Stuntvrouwen, grijp uw kans

En gestunt zal er worden op Vrouwendag. Gaande van Elio Di Rupo (PS) die vrouwelijke ondernemers letterlijk in de bloemetjes zet, een politieke partij die een vrouw als ‘Vlam van het Jaar’ bewierookt, vrouwenbewegingen die een feestje bouwen op een brug in Brussel onder de geïnspireerde slogan ‘Kom over de brug voor solidariteit’, tot en met kranten die voor één dag geleid worden door een vrouw en dat marketinggewijs ondersteunen als ware het iets ongezien.

De Tijd maakt vandaag een krant zoals op alle andere dagen van het jaar. Eentje zonder stunts of foto’s waarop alleen vrouwen staan. Niet een met alleen vrouwelijke journalistes of voor die ene dag alleen aandacht voor ‘typisch vrouwelijke onderwerpen’ (wat die ook mogen zijn). Wél met vrouwen in alle hiërarchische geledingen van de redactie. Deze krant was de eerste Vlaamse krant waar, nog maar zes maanden geleden, een vrouwelijke hoofdredacteur benoemd werd. Meerdere vrouwen hebben een leidinggevende positie op de redactie. Omdat De Tijd gelooft dat vrouwelijk talent even goed als mannelijk talent bijdraagt tot het succes van de organisatie.

Ongeveer een derde van de redactie is een vrouw. Velen onder ons zijn moeder (van een, twee, drie of zelfs vier kinderen). We doen het dus elke dag: werk en gezin combineren. Is het gemakkelijk? Neen, absoluut niet. Maar het is zeker niet ondoenbaar. ’s Ochtends met de iPad in de ene hand en een schotelvod in de andere nog snel een schoolagenda ondertekenen en de jongste uitleggen dat mama geen leesmoeke kan zijn in de klas. Het is moeilijk, verdomd moeilijk.

Harde cijfers

De harde cijfers tonen nog steeds aan dat vrouwen en mannen op de arbeidsmarkt niet gelijk vertegenwoordigd zijn en nog altijd niet helemaal gelijk worden behandeld. Belgische vrouwen verdienen bijna een tiende minder dan mannen, zo maakte de OESO maandag bekend. Volgens het Instituut voor de Gelijkheid van Vrouwen en Mannen loopt de loonkloof in de privésector op tot 17 procent bij arbeiders en tot 25 procent bij bedienden. Akkoord, België scoort relatief goed in vergelijking met heel wat andere landen. Bovendien verkleint de kloof. Maar de cijfers blijven hallucinant en het is goed daar minstens een dag per jaar bij stil te staan.

Er zijn nog meer onrechtvaardig­heden. Zo blijven vrouwelijke bestuurders van bedrijven, in afwachting van de verplichte quota, de uitzondering. 11 procent, volgens de meest ‘optimistische’ tellingen. Dat is beter dan vijf jaar geleden. Toen was slechts 6 à 8 procent van de bestuurders een vrouw. Maar het is nog steeds onder het Europese (lage) gemiddelde van 14 procent. Een op de vier grote bedrijven doet het nog altijd zonder een vrouw in de raad van bestuur. Mediafin, de uitgever van De Tijd en L’Echo, is helaas geen uitzondering.

Hoogopgeleid

Belangrijker wellicht dan in de raden van bestuur, is dat ook weinig vrouwen een operationele leidinggevende functie hebben, ook al komen er sinds jaren meer hoogopgeleide vrouwen op de arbeidsmarkt dan mannen. Uit een uitgebreide rondvraag vorig jaar bij 97 beursgenoteerde Belgische bedrijven bleek dat ook daar de mannen gemiddeld negen van de tien directiestoeltjes bezetten. Slechts zes bedrijven - Melexis, Deceuninck, Global Graphics, Transics, Telenet en Befimmo - hadden in verhouding tot het voltallige personeelsbestand meer vrouwen aan de top dan aan de basis.

In de journalistiek is het niet anders. Journalistiek, en krantenjournalistiek bij uitstek, was lange tijd een bijna exclusief mannenberoep. Lange werkdagen, onvoorspelbare uren en deadlines laten zich niet zo gemakkelijk verzoenen met schooluren, openingsuren van crèches of winkels. Dat schrok/schrikt vrouwen meer af dan mannen. Ondertussen is ongeveer 1 Vlaamse journalist op 3 een vrouw.

Ondervinden we nog seksisme? Och God. De brieven gericht aan ‘Mijnheer Isabel Albers, hoofdredacteur’, ze vallen wekelijks in de bus. En we hebben het wel eens meegemaakt dat een vrouwelijke collega samen met een mannelijke collega op interview trok en de gesprekspartner zich uitsluitend tot de mannelijke interviewer richtte, als ware de vrouw een verwaarloosbare sidekick, of in het beste geval een handige secretaresse die mee mocht om notities te nemen.

Maar laten we vooral niet dramatiseren. Even vaak komt het voor dat gesprekspartners makkelijker babbelen tegen een vrouwelijke interviewer. Nog vaker maakt het geslacht geen ene moer uit. Al heeft elk van ons enkele seksistische anekdotes, competenties overwegen op het geslacht. Gelukkig.

Schuldgevoel

De moeilijkheid ligt vaak niet op de werkvloer maar elders. Moeders die laat en veel werken, laat staan een leiding­gevende functie nastreven, moeten zich nog altijd meer verantwoorden tegenover hun omgeving dan hun mannelijke partners. Zo laten we onszelf een schuldgevoel aanpraten.

Een van ons kent daar een schrijnend voorbeeld van. Een vriendin heeft net haar job opgezegd. Nochtans had ze een beloftevolle internationale carrière als juriste. Tijdens de werkweek verbleef ze in het buitenland, terwijl haar man voor de kindjes zorgde. Tijdens het weekend kwam ze naar huis. Maar de druk van de omgeving werd te groot. ‘Ocharm, wat zielig voor die man dat die de hele week alleen thuis zit met de kindjes.’ En: ‘oh, wat erg voor die kindjes’. En ‘oh, dat zou ik toch zelf niet kunnen, hoor’. De vrouw in kwestie begreep dat haar vriendinnen eigenlijk bedoelden dat ze een slechte moeder is, dat het toch kil en ongehoord is je kroost enkele dagen per week alleen te laten. Laten we eerlijk zijn, een man zou nooit zulke commentaren krijgen. Die krijgt complimenten om zijn internationale carrière.

Maar laat het ons op Vrouwendag even benadrukken. Ook voor mannen is het soms verdomd moeilijk een drukke job en hun privéleven te combineren. Ze worden meer dan eens op gefronste wenkbrauwen getrakteerd als ze ouderschapsverlof aanvragen om voor de kinderen te zorgen, of vroeger naar huis willen voor een oudercontact. Ja, een gezin en een carrière combineren is geen fluitje van een cent. Niet voor mannen. Niet voor vrouwen. Maar het kan.

Er is overigens niets mis met vrouwen (en mannen) die geen carrière willen en liever voor de kinderen zorgen. Evenmin is er iets mis met brandend ambitieuze vrouwen. Die moeten kansen krijgen, hoe meer hoe liever. En vervolgens moeten ze die kansen met beide handen grijpen. Zonder stunts.

Ondertekenen deze opinie: 
Isabel Albers (hoofdredactrice),  Nadine Bollen, Ellen Cleeren, Petra De Rouck, Stephanie De Smedt, Anja De Wachter, Ilse De Witte, Caroline Declerck, Gwen Declerck, Lieve Dierckx, Ilse Janssens, Veerle Janssens, Alexia Mangelinckx, Barbara Moens, Elke Mussche, Erika Racquet, Ine Renson, Saar Sinnaeve, Hilde Vandenbussche, Charlotte Van Dyck, Kris Van Haver, Maaike Van Melckebeke, Kaat Van Overwalle, Katrien Verstraete, Ann Welter, Sue Yuen.