Iedereen wint bij heldere en transparante regels voor verzekeringen

Door Anton Vanzantbeek, advocaat bij Rivus en professor aan de Hogeschool-Universiteit Brussel

MiFID is niet bijster spectaculair. De richtlijn legt niet meer dan normale gedragsregels op. Zo ben je verplicht de klant duidelijk, correct en niet misleidend te informeren. Ook moet de klant begrijpelijke en volledige informatie krijgen over kosten, bijbehorende lasten, risico’s, enzovoort. En er moet worden gepeild of de klant genoeg ervaring en kennis heeft om de financiële risico’s in te schatten. Niets wereldschokkends dus.

Nochtans doet de verzekeringssector er alles aan de verplichte gedragsregels te vermijden. Want, hij zou al aan ‘zelfregulering’ doen. Met een ombudsdienst, interne gedragscodes en financiële informatiefiches. En dus zouden verplichte gedragsregels overbodig zijn. Dat is natuurlijk niet zo. De bottomline is dat men liever niet eerlijk en transparant ‘moet’ zijn tegen klanten. Zonder alle producten, makelaars, agenten en maatschappijen over dezelfde kam te scheren, moet men durven te zeggen dat bepaalde producten echte black boxen zijn op het vlak van de kosten.

Commissieloon

Dat het in de sector defensieve reacties regent, verbaast dus niet. De Beroepsvereniging van zelfstandige bank- en verzekeringsbemiddelaars (BZB) spant de kroon. Ze stelt zich zonder de minste schroom de vraag wat het nut is voor de klant van transparantie over de opgestreken commissies. Ook dreigt men de klant te ‘overinformeren’ door een zo veel informatie te verschaffen dat de vis wordt verdronken.

Dat soort reacties doet de wenkbrauwen fronsen. Ze bewijzen dat de fatsoensnormen verplicht moeten worden opgelegd. Men vindt het blijkbaar niet evident dat een klant duidelijke, juiste en nietmisleidende informatie krijgt en weet hoeveel aan hem wordt verdiend.

Openheid en transparantie over de kosten en de risico’s, dat is het doel van MiFID. Het moet worden gewaarborgd door een verplichte loyale, billijke en begrijpelijk communicatie met de belegger. Het doel van de communicatie is dat de belegger ze snapt en met kennis van zaken beslist. ’Informed consent’ dus. Als de sector nu meent de klanten te moeten ‘overinformeren’ waardoor die er nog minder van snapt, dan heeft hij de verplichting echt niet begrepen. Ook rijst de vraag hoe zo’n houding te rijmen valt met het klantenbelang dat hij beweert te dienen.

Geheim

Een klant moet ook weten hoeveel men aan hem verdient. Dat houdt de sector nu angstvallig geheim. Zo vraagt men geen of slechts een zeer beperkte rechtstreekse vergoeding voor de prestaties. Het grote geld wordt verdiend achter de rug van de klant, via een achterbakse kickback.

Die praktijk is verwerpelijk. Ze staat elk objectief advies in de weg. Kickbacks zijn vergoedingen die een vertrouwenspersoon opstrijkt van diegene die door de vertrouwenspersoon zelf werd aangeraden. De klant is het lijdend voorwerp. Hij weet van niets en wordt dom gehouden. Hij blijft achter met de waan objectief advies te hebben gekregen van een persoon die enkel zijn belang voor ogen zou mogen hebben.

En dan loeren misbruiken natuurlijk om de hoek. Een makelaar kan worden verleid een minderwaardig (of duurder) product aan te raden, enkel omdat hij een riantere kickback opstrijkt. Laat ons alstublieft niet naïef zijn.

De MiFID-richtlijn is dus nodig. Ze beschermt de klant tegen misbruiken én de sector tegen onfrisse uitwassen. Op de lange termijn heeft de sector ook belang bij een rechtstreekse aanrekening van de bemiddelingskosten. Klanten krijgen nu de foute indruk dat de bemiddeling gratis is, en dus minderwaardig. Dat is natuurlijk niet zo. Bemiddeling is erg belangrijk en waardevol. Hoe zou een belegger anders de weg vinden in het doolhof van de financiële diensten en producten? Voor die waardevolle dienst moet worden betaald. Dat moeten beleggers beseffen.

Zo wint iedereen bij heldere en transparante spelregels. Men moet alleen verder durven te kijken dan z’n neus lang is.