Zweedse coalitie zet ouderen op de schopstoel

Door Rudy De Leeuw, Caroline Copers en Jef Maes, respectievelijk voorzitter ABVV, algemeen ­secretaris Vlaams ABVV en federaal secretaris ABVV

In grootmoeders tijd waren er voor een vrouw wier echtgenoot stierf niet veel manieren om te overleven. Ofwel hertrouwde je, noodgedwongen met de eerste de beste. Niet zelden een broer of nonkel van je overleden man. Ofwel begon je een café. Dat was trouwens een van de redenen waarom er zoveel cafés waren in België. Het duurde tot de jaren 50 eer de invoering van het overlevingspensioen die vrouwen uit de nood hielp.

De nieuwe regering dreigt de klok een halve eeuw terug te draaien. Een deeltijds werkende schoonmaakster of kassierster die zich wegcijfert om te zorgen voor de opvang van de kinderen wier partner sterft voor ze 55 jaar is, zal het na een ‘overgangsuitkering’ voortaan weer moeten stellen zonder enig sociaal vangnet. Is er iemand die dat zijn echtgenote toewenst?

Pensioencommissie

Een van de voorstellen van de pensioencommissie, hernomen door de onderhandelaars, is het verhogen van de minima tot de armoededrempel + 10 procent. Dat klinkt als muziek in de oren. Maar de effecten van het voorstel werden onvoldoende berekend. Een studie van de Rijksdienst voor Pensioenen toont aan dat meer dan de helft (58%) van de minimumpensioenen bij de werknemers er met dat voorstel zal op achteruitgaan. De armoede zal stijgen.

De reden is duidelijk: het minimumpensioen zou nog slechts proportioneel toegekend worden tegenover 45 voltijds gewerkte loopbaanjaren. Nu heb je een volledig minimumpensioen zodra je 30 jaar 2/3de werkt, en dat voor alle jaren dat je een prestatie hebt. Er is dus een vangnet voor deeltijds werkenden. Iemand die bijvoorbeeld 30 jaar 2/3de en 15 jaar halftijds werkt, zou terugvallen van 1.123 euro naar 737 euro per maand. Deeltijds werkenden en mensen met een onvolledige carrière dreigen diep onder de armoedegrens te belanden.

Geen vangnet

Oudere werknemers die ontslagen worden, werden tot voor kort nog opgevangen door brugpensioen. Wie pech had en het moest stellen zonder brugpensioen, kreeg toch nog een anciënniteitstoeslag boven op de werkloosheidsuitkering.

Al die sociale vangnetten worden afgebouwd. Wordt u ontslagen voor uw 60ste, dan belandt u voortaan op een schamele werkloosheidsuitkering. Armoede dus. Tenzij u nieuw werk vindt. Maar waar, als 50-plusser?

Bovendien zullen werkloosheid, brugpensioen en gewoon tijdskrediet nog voor maximaal vijf jaar meegeteld worden voor je pensioen. De mensen van Opel Antwerpen, Ford Genk, Carrefour en zovele anderen zijn gewaarschuwd: ze dreigen daardoor tot een kwart van hun pensioen te verliezen. Die inactiviteitsperiodes komen trouwens het meest voor bij kortgeschoolden en vrouwen: 53 procent van de loopbaan bij arbeidsters, 39 procent bij arbeiders, 25 procent bij vrouwelijke bedienden en 15 procent bij mannelijke bedienden en kaderleden.

Vrouwen

Denkt u geluk te hebben en aan het werk te kunnen blijven? Wel, dan zal u langer moeten werken: minstens tot uw 63ste, en dan nog zal u 42 loopbaanjaren moeten hebben om te kunnen stoppen. Ter informatie: de laatste lichting vrouwen die met pensioen ging, had een gemiddelde loopbaan van 35 jaar.

Er zal niet alleen langer gewerkt moeten worden, er zullen ook meer uren moeten worden geklopt. Gewoon tijdskrediet wordt afgebouwd en een landingsbaan zal slechts mogelijk worden vanaf 60 jaar. Langer én tegelijk meer werken. En dan maar klagen over het aantal burn-outs.

Eigenlijk zijn de statutaire ambtenaren de enigen in België die hun gemiddeld wettelijk pensioen (1.600 à 1.700 euro netto per maand) kunnen vergelijken met de buurlanden. Zij hebben dan ook geen aanvullend bedrijfspensioen.

1.000 euro

De werknemers van de privésector hebben gemiddeld amper 1.000 euro per maand. Het is de bedoeling van de nieuwe regering de ambtenarenpensioenen terug te brengen tot dat niveau. Door een heel pak maatregelen. De belangrijkste is het pensioen in de toekomst stap voor stap ook voor ambtenaren te berekenen op het loon van heel hun loopbaan, in plaats van op het loon van de laatste tien jaar. En de diplomabonificaties afbouwen. En voor perioden gewerkt als contractueel enkel nog het pensioen van de privésector toekennen.

Alle ambtenaren, maar vooral de politieagenten, brandweerlui, spoorwegmannen en bus- en metrochauffeurs zullen bovendien langer moeten werken voor dat verminderde pensioen.

We hopen ten stelligste dat wat nu op tafel ligt, geen realiteit wordt. Wij zullen er alles aan doen om dat scenario te vermijden.