Een kwarteeuw eenheid rond de euro

De Europese Centrale Bank (ECB) werd opgericht op 1 juni 1998, ter voorbereiding van de invoering van de euro, ’s werelds grootste valutaomschakeling ooit. Ik was destijds advocaat, en herinner me hoe we naarstig werkten aan de herziening van contracten op basis van valutakoersen die weldra zouden verdwijnen. Zou de gemeenschappelijke munt echt werken? Vandaag, bij de viering van het 25-jarige bestaan van de ECB, weten we dat de euro werkt en dat hij Europa dichter bij elkaar heeft gebracht.

In opdracht van de overheden van de Europese Unie beschermen we de euro. Samen met collega’s van de twintig nationale centrale banken in de muntunie zetten de ECB-medewerkers in Frankfurt zich onophoudelijk in voor de vervulling van ons mandaat van prijsstabiliteit. Dat werk is van cruciaal belang voor de welvaart van de Europese burgers.

In de afgelopen 25 jaar hebben we in de eurozone negen nieuwe landen verwelkomd, waardoor we van elf naar twintig landen zijn gegaan. En we hebben nieuwe taken op ons genomen, waaronder het toezicht op de Europese banken. Vandaag is de euro de tweede belangrijkste valuta in het internationale monetair stelsel, na de Amerikaanse dollar.

We hebben moeilijke momenten meegemaakt, en economische hoogte- en dieptepunten. Maar onder leiding van mijn voorgangers Wim Duisenberg, Jean-Claude Trichet en Mario Draghi heeft de ECB zich altijd gericht op het verstevigen van de fundamenten voor de toekomst van Europa door ons mandaat te vervullen.

Geopolitieke rivaliteit

De pandemie en de ongerechtvaardigde oorlog van Rusland tegen Oekraïne hebben aangetoond dat stabiliteit niet vanzelfsprekend is. En toenemende geopolitieke rivaliteit kan ertoe leiden dat de wereldeconomie in de toekomst volatieler wordt. In een wereld van onzekerheid is en blijft de ECB een betrouwbaar anker van stabiliteit.

We hebben laten zien dat we snel kunnen handelen en zelfs de grootste uitdagingen het hoofd kunnen bieden. Amper enkele maanden nadat ik voorzitter van de ECB ben geworden, hebben we meteen op de pandemie gereageerd met een reeks maatregelen om de economie van het eurogebied in de meest acute fase te ondersteunen en deflatierisico’s te vermijden.

Vandaag tonen we dezelfde vastberadenheid bij het terugdringen van de inflatie. Na jaren van te lage inflatie is ze nu te hoog, en dat zal nog te lang zo blijven. Het holt de waarde van geld uit, vermindert de koopkracht en treft mensen en bedrijven in het hele eurogebied, vooral de kwetsbaarste groepen in de samenleving.

Maar we zullen de inflatie op middellange termijn weer naar onze doelstelling van 2 procent brengen. Daarom hebben we de rentetarieven in een recordtempo verhoogd en zullen we ze tot een niveau brengen - en zolang als nodig op dat niveau houden - dat restrictief genoeg is om de inflatie tijdig naar onze doelstelling terug te brengen.

Innerlijke kracht

De recente gebeurtenissen in de banksector hebben ons eraan herinnerd dat het monetair beleid gebaat is bij een robuust bankenstelsel. Financiële stabiliteit is een basisvoorwaarde voor prijsstabiliteit en omgekeerd. Sinds 2014, toen we het bankentoezicht hebben overgenomen, zetten we ons in om de banken in het eurogebied gezond te houden. En de bankentoezichthouders, onder leiding van Andrea Enria, zullen zich blijven inzetten om ervoor te zorgen dat de banken goed gekapitaliseerd zijn en bestand zijn tegen veranderende omstandigheden, zodat ze kredieten aan bedrijven en gezinnen kunnen blijven verstrekken.

In de afgelopen kwarteeuw is onze monetaire unie vaak op de proef gesteld. We hebben crises meegemaakt die ons uit elkaar hadden kunnen drijven, denk aan de grote financiële crisis, de schuldencrisis en de pandemie. Maar elke keer zijn we er sterker uitgekomen. Op die innerlijke kracht moeten we nu voortbouwen.

In een meer onvoorspelbare wereld kan Europa op twee manieren schokbestendiger worden. Door de Europese kapitaalmarkten te integreren kunnen we meer mogelijkheden creëren voor investeringen in de groene en digitale sectoren, die zo cruciaal zijn om de toekomstige groei kracht bij te zetten. En door de bankenunie te voltooien kunnen we ervoor zorgen dat de bankensector de risico’s bij toekomstige crises helpt te temperen in plaats van te versterken.

De voormalige voorzitter van het Europees Parlement Simone Veil heeft ooit gezegd dat we 'een Europa nodig hebben dat in staat is tot solidariteit, onafhankelijkheid en samenwerking’. Dat vat goed samen wat de euro vertegenwoordigt. Uiteindelijk is de euro meer dan een munt. De euro is de sterkste vorm van Europese integratie en staat voor een verenigd Europa dat samenwerkt voor de bescherming en het welzijn van alle burgers.

De ECB zal daar altijd een hoeksteen van zijn.