‘Goed bestuur’ moet weer kern van CD&V worden

Quo vadis, CD&V? Na de rampzalige peiling van afgelopen vrijdag stroomden de krantenpagina’s en sociale media over van goede raad aan de partij. Van columnist Fouad Gandoul over mediatrainer Evert van Wijk tot kerkjurist Rik Torfs, ze gaven allen hun gewaardeerde visie over de te varen koers.

Toch doe ik er graag nog een schepje bovenop. Niet op basis van eigen studiewerk, zoals u van me gewoon bent. Maar vanuit een sterke overtuiging. Deels vanuit mijn natuur als wetenschapper, deels als burger. Meer bepaald: als zwevende kiezer die al eens bij CD&V durfde uit te komen. Net zoals ik een early adopter ben van de hype rond voetballer Leandro Trossard, koos ik voor het Vlaams Parlement in 2019 al voor Vincent Van Peteghem.

CD&V moet van goed bestuur weer haar ideologie maken. Gaan voor methodologische scherpte in plaats van ideologische scherpte. Terug naar wat halfweg de jaren 2000, met Yves Leterme, zo goed werkte, en impliciet ook met Jean-Luc Dehaene halfweg de jaren 90. Dat zou perfect passen bij de inhoudelijke kernideologie van CD&V: personalisme en rentmeesterschap.

Het personalisme impliceert dat je een synthese probeert te zoeken tussen vrijheid en verantwoordelijkheid en op die manier een synthese tussen wat links en rechts te bieden heeft. Dat vraagt evenwichtige en doelmatige keuzes. Goed bestuur dus. Anders gesteld: een liberaal wil meer vrijheid, een socialist meer herverdeling, een ecologist meer groen en een Vlaams-nationalist meer Vlaanderen. Telkens ten koste van zowat alles. Het leidt haast automatisch tot domme, want dwangmatige, beslissingen. CD&V is daar niet door bezwaard. De partij kan, als ze daarvoor kiest, het hoofd koel houden.

Het rentmeesterschap houdt in dat je de maatschappij beter wil teruggeven aan de volgende generaties dan je ze gekregen hebt. Duurzaamheid avant la lettre. Zij het niet verengd tot ecologische duurzaamheid, zoals groene partijen het vaak doen. Maar ook met aandacht voor twee andere pijlers: economische en sociale duurzaamheid. Ook dat langetermijnperspectief is een kwestie van goed bestuur.

Is goed bestuur niet even vaag als het personalisme en rentmeesterschap? Voor mij is het als wetenschapper vrij evident in te vullen, met name als evidencebased beleid. Beleid waarvan je, op basis van ordentelijk onderzoek, zeker bent dat het werkt. Dat is het tegendeel van op basis van buikgevoel en ideologie een hervorming uitdenken en dan via cherrypicking een of andere obscure studie aanhalen als onderbouwing.

Tien voorbeelden

Ik geef tien voorbeelden van wat een partij van het goede bestuur voor mij consistent moet doen. Enkele klinken mogelijk naïef of gekleurd door mijn waarden. Maar ik wil u ervan overtuigen dat het een lijn is die men kan aanhouden.

1. Druk beleidsexperimenten naar Scandinavisch model door, zoals bij de vaccinontwikkeling: beleid uittesten op kleine schaal, evalueren, bijsturen en dan breed uitrollen.

2. Laat het beleid van uw ministers altijd vooraf doorrekenen door instellingen als de Nationale Bank of het Planbureau.

3. Laat uw studiedienst werken op een synthese van wetenschappelijk onderzoek, niet op cherrypicking die in een inhoudelijk ideologisch kraam past.

4. Leg toekomstgerichte, moeilijke beslissingen uit in plaats van mee te gaan in populisme. (Niet zoals bij de btw-verlaging op energie dus.)

5. Stel een nultolerantie voor (lokaal) cliëntelisme in.

6. Leg een bovengrens van 33 procent op het aantal partijleden op kabinetten.

7. Maak van een rationeel begrotingsbeleid een breekpunt bij onderhandelingen: kleine tekorten bij laagconjunctuur, met ruimte voor investeringen, en kleine overschotten bij hoogconjunctuur.

8. Verplicht uw mandatarissen in een uitvoerende functie tot (bij)scholing in bestuurskundige kennis en vaardigheden.

9. Kies uw ministers naar het beeld van Jean-Luc Dehaene: op basis van onderhandelings- en bestuurskracht. (Iets wat gedegen getest kan worden.)

10. Neem tussentijds afscheid van ministers die niet aan dat beeld voldoen.

CD&V kan van haar gebrek aan inhoudelijke scherpte een sterkte maken. Die ‘van en voor het volk’, ik vraag me af wie daar iets bij voelt. Consistent gaan voor ‘goed bestuur’ daarentegen willen we allemaal. CD&V de enige partij die die lijn geloofwaardig kan aanhouden.