname doen over de kilometerheffing, want de volgende regering moet daarover beslissen’, liet hij via zijn woordvoerder weten. De voorstelling van de consultantstudie, die tegen april moest klaar zijn, werd alvast uitgesteld tot juni, net na de verkiezingen.