Belgische brouwers ondanks lokale concurrentie fors populairder in Nederland

Lizzy Bielsma serveert in haar café Bok in Enkhuizen een homemade icetea met een takje verse munt, maar voor de rest heeft haar zaak alles van een bruine kroeg. Boven de donkere houten lambrisering prijken op emailborden de logo’s van Belgische bieren als Maneblusser, Vedett en - meermaals - Orval. In een donkere hoek, naast een glazen kast met vijf jachtgeweren, gloeit in neon het embleem van Brugse Zot. ‘De Belgische bieren zijn erg in trek’, zegt Bielsma. ‘En niet alleen bij oudere klanten. Wij zien vaak dertigers die na een lange fietstocht een Westmalle Tripel komen drinken.’

De verkoop van Belgisch bier in Nederland is fors gestegen. Belgische brouwers exporteerden in 2022 volgens het Agentschap voor Buitenlandse Handel 3,5 miljoen hectoliter bier naar Nederland, 75 procent meer dan tien jaar geleden. In 2023 steeg de export nog verder, zegt de belangenorganisatie Belgische Brouwers op basis van cijfers die deze zomer publiek worden. Nederland is na Frankrijk de grootste exportmarkt voor Belgisch bier.

Duvel-Moortgat zag de verkoop in de voorbije tien jaar met 60 procent toenemen. De brouwer is in Nederland alomtegenwoordig met de merken Duvel, La Chouffe, Liefmans, Bolleke De Koninck en Vedett. Het bedrijf van de Vlaamse familie Moortgat schakelde een versnelling hoger door in 2015 de Amsterdamse brouwer 't IJ over te nemen.

Bij sommige brouwerijen en bieren is de groei nog forser. De verkoop van het abdijbier Val-Dieu is in de voorbije vijf jaar verdrievoudigd. De in België gebrouwen Tripel Karmeliet ging in de voorbije vijf jaar maal twee, zegt eigenaar AB InBev. De grootste brouwer ter wereld, die Belgische en Braziliaanse eigenaars heeft, zegt dat ook zijn totale uitvoer van België naar Nederland is toegenomen, maar geeft geen details. Hij slaagde er ook in marktaandeel te winnen dankzij groeiende merken als Corona en Budweiser (Bud), die voor Nederland in België worden gemaakt. De terreinwinst van AB InBev is niet evident, want met het populaire Jupiler is de brouwer actief op de krimpende pilsmarkt.

922 brouwerijen

De snelle groei is verbazend. Volgens de belangenvereniging Nederlandse Brouwers is de Nederlandse biermarkt tussen 2019 en 2023 met 4,7 procent gekrompen. Tegelijk verhevigde de concurrentie, want er zijn nu 922 Nederlandse brouwerijen, zegt de Stichting Erfgoed Nederlandse Biercultuur, bijna drie keer zoveel als tien jaar geleden.

Ook die Nederlandse bieren staan op de kaart van Bielsma's café: 't IJ, Texels, Uiltje, Jopen... Ze verkopen goed, zegt de onderneemster. ‘Dat komt omdat er twee soorten bierliefhebbers zijn’, zegt ze. ‘Zij die houden van klassieke bieren en meestal uitkomen bij een Belgisch bier, en zij die van experimenten houden en voor de relatief nieuwe Nederlandse bieren kiezen.’ Zichzelf rekent ze tot die laatste groep.

‘De recente Nederlandse brouwerijen verrassen omdat ze vaak iets nieuws brouwen’, zegt de eigenaar van Dé slijterij van Enkhuizen, even verderop. ‘Dat vinden vooral jongere klanten leuk. Met apps zoals Untappd, waar gebruikers elkaar bieren aanraden, stappen ze hier binnen op zoek naar iets nieuws. Maar de keerzijde is dat ze meerdere recente Nederlandse bieren moet proeven voor ze iets vinden dat ze echt lekker vinden. Veel jongere klanten houden ook van de consistentie van Belgische bieren. Daardoor is mijn bierverkoop nog altijd voor 75 procent Belgisch.’

Krishan Maudgal, de voorzitter van Belgische Brouwers, voegt er een paradox aan toe: de Nederlandse brouwers zouden de aandacht voor Belgische speciaal bier hebben verhoogd. ‘Nederland was vooral een pilsland, maar de nieuwe brouwerijen hebben speciaalbier mee op de kaart gezet en daar profiteren de Belgen van.’

Tandje bijsteken

De nieuwe Nederlandse brouwerijen lijken stilaan over hun hoogtepunt heen. In 2023 sloot een recordaantal van 90 brouwerijen de deuren, waaronder De Leckere uit Utrecht. Het was de eerste nettoafname in 20 jaar. Dit jaar dient zich opnieuw aan als een krimpjaar, want de teller staat al op acht sluitingen. Corona en de hoge inflatie lieten hun sporen na. Drie op de tien brouwerijen maakten in 2023 verlies en evenveel verwachten ook dit jaar rode cijfers, meldt de federatie Nederlandse Brouwers.

Toch staat daardoor een verdere groei voor de Belgen niet meteen in de sterren geschreven. Enkele jonge Nederlandse brouwerijen hebben hun positie in de markt veroverd. Sommige zijn ingelijfd door brouwers als Heineken (Texels) en Swinkels (Uiltje en De Molen). Zij kunnen de bieren introduceren bij hun talrijke historische klanten en hebben de financiële vuurkracht om te investeren in de groei van de nieuwe bieren.

Sommige Belgische bedrijven groeien ook minder hard dan enkele jaren geleden. De Nederlandse omzet van Val-Dieu steeg vorig jaar met ‘maar’ 10 procent, terwijl het in de jaren ervoor veel harder ging. ‘Al komt dat vooral door de hoge inflatie’, zegt commercieel directeur Lionel Delbart.

De Halve Maan groeit in Nederland met zijn bieren Straffe Hendrik, Brugse Zot en de alcoholvrije variant Sportzot naar eigen zeggen nog altijd met ‘meer dan 10 procent’. Nog steeds is Nederland na België zijn belangrijkste land. 25 procent van het bier gaat van Brugge naar Nederland.

‘We moeten wel meer inspanningen doen om nog te groeien’, zegt eigenaar Xavier Vanneste. ‘We hebben ons verkoopsteam voor Nederland uitgebreid naar zes mensen en we investeren meer in reclame dan toen we er in 2005 aan begonnen.’ Daarnaast lanceerde De Halve Maan speciaal voor Nederland een bockvariant - zwaarder, zoeter en donkerder - van Brugse Zot, die in België niet te koop is. Ook concurrent La Chouffe lanceerde een bockvariant.

Achter de schermen zocht Vanneste naar efficiëntie en bijbehorende kostenbesparingen. Hij werkt in Nederland samen met andere drankenbedrijven, waaronder zelfs zijn Belgische concurrenten Duvel-Moortgat, Huyghe (Delirium Tremens), De Brabandere (Kwaremont), Het Anker (Gouden Carolus) en Chimay. Hun logistieke samenwerkingsverband BSB brengt de bieren naar horecazaken en winkels in heel Nederland. ‘Het management werkt onafhankelijk en BSB doet louter logistieke dienstverlening’, zegt Vanneste. ‘Commercieel is het ieder voor zich: de partners moeten zelf samenwerkingen afsluiten met klanten.’

Daarbovenop verkreeg het bedrijf ook interne schaalvoordelen met zijn immer stijgende Nederlandse verkoop. ‘Nee, van onze winstmarges in Nederland is niet af te lezen dat de concurrentie er fors is toegenomen’, zegt Vanneste.