Niet het virus is de echte vijand van de regering-De Croo, wel het Vlaams-nationalisme

De fixatie op corona in de media doet denken aan de bewustzijnsvernauwing die optreedt bij zwaar zieke patiënten. Die bedenking maakte ik hier al eerder, tijdens de eerste golf. Vandaag is dat nog altijd zo. Zal al dat gedoe rond het vaccineren ons nog lang bijblijven zodra we collectief genezen zijn? Ik betwijfel dat. Het zal eerder zijn als ontwaken uit een nachtmerrie. De details zullen snel vervagen. Alleen een onbestemde nare herinnering zal overblijven.

Tot dan heeft de coronacrisis wel een verdovend effect op de politiek. De normale ideologische conflicten worden bevroren. Het is nu alle hens aan dek in oorlog tegen het virus. Dat is mooi meegenomen voor de Vivaldi-regering.

Premier Alexander De Croo (Open VLD) leidt een monstercoalitie met een historisch grote ideologische spanbreedte. Zijn regering overspant alle grote politieke breuklijnen: de economische, de communautaire, de levensbeschouwelijke en de klimaatbreuklijn. Dan kan je moeilijk verwachten dat duidelijke politieke keuzes worden gemaakt. Dit is een regering die is gevormd om de grote maatschappelijke problemen toe te dekken en voor zich uit te schuiven, niet om ze op te lossen.

De bevolking is door corona te versuft om dat op te merken. Daarom komt het de regering niet per se slecht uit dat de crisis aansleept. Ook al omdat de belangrijkste oppositiepartij daardoor in een gewrongen positie zit. Vlaams minister-president Jan Jambon (N-VA) zit in het Overlegcomité mee aan de knoppen van het federale coronabeleid, dat is ten minste de perceptie. Zolang corona alles overheerst, is het voor de N-VA oppositie voeren met de handrem op.  

Surfen

Een volledige normalisering moet er dan ook niet te snel komen, als het van de Vivaldi-partijen afhangt. Maar ze hopen wel dat ze de komende jaren naar de verkiezingen kunnen surfen op de golf van de economische relance. Want die komt er hoe dan ook in het postcoronatijdperk, of er nu beleid is of niet.

Dat is de evenwichtsoefening waarvoor de regering dit jaar staat. Enerzijds de teugels voldoende vieren om de economie zuurstof te geven en een postcorona goed gevoel te creëren in de verre aanloop naar 2024. Anderzijds het staat-van-belegsfeertje nog even aanhouden als mistgordijn om de interne tegenstellingen te verbergen. Dat zal zich allicht vertalen in onnodige bangmakerij en het handhaven van coronamaatregelen die weinig economische impact hebben, zoals de mondmaskerplicht.

Ploeg van 11 miljoen

Een oorlogsregering van nationale eenheid heeft nu eenmaal een externe vijand nodig. Alleen is niet het virus de echte vijand van deze regering, wel het Vlaams-nationalisme. Dat merk je aan de communicatie. In de plaats van neutraal te communiceren over de gezondheidscrisis, meende De Croo aan belgicistische propaganda te moeten doen. Zijn tricolore 'Ploeg van 11 miljoen’-campagne was een doelbewuste provocatie van de Vlaams-nationalisten. Het risico dat die zich daardoor minder stipt zouden houden aan de coronaregels, nam de premier er maar bij. Met zijn patriottische ‘Kerst met 11 miljoen’-show deed De Croo er nog een schep boven op.

Maar goed, gelukkig blijft België een vrij land, waar we dat soort zaken ongestraft aan de kaak kunnen stellen. Of is ook dat niet meer zo vanzelfsprekend? Volgens De Croo mag het niet langer gezegd worden dat zijn regering ondemocratisch is omdat ze geen meerderheid heeft in Vlaanderen. Dat leidt tot ‘polarisatie’ en dreigt te ontaarden in geweld, zoals vorige week in Washington, is het argument.

Hellend vlak

De Croo zelf zit daarmee op een gevaarlijk hellend vlak. Het discours over ‘inclusiviteit’ en de nood aan ‘verbinding’ heeft totalitaire trekjes. Of je dat graag hebt of niet, de samenleving is verdeeld. Je hebt in Vlaanderen mensen die houden van België en anderen die België verfoeien. Je hebt er die het normaal vinden dat een federale regering geen meerderheid heeft in Vlaanderen, en je hebt er voor wie dat ondemocratisch is. Als die laatsten moeten zwijgen terwijl de regering een gezondheidscrisis mag misbruiken voor belgicistische propaganda, is er een groot probleem.

Nog erger wordt het als zulke kritiek op de regering wordt gelijkgesteld met het aanzetten tot geweld. In Spanje heeft men het dan over ‘opruiing’. Onder dat voorwendsel werden vreedzame separatisten voor lange tijd opgesloten. Stuurt De Croo daarop aan?

Bart Maddens

Politicoloog KU Leuven