Neem mensen met obesitas au sérieux

Het Federaal Agentschap voor Geneesmiddelen en Gezondheidsproducten heeft deze week nogmaals aanbevolen het gebruik van Ozempic voor te behouden voor patiënten die lijden aan obesitas met type 2-diabetes, waarbij er ook terugbetaling is. We begrijpen die maatregel, die eigenlijk een herhaling is van de aanbeveling van september vorig jaar. Helaas bracht die toen weinig soelaas voor de beschikbaarheid van het medicijn. Dat hoeft ook niet verwonderen: het actieve bestanddeel semaglutide heeft onder de commerciële naam Wegovy al meer dan een jaar ook een toelating van het Europese Geneesmiddelenagentschap voor de behandeling van overgewicht en obesitas, maar is nog altijd niet beschikbaar op de Belgische markt.

Ook zonder type 2-diabetes zijn overgewicht en obesitas vaak ernstige aandoeningen, die kunnen samengaan met meer dan 200 andere gezondheidsproblemen. Patiënten zoeken daar terecht hulp voor bij hun arts.

Als die arts bij ernstige vormen van obesitas zonder type 2-diabetes Ozempic voorschrijft, doet die dat alleen omdat artsen de opdracht hebben te handelen in het beste belang van de patiënt. Dat gaat terug tot het basisengagement van elke arts, de eed van Hippocrates. Niet alleen type 2-diabetes is een reden om obesitas te behandelen. Bovendien bestaan goede tools die de ernst van obesitas helpen in te schatten en helpen te bepalen of iemand nood heeft aan een conventionele, medicamenteuze of eventuele chirurgische ondersteuning voor zijn gewichtsprobleem.

Daar komen we tot de kern van het verhaal. Mensen met obesitas vinden nog altijd te weinig antwoord op hun terechte hulpvraag. Al meer dan een vijfde van de volwassen Belgische bevolking lijdt aan obesitas. Het gaat dus om ruim 2 miljoen mensen.

Een concreet antwoord op hun hulpvraag is niet het blind voorschrijven van een geneesmiddel, maar moet passen in een geheelaanpak door alle actoren van de gezondheidszorg in ons land. Alleen door mensen daadwerkelijk te helpen bij hun strijd tegen obesitas kunnen we het tij keren. We moeten daarbij de indruk vermijden dat iedereen met obesitas baat heeft bij een behandeling met medicijnen, zonder dat we wie daar wel nood aan heeft in de kou laten staan.

Dat de media en beleidsmakers een amalgaam lijken te maken van mensen met een kilootje te veel en de aandoening overgewicht/obesitas is schrijnend. De mensen die lijden aan obesitas spreken zelden voor zichzelf. Ze kampen vaak met schaamte, omdat ze al sinds hun kindertijd met de vinger gewezen worden.

Dat ze te veel eten en te weinig bewegen is een veel te simplistische voorstelling van de echte aandoening. Het gaat om een chronische ziekte, die bovendien vaker voorkomt bij mensen uit de lagere sociaal-economische klassen, die moeilijk aan de juiste informatie raken. Voor mensen die lijden aan obesitas moet het erg pijnlijk zijn te zien dat effectieve behandelstrategieën zijn verworden tot het exclusieve goed van Hollywoodsterren en bekende Vlamingen, al dan niet met een kilootje meer. Terwijl ze er zelf geen toegang toe hebben, omdat ze niet terugbetaald worden of door het falen van ons gezondheidszorgsysteem niet beschikbaar zijn.

Stop met mensen met obesitas te culpabiliseren door wachttijden in te voeren voor chirurgie en door de slechte beschikbaarheid van medicatie. Reorganiseer de gezondheidszorg om de gezondheidscrisis die obesitas is adequaat aan te pakken.

Wat eigenlijk een positief verhaal moet zijn - we beschikken over meer en meer middelen om mensen met obesitas te helpen - laat zo een wrange nasmaak na. Nog altijd slagen we er niet in die behandelingen bij onze patiënten te krijgen, vooral door financiële hindernissen. Het is tijd dat we opnieuw een punt maken van toegankelijke gezondheidszorg voor alle Belgen.