Premies voor elektrische auto’s zijn asociale geldverspilling

De Vlaamse regering werkt aan een subsidiepakket voor elektrische wagens. Het is uitstekend nieuws dat minister van Mobiliteit Lydia Peeters (Open VLD) het Vlaamse akkoord om tegen 2029 nieuwe wagens 100 procent emissievrij te maken tanden probeert te geven. Maar met subsidies komen we er niet.

Elektrische auto’s (EV’s) zijn nog duur. Een Peugeot e-208 kost zo’n 35.000 euro, de nieuwe VW ID3 zelfs 45.000 euro. In China zijn er instapmodellen van 10.000 euro, maar bij ons loopt de opschaling van de batterij-industrie achter. Een ander probleem is dat het aanbod bij Europese autofabrikanten beperkt blijft, terwijl de vraag hoog is. Ook dat komt goed, maar niet van vandaag op morgen.

Subsidies worden vaak van de ene op de andere dag ingevoerd en afgeschaft. Je kan er je productieplannen moeilijk op afstemmen. Wel kunnen subsidieshoppende autofabrikanten meer wagens toewijzen aan België. Maar dat leidt niet tot klimaatwinst.

De groene transitie wordt vaak weggezet als iets voor cavaslurpende bobo’s die zich geen zorgen hoeven te maken of ze het einde van de maand halen. In het subsidiebeleid is daar zeker iets van aan. Je moet best veel geld hebben om een nieuwe auto te kunnen betalen. Zeker als het een wagen van meer dan 30.000 euro is. Dat is een breder probleem. Of het nu om zonnepanelen of warmtepompen gaat, we subsidiëren voortdurend mensen die het niet echt nodig hebben. Dat is leuk voor de hogere middenklasse, maar bijzonder asociaal.

Tweedehands

Door ook tweedehands-EV’s te subsidiëren lijkt daaraan een mouw te worden gepast. Dat moet helpen elektrische tweedehandsauto's (vooral bedrijfswagens) in België te houden. Dat klinkt mooi, maar het dreigt vooral leasingbedrijven te bevoordelen. Een premie helpt om de herverkoopwaarde van hun wagenpark op te krikken maar evengoed steken ze een deel van de subsidie in hun zak.

Het Belgische bedrijfswagenpark bestaat vooral uit premiummerken. Met een subsidie van 2.000 euro maken we de Mercedes EQA en Audi e-tron niet voor iedereen betaalbaar, ook niet tweedehands. Als we een betaalbare tweedehandsmarkt willen, moeten we de aftrekbaarheid van dure wagens inperken.

Toch zit Peeters op het juiste spoor. We moeten iets doen om elektrisch rijden voor gewone Vlamingen mogelijk te maken. Maar wat?

Het mooie aan EV’s is dat ze goedkoop in gebruik zijn. Ze zijn geweldig om te huren of te leasen, ook als je geen 30.000 euro op je rekening hebt. Waaraan we de komende jaren nood hebben, is een sociaal leasingprogramma.

De Vlaamse regering zou de maandelijkse leasekosten van een stekkerauto moeten subsidiëren. Klinkt dat gek? Nochtans doen we het met woningen. Daar nemen we het kapitaalprobleem weg door huizen te bouwen en ze goedkoop te verhuren. We kunnen hetzelfde doen voor elektrische instapwagens door ze tegen 200 euro per maand te verhuren. Dat komt ongeveer overeen met de gebruikskosten van een benzinemiddenklasser. Sociale leasing kan niet voor iedereen, net zoals het sociaal tarief er ook niet voor iedereen is.

Registratiebelasting

Voor mensen die dure nieuwe wagens kopen is geen subsidie nodig. Daar is de oplossing simpel: verhoog stapsgewijs de registratiebelasting (biv) van wagens met een verbrandingsmotor, te beginnen met dure, grote en vervuilende wagens. De meerinkomsten kan je gebruiken voor het sociaal leasingprogramma of, als het echt moet, voor premies. Op zijn minst komt rekening dan terecht bij de vervuilers en niet bij de belastingbetaler.

 Het verhogen van de biv is de meest logische manier om de doelstelling voor 2029 vast te klikken. De Europese CO2-normen, die vanaf 2035 in de EU een 100 procent emissievrije autoverkoop opleggen, worden afgedwongen met een boete van 95 euro per gram CO2 per kilometer. Als een fabrikant in 2035 een wagen met een uitstoot van 150g/km uitstoot wil verkopen, dan betaalt hij een boete van 14.000 euro. De boete is zo hoog dat ze neerkomt op een verbod. Dat kan in Vlaanderen perfect door de biv aan te passen.

Die combinatie van een duidelijke en afdwingbare deadline, afgetopte aftrekbaarheid, hogere taksen op vervuilende luxewagens en sociale leasing om gewone Vlamingen te helpen verzekert dat we de doelstelling op een eerlijke manier halen.