Republikeinen kunnen Trump-bladzijde niet omslaan

De nakende arrestatie van voormalig president Donald Trump houdt iedereen hier in de Verenigde Staten in de ban. Alvin Bragg, de openbare aanklager van Manhattan, is van plan Trump aan te klagen voor boekhoudfraude, in verband met zwijggeld dat zijn advocaat en fixer Michael Cohen tijdens de verkiezingscampagne van 2016 betaald zou hebben aan pornoster Stormy Daniels. Met haar had Trump in 2006 een korte affaire. De laatste episode in de nooit eindigende Trump-soap doet denken aan het lot van Al Capone, de beruchte gangster uit Chicago die in de jaren 20 werd gearresteerd voor belastingfraude, een bagatel in vergelijking met alle andere zware misdaden van Scarface.

Nu zit de Amerikaanse justitie Trump op de hielen. Maar de aantijgingen tegen hem zijn van een andere aard. Machtsmisbruik en pogingen tot verkiezingsvervalsing in Georgia in november 2020, opruiing en zelfs landverraad, die leidden tot de bestorming van het Capitool op 6 januari 2021, en het verbergen van een reeks geheime staatsdocumenten in zijn woning in Mar-a-Lago in Florida. Het zou ironisch zijn mocht The Donald worden gearresteerd voor knoeiwerk met zijn boekhouding. Maar hoe je het draait of keert, ook als Trump strafrechtelijk wordt aangeklaagd en gearresteerd, blijft hij de race voor de Republikeinse presidentsnominatie van 2024 domineren.

Alle andere kandidaten voor die nominatie, zoals Mike Pence, Ron DeSantis en Nikki Haley, worden gedwongen partij te kiezen en Bragg te beschuldigen van politieke spelletjes. Veel keuze hebben ze niet, want Trump laten vallen is in de kaart spelen van de oppositie. Voor de loyale achterban van Trump is dat het zoveelste bewijs van een heksenjacht tegen hun held, georkestreerd door president Joe Biden en de Amerikaanse ‘deep state.’

Terwijl het opnieuw complottheorieën regent, woedt in de Republikeinse Partij ook een oorlog over het te volgen beleid, zowel op binnenlands als op buitenlands vlak. De kloof tussen de partij-elite, die maar al te graag de Trump-bladzijde wil omslaan, en hun kiezers, bij wie Trumps beleidskeuzes populair blijven, is groot.

Deregulering

Op binnenlands vlak is er het populisme van Trump, die vooral inspeelt op economische thema’s, zoals de negatieve gevolgen van de immigratie uit Mexico en Centraal-Amerika en de internationale handel met China. Hij verwijt de Democraten de federale overheid alleen maar te doen groeien ten gunste van ‘big business’ en niet in te zitten met 'de kleine man.’ Trump wil niet horen van snoeien in de sociale zekerheid of de gezondheidszorg, en blijft inzetten op het verbeteren van de openbare infrastructuur. Er wordt evenwel snel vergeten dat Trump als president vooral belastingverlagingen voor de allerrijksten invoerde en financiële deregulering pushte die aan de basis ligt van de huidige bankencrisis.

Daarnaast is er het populisme van DeSantis, die zich eerder toelegt op het voeden van een bredere cultuuroorlog tegen alle woke ideeën - het ijveren voor transgenderrechten en het aanklagen van structureel racisme - die volgens DeSantis het product zijn van een losgeslagen linkse elite die de raden van bestuur van scholen en universiteiten domineert. Hij is voorstander van een inkrimping van het overheidsbestel. Het is niet duidelijk of een antiwoke campagne en budgettaire strengheid op een breed draagvlak kunnen rekenen.

Op buitenlands vlak moeten de Republikeinen een keuze maken tussen een gespierd internationalisme dat de steun aan Oekraïne wil opvoeren, en een meer isolationistische realpolitik die de Amerikaanse militaire macht vooral gebruikt om het gevaar van China in te dijken. De meeste Republikeinse senatoren vinden net als Pence en Haley dat Biden en de rest van de NAVO-bondgenoten meer kunnen om de oorlog voor Oekraïne te winnen. Hun steun aan president Volodymyr Zelensky is onvoorwaardelijk.

Trump en DeSantis zijn minder overtuigd dat de oorlog in Oekraïne een topprioriteit is. DeSantis noemde de oorlog een ‘territoriaal dispuut’ tussen Rusland en Oekraïne. Hij ziet weinig nut in verdere escalatie. Voor hem is het een afleiding van het Chinese gevaar voor Taiwan, dat een belangrijkere bondgenoot is voor de VS. Zowel Trump als DeSantis ziet geen logica in nog meer Amerikaans geld voor het verdedigen van de Oekraïense grens als de Amerikaanse grens met Mexico niet veilig is. Dat klinkt de Russische president Vladimir Poetin als muziek in de oren.

De figuur en de ideeën van Trump blijven de race voor de Republikeinse presidentsnominatie van 2024 domineren. Het is niet duidelijk of een arrestatie daaraan veel kan veranderen. De weg is nog lang, maar in de opiniepeilingen voor de voorverkiezingen van de Grand Old Party blijft Trump hardnekkig voorliggen op zijn tegenstanders. Zijn voorsprong is de jongste weken zelfs vergroot. Van alle Amerikanen heeft vandaag 41 procent een gunstige mening over Trump, 43 procent keurt het beleid van Biden goed. Dat is waarschijnlijk ook het enige waarover Biden en Trump het eens zijn: dat ze beiden opnieuw de respectievelijke Democratische en Republikeinse kandidaat moeten zijn voor het presidentschap in 2024. Plus ça change...