Door VW krijgen alle bedrijven ‘alles voor de winst' over zich heen

Door Ignace Van Doorselaere, CEO van lingeriegroep Van de Velde

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen is ooit door iemand verkeerd gedefinieerd en sindsdien heeft een groot deel van de goegemeente het gedachtegoed blindelings overgenomen. Help het milieu, moedig diversiteit op de arbeidsvloer aan, steun een goed doel en stel daar een rapport over op.

Sorry, academicus en beleidsmaker, maar we slaan de bal mis op die manier. Jullie focussen op de schil van de vrucht. Het is mijn verdomde plicht als burger en als mens om zorg te dragen voor het milieu, alle mensen gelijke kansen te geven en een goed hart te tonen naar minderbedeelden. Het is dus evenzeer mijn plicht als bedrijf om dat te doen, maar ik word er niet sterker door. Eigenlijk zou de term ‘Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen’ moeten geschrapt worden, tenzij we in één adem ook de noties ‘Maatschappelijk Verantwoord(e) Onderwijs, Syndicalisme, Politiek, Buurmanschap en Rijgedrag’ gaan gebruiken.

De enige juiste definitie van ‘Duurzaamheid’ (een andere benaming voor MVO) is ‘op lange termijn blijven bestaan’. Dat doe je door sterker te worden in de kern van je bestaansreden. Die bestaansreden heeft een aantal componenten: producten en diensten ontwikkelen die je klanten verkiezen boven die van de concurrent, een werksfeer neerzetten waarin mensen graag het beste van zichzelf geven, een rendabel groeitraject aanbieden aan je aandeelhouder.

De eerste plicht van een bedrijf is keigoed en keicorrect te zijn naar zijn klanten, werknemers en aandeelhouders. Uiteraard binnen een dynamiek van beter worden en als gevolg daarvan, groeien. In die volgorde. ‘Duurzaamheid’ is geen cosmetische schil, het is de kern van de vrucht zelf, de diepte van een cultuur die groei combineert met vertrouwen en transparantie. Wie die cultuur omarmt, is open naar aandeelhouders, werknemers en klanten en wil op een correcte manier de relatie met elk van hen versterken. Wie vandaag de stakeholders die de kern van zijn bestaan bepalen geen vertrouwen inboezemt, hypothekeert zijn eigen bestaansreden volkomen terecht.

Wat Volkswagen deed, heeft niets met een gebrek aan MVO te maken. Het ruikt naar pure oplichterij. Daarmee brengt het niet alleen zichzelf schade toe, maar het hele bedrijfsleven. Er gaat opnieuw een onterechte verdachtmaking van ‘alles voor de winst’ over ons allen heen.

Bedrijven zijn niet perfect - net zo min als alle andere maatschappelijke actoren - maar het overgrote deel doet verschrikkelijk zijn best om naast een sterke onderneming ook een eerlijke gemeenschap van mensen te bouwen. Raden van bestuur en aandeelhouders moeten hard optreden tegen een cultuur die correct gedrag en transparantie niet toelaat of zelfs tegenhoudt. Dat is niet alleen goed voor hun imago, het is de essentie van hun eigen verbetertraject en duurzaamheid.

Bedrijven die bewust foute constructies opzetten om de winst te verhogen, worden op termijn zwakker, niet sterker. Het is de cultuur van de harde spiegel die ons beter maakt - naar al onze stakeholders - niet die van de mat waaronder we onze zonden verbergen. Anderzijds moeten we evenmin het boetekleed dragen voor elk detail wat zou kunnen misgaan in onze ondernemingen. Een Sociaal Label - wat we bij Van de Velde al jaren voeren - is een gemeende intentie op correcte arbeidsomstandigheden voor zover we kunnen kijken, maar het is nooit een garantie dat we geen fout kunnen maken in een verre hoek. Een programma van ‘Conversation Management’ (een extreme vorm van klantencultuur waarbij gestreefd wordt naar spontane positieve gesprekken tussen klanten) is een verplichte oefening om dag in, dag uit elke klant nog beter te verzorgen, maar het is geen rapport van uitmuntendheid.

Concurrentieel zijn is maatschappelijk verantwoord. Fraudeconstructies - onder welke vorm dan ook - ondermijnen concurrentievermogen. Duidelijkheid en transparantie zijn basispilaren onder duurzaamheid omdat ze vertrouwen aanwakkeren, en dus bedrijven sterker maken. Dat is de kern van de vrucht. Academici, er is werk aan de winkel.