Voka sluist extra pion in raad van bestuur De Lijn

De Vlaamse regering heeft vrijdag de eerste onafhankelijke bestuurders ooit bij de vervoersmaatschappij De Lijn aangeduid. 

Meest bekende naam is Jean-Paul Van Avermaet, topman van het beveiligingsbedrijf G4S in België en Frankrijk. Van Avermaet werd ooit geciteerd als nieuwe CEO van de NMBS, een job die uiteindelijk naar de voormalige Electrabel-CEO Sophie Dutordoir ging. 

De andere drie onafhankelijken zijn Evelien Putman, die tot voor kort een logistiek bedrijf leidde, Katrien Vanhulle, die een financiële topfunctie bij de bank ING België heeft, en Arend Van Itterbeek, die de hr-startup Twegos leidt en lang in de bankenwereld werkte.

Machtsstrijd

Aan de benoeming van de onafhankelijke bestuurders, een wettelijke verplichting, ging een maandenlange machtsstrijd vooraf. De Vlaamse regering bereikte in juni een akkoord over de hervorming van de raad. Daarbij verloren de vakbonden ACV en ACOD en de werkgeversorganisaties Voka en Unizo samen drie van hun vier bestuurders, terwijl de N-VA een van haar drie zetels inleverde. 

Maar de sociale partners waren woest omdat ze samen maar één bestuurder overhielden. Bovendien zouden de vakbonden een van hun beide personeelsvertegenwoordigers, die zetelen als waarnemers zonder stemrecht, in de raad verliezen.

Via Vlaams viceminister-president Hilde Crevits (CD&V) lobbyden de sociale partners hevig om toch een extra bestuurder in de raad te krijgen. Vlaams minister van Mobiliteit Ben Weyts (N-VA) gaf niet toe aan die eis aangezien de regering de raad absoluut niet wil uitbreiden na de verhalen over de graaicultuur bij Vlaamse intercommunales. 

Waarnemer

Uiteindelijk besliste Weyts in december dat de vakbonden toch hun beide personeelsvertegenwoordigers als waarnemer mogen houden, en de sociale partners nog een extra waarnemer krijgen. Zo hebben de sociale partners, naast de personeelsvertegenwoordigers, recht op één effectieve en één waarnemende bestuurder.

In de Sociaal-Economische Raad van Vlaanderen (SERV) discussieerden de sociale partners lang over wie de gewilde effectieve zetel zou krijgen. De vakbonden vonden dat ze recht hadden op het effectieve mandaat omdat de acht kandidaten voor een onafhankelijke zetel allemaal een ondernemersprofiel hebben. Unizo en Voka wezen erop dat de vakbonden al hun personeelsvertegenwoordigers in de raad van bestuur hebben. 

Begin deze week besliste de SERV uiteindelijk om Goedele Sannen, adviseur bij Voka, af te vaardigen als effectieve bestuurder. Koen Repriels, adviseur bij de christelijke vakbond ACV, mag als waarnemer naar de raad. Na vijf jaar wisselen de werkgevers en vakbonden van rol. 'Het is beter voor de governance van De Lijn om niet voortdurend te wisselen', zegt Hans Maertens, topman van Voka en voorzitter van de SERV. De N-VA besliste om de onbekende Limburgse tandarts Frieda Gijbels uit de raad te gooien. 

Voka wint

Opvallend is dat Voka dankzij de onafhankelijke bestuurders toch nog een extra pion in de raad van bestuur krijgt. Jean-Paul Van Avermaet is namelijk al jarenlang voorzitter van de Brusselse afdeling Voka Metropolitan. Zo stuurt Voka, dat vandaag maar één bestuurder bij de Lijn telt, voortaan twee effectieve bestuurders naar De Lijn, terwijl Unizo zijn enige bestuurder verliest.

De huidige VOKA-bestuurder bij De Lijn, Jan Cools, kwam niet in aanmerking als onafhankelijk bestuurder. Cools biedt als co-CEO van het telecombedrijf Be-Mobile namelijk ook sms-tickets en m-tickets (voor smartphones) van De Lijn aan, wat critici als belangenvermenging hekelden.