Hack eens een windmolen, een trein of een auto

Door Jef Gielkens, cyber security expert bij IBM

Voor het eerst heeft België een minister die bevoegd is om de cyberveiligheid in ons land te garanderen. De man op wiens schouders deze bevoegdheid rust, was nauwelijks in zijn functie aangesteld of een opmerkelijk bericht verscheen in de Vlaamse media: Twitteraar merkt hack op het informatiescherm van een trein. In plaats van de bestemming op het informatiescherm in de trein weer te geven, verscheen de nogal abjecte boodschap ‘stefaan is ne kaka’. Hilariteit in Twitterland. Het bericht werd even snel vergeten als het was gekomen. Gelukkig maar. Of niet?

Als expert cyberveiligheid kan ik bovenstaand voorval maar moeilijk relativeren. En de voorbeelden van bedrijven, organisaties en overheden die digitaal aangevallen worden, liggen voor het rapen. De FOD Binnenlandse Zaken meldde onlangs nog een digitale inbraak en ook de gelekte naaktfoto’s van Hollywoodsterren zitten fris in het geheugen. Het zijn allemaal recente voorbeelden van cybercriminaliteit. En dat is verontrustend.

Het echte gevaar komt niet van jongeren die in hun slaapkamer de cijfers van hun wiskundetoets manipuleren. In de begindagen van cybercriminaliteit waren het vooral financiële instellingen die zich zorgen maakten over de bescherming van hun data. Daarna kwamen ook productiebedrijven. Vandaag is elk bedrijf of elke organisatie het aan zichzelf en zijn stakeholders verplicht om zich te wapenen tegen een hackergemeenschap die de afgelopen vijf jaar bijzonder professioneel is geworden. Die wil grof geld verdienen. Nu elk toestel, van koffiezetapparaat tot auto, met het internet is verbonden, is de vijver waarin de hacker vist bijzonder groot geworden. Als een hacker de boodschap op een informatiescherm in de trein kan manipuleren, dan kan hij ook het besturingssysteem van de volledige trein binnendringen en bijvoorbeeld de remmen saboteren.

Pact

De nieuwe minister van digitale agenda wacht de zware maar boeiende opdracht om de cyberveiligheid te garanderen. Een compleet veilige cyberspace garanderen, zoals het regeerakkoord voorschrijft, is erg moeilijk, zelfs onmogelijk. Cyberaanvallen worden almaar geavanceerder en complexer, waardoor veiligheid een vals gevoel is geworden. Nieuwe soorten aanvallen ontwikkelen zich in snel tempo, waardoor organisaties vaak achter de feiten aanhollen. Wat ze kunnen doen om zich te wapenen tegen de oprukkende cybercriminaliteit, is de tijdspanne tussen een cyberaanval en het opmerken ervan drastisch verkorten. Er bestaan technieken die experts in staat stellen aanvallen proactief te detecteren en te voorkomen. Waar bevinden zich de grootste risico’s? Hoe transporteren data zich? Wat is de oorsprong van de aanval?

Om digitale dreigingen in kaart te brengen heb je honderden ogen en handen nodig die het internetverkeer vierentwintig uur op vierentwintig, zeven dagen op zeven monitoren. De overheid heeft vandaag een zeer waardevolle en noodzakelijke cyber crime unit die onder meer klachten behandelt en gespecialiseerde steun levert aan regionale opsporingsdiensten. Maar om cybercriminaliteit vandaag gedegen aan te pakken zijn partnerschappen met gespecialiseerde bedrijven noodzakelijk. Bedrijven die het cyberverkeer van hun klanten voortdurend opvolgen en kunnen voorspellen welke dreiging er komt. Alleen zo kan een veilige cyberspace in België, voor zover dat mogelijk is, gegarandeerd worden. Het is tijd voor een pact tussen de overheid en de bedrijfswereld. Hackers die de verwarming in scholen overbelasten, windmolens blokkeren of geld stelen uit bankaccounts kunnen alleen gestopt worden door samenwerking.