Coucke-Tax of Coucke-Troef?

Door Geert Noels, partner en hoofdeconoom bij Econopolis

LuxLeaks schetst Luxemburg als een EU-belastingparasiet, en eveneens de hypocrisie van de huidige EU-toppoliticus Jean-Claude Juncker, die als Luxemburgse verantwoordelijke minister deze dossiers goedkeurde. Zijn geloofwaardigheid over Europese solidariteit is onherstelbaar beschadigd. Juncker was de chef-portier van de achterpoortjes voor de grote multinationale bedrijven. Het materiële kortetermijnbelang van Luxemburg primeerde boven ethische waarden. En wie grote bedrijven helpt, klimt doorgaans sneller de machtsladder op.

Hypocrisie regeert echter bij alle lidstaten, want elk land heeft zo zijn eigen subtiel achterpoortje. Al die achterpoortjes samen zorgen ervoor dat grote groepen de helft of minder van de belastingen betalen vergeleken met lokale bedrijven. Net van die laatste wordt verwacht dat ze groei en tewerkstelling creëren.

LuxLeaks was een Eurofestival van de gespeelde verwondering. Alsof de ministers van Financiën, onze vorigen inclusief, geen weet hadden van die belastingdeals. Ja, ze waren wettelijk in orde. Maar ook ethisch en rechtvaardig?

Op de schop

Het is opportuun om een speciale EcoFin samen te roepen, waar alle landen gezamenlijk de fiscale achterpoortjes op de schop zetten. België kan daarin ook een leidende rol nemen, onder meer door te eisen dat de Europese Commissie een procedure start tegen Luxemburg. Zwitserland werd voor minder aangeklaagd door de Europese Commissie voor verboden staatssteun en het niet-EU-land moet nu zijn systeem van fiscale deals aanpassen, terwijl de lidstaten vrolijk verder doen. Ons land mag dan niet hypocriet zijn en moet zijn eigen systeem van notionele intrestaftrek vervangen door een lager belastingtarief voor alle vennootschappen, het best in combinatie met een forse reductie van allerlei uitzonderingen, subsidies en aftrekposten. Rulings zijn nuttige instrumenten om rechtszekerheid te scheppen, maar ze moeten publiek worden gemaakt. Dat helpt ook kleinere bedrijven, die geen dure fiscalisten kunnen betalen, om te weten hoe de fiscus tegen bepaalde constructies aankijkt.

En wat met de verkoop van Omega Pharma aan het Amerikaanse Perrigo, en onze nieuwste ‘miljardair’ Marc Coucke? Jaloezie in combinatie met populisme deed de rekenkunde van velen doldraaien. Vermogen, vermogenswinst en meerwaarde werden allemaal op een hoopje gesmeten. Mijnheer Coucke heeft een deal van 1,3 miljard euro gemaakt, maar dat is niet de meerwaarde noch zijn vermogenswinst. Om zich op de beurs vrij te kopen en de onderneming te doen groeien ging Coucke een schuld aan van net geen half miljard euro. De deal werd aan Coucke ook maar voor de helft cash betaald, de andere helft in aandelen van Perrigo, met een ‘lock-up’ van vermoedelijk enkele jaren. Aangezien Marc Coucke de aandelen over de voorbije decennia ook niet gratis verwierf, is de meerwaarde veel kleiner dan 1,3 miljard euro, eerder de helft. Geen zakdoeken nodig, maar een heel eind verwijderd van de cijfers in de krantentitels. Meer nog, als het echt tegenzit met Perrigo, dat een koersexplosie van 15 dollar tot 160 dollar meemaakte in acht jaar tijd, dan is er voor het einde van de deal misschien zelfs nauwelijks of geen meerwaarde. Mag Marc Coucke dan zijn minwaarde in rekening brengen van zijn belastingen? Laat ons dus de spelregels goed op voorhand bepalen, maar ze niet veranderen omdat iemand een wedstrijd goed speelt.

Belgisch Google

De huidige discussie toont pijnlijk aan dat Google nooit een Belgisch bedrijf kan zijn. Met een marktwaarde van 350 miljard dollar, zo’n 250 Couckes waard. Al heel vroeg zou er de verleiding zijn geweest om een ‘Belgische search-tax’ in te voeren, om het prille succes van Google te melken. Het had Google klein gehouden, een ideaal overnamedoelwit, met een meerwaarde voor bijvoorbeeld een Yahoo! Maar stel dat het Belgische Google die periode had overleefd: dan werd Google elke dag gedemoniseerd als een rijke firma in een land met hoge noden. Vissen kunnen niet groter worden dan hun bokaal, en onze Belgische bokaal is behoorlijk klein. Te klein voor een Google in ieder geval.

Ja, die tax shift moet er dus komen. Maar dan vooral door zaken die we willen aanmoedigen, zoals werken én ondernemen, minder te belasten. Als de staatshuishouding even efficiënt draait als Omega Pharma, dan kunnen we pensioenen makkelijk blijven betalen én meer investeren zonder nieuwe belastingen. Er moet een verdere verschuiving plaatsvinden naar zaken die we willen ontmoedigen. Accijnzen op tabak en alcohol en CO2 en andere milieutaksen zijn goede voorbeelden. Ook in de financiële wereld zijn er schadelijke gedragingen die we moeten ontmoedigen, zoals overdreven speculatie.

Daarom ben ik al lang voorstander van een speculatieve vermogenswinstbelasting. Alle meerwaarde gerealiseerd binnen het jaar belasten aan bijvoorbeeld 15 procent, zonder mogelijkheid om minwaarden in rekening te brengen, kan honderden miljoenen recurrent opbrengen voor de overheid zonder ondernemerschap af te remmen. Hou het systeem simpel en maak minwaarden niet aftrekbaar in ruil voor een belastingvoet die iets lager is dan voor inkomsten uit intresten en dividenden.

Maar als iedereen zijn belastingen betaalt, en we Lux- en andere Leaks dus dichten, dan is een Coucke-Tax niet nodig en kunnen we focussen op het creëren van zuurstof voor onze lokale ondernemers en starters van morgen. En als we in plaats van jaloezie bewondering stimuleren, dan komen er meer ondernemers, en is het Coucke-Troef voor onze economie.