'The Art of War' voor EU-dummy's

Een van de gulden regels in de Europese Commissie gaat als volgt: wie politiek gevoelige dossiers wil maskeren, verstopt ze het best achter documenten met vage, langdradige titels. Het EU-China Comprehensive Agreement on Investment is daar een perfect voorbeeld van. Het belangrijkste voordeel van deze strategie is dat ze weinig tot geen interesse opwekt bij de bredere bevolking. Hoe banaler de titel, hoe minder kritische vragen doorgaans worden gesteld.

Na zeven jaar onderhandelen bereikten de EU en China afgelopen week een voorafname op een principeakkoord. Met dat akkoord willen beide grootmachten de handelsrelaties vernauwen en op een hoger niveau tillen. De EU hoopt een betere toegang tot de Chinese markt te verkrijgen, de verplichte technologische overdracht van Europese bedrijven die zakendoen in China te beteugelen en meer transparantie af te dwingen over de staatssteun aan Chinese bedrijven.

Wie zich in het akkoord verdiept, beseft snel hoe onhaalbaar het is. In het beste geval zal China de komende jaren de scherpere kanten van zijn handelspraktijken afvijlen, maar weinig tot geen gevolg geven aan de belangrijkste verzuchtingen van Europese bedrijven die zakendoen in de Volksrepubliek.

China doet een gouden zaak. Het koopt vooral tijd. De komende jaren kan het zijn oneerlijke concurrentiepositie tegenover de EU handhaven, krijgt het onbelemmerde toegang tot de Europese markt en investeringen, en kunnen handelsconflicten via arbitrage op de lange baan geschoven worden. Van het tekort op de handelsbalans in het voordeel van China - 164 miljard euro in 2019 - wordt amper gewag gemaakt.

China belooft zich te houden aan de conventies van de IAO (Internationale Arbeidsorganisatie), terwijl het miljoenen Oeigoeren dwangarbeid laat verrichten in heropvoedingskampen in de provincie Xinjiang. Geen bezwaar voor Europa, want China ontkent in alle toonaarden het bestaan van die praktijken. Terwijl Europa zich op de borst klopt omdat het met dit akkoord voor een egaal speelveld zorgt, blijft China alle mensenrechten aan zijn laars lappen.

Langetermijnvisie

Een gebrek aan langetermijnvisie is een van de grootste ziektes bij beleidsmakers in onze contreien. Terwijl China zijn onstuitbare opmars voortzet, plaveit de EU de weg voor haar toekomstige rivalen. Volgens een recent rapport van het Internationaal Monetair Fonds (IMF) en de Wereldbank wordt China de grootste wereldeconomie in 2024. Volgens sommige prognoses wordt de Chinese economie tegen 2050 groter dan die van de VS en de EU samen.

De transitie van een unipolaire naar een multipolaire wereld lijkt een wenselijke evolutie. Maar hoe ziet de wereld van morgen eruit als die gedomineerd wordt door een communistisch regime dat almaar vaker zijn ellebogen gebruikt op het wereldtoneel? En wat met grootmachten die pretenderen de behoeders van democratische principes en universele mensenrechten te zijn, maar steevast hun kritiek op China inslikken? Wie durft zich nog uit te spreken over een regime dat om de haverklap cyberaanvallen uitvoert op criticasters in het buitenland, massaal intellectueel eigendom steelt van westerse bedrijven, de bevolking van Hongkong muilkorft, etnische minderheden onderdrukt en buurlanden intimideert in de Zuid-Chinese Zee?

Sun-Tzu

Een van de gulden regels uit 'The Art of War' van de legendarische Chinese krijgsheer Sun-Tzu gaat als volgt: ‘De hoogste kunst van oorlogsvoering is het onderwerpen van de vijand zonder te hoeven vechten.' Met het EU-China Comprehensive Agreement on Investment koopt de EU een kat in een zak en rolt ze de rode loper uit voor haar grootste toekomstige rivaal. Hoe meer economische macht China verwerft, hoe agressiever het zich gedraagt en hoe minder het zich aantrekt van de internationale spelregels.

Commissievoorzitster Ursula von der Leyen baarde bij haar aantreden veel opzien door een Eurocommissaris voor The Promotion of the European Way of Life aan te stellen. Het is een groot mysterie hoe de Europese Commissie denkt de Europese waarden te verspreiden, terwijl ze haar banden met een van de meest totalitaire en ondemocratische regimes aanhaalt.

Youssef Kobo

Managing director van A Seat At The Table