Willen we nog topzorg, moet onderfinanciering universitaire ziekenhuizen stoppen

Door Chantal De Boevere, algemeen coördinator Raad van Universitaire Ziekenhuizen van België, namens het UZ Leuven, UZ Brussel, UZ Antwerpen, UZ Gent, CU Saint-Luc, Hôpital Erasme, CHU Liège Sart-Tilman en de zeven faculteiten Geneeskunde van België

België telt zeven universitaire ziekenhuizen. Alle zijn ze ontstaan uit een samenwerking tussen een faculteit geneeskunde met volledig leerplan en een ziekenhuis. Die samenwerking is uniek en vormt het antwoord op belangrijke maatschappelijke ontwikkelingen om voor complexe medische problemen een oplossing te zoeken. De universitaire ziekenhuizen vervullen, door die unieke combinatie van zorg, onderzoek en opleiding aan het bed van de patiënt, een sleutelrol in de innovatieve zorg. Het zijn plaatsen waar onderzoek en topexpertise vorm krijgen in de zorg voor de patiënt.

In de universitaire ziekenhuizen is het onderzoek patiënt- en zorggericht. Het merendeel van het ‘klinisch’ onderzoek is een vertaling van de inzichten die ontstaan zijn in het fundamenteel onderzoek naar praktische toepassingen aan het bed van de patiënt. Denk maar aan de ontwikkeling van therapeutische vaccins voor bepaalde kankers, dendritische celtherapie voor huidkanker, bewaring van transplantorganen, de ontwikkeling van nanobody’s voor een betere lokalisatie van kankercellen.

Wereldtop

Onze Belgische arts-onderzoekers behoren in een aantal domeinen tot de wereldtop. Daardoor kunnen patiënten met ernstige complexe aandoeningen, die vaak nergens anders meer terechtkunnen, rekenen op de beste zorg.

De universitaire ziekenhuizen spelen een cruciale rol in de opleiding van geneesheer-specialisten. In een kader waar zorg en onderzoek hand in hand gaan, worden ze vertrouwd gemaakt met de nieuwste inzichten en innovaties. Dit onderstreept eens te meer het maatschappelijk belang van de universitaire ziekenhuizen. Die geneesheer-specialisten in opleiding zijn immers morgen verantwoordelijk voor de zorg in alle ziekenhuizen van ons land, of het nu universitaire of algemene ziekenhuizen zijn.

De zeven universitaire ziekenhuizen krijgen een aparte financiering voor hun onderzoeks- en opleidingsfunctie. In 2013 kregen ze 139 miljoen euro. Dat is behoorlijk weinig. In Nederland kregen de acht Universitaire Medische Centra, waarvan de activiteit te vergelijken is met die van onze zeven universitaire ziekenhuizen, in 2012 daarvoor een bijkomende financiering van 720 miljoen euro.

Kruisbestuiving

Ons land spendeert 10,4 procent van het bbp aan gezondheidszorg. De financiële crisis heeft de druk om de uitgaven te beperken en de kosten te verminderen de voorbije jaren nog vergroot. De crisis leidde ertoe dat de zeven universitaire ziekenhuizen de voorbije drie jaar voor meer dan 100 miljoen euro hebben bijgedragen aan besparingen. In 2013 alleen liepen de besparingen op tot 53 miljoen euro. Meer nog door hun specifieke statuut, worden de universitaire ziekenhuizen zwaarder getroffen door de besparingen dan de algemene ziekenhuizen.

De jarenlange onderfinanciering van de kerntaken van de universitaire ziekenhuizen zet de universitaire functie - de motor van onze gezondheidszorg - sterk onder druk. Willen we blijven investeren in nieuwe beloftevolle therapieën? Zonder de kruisbestuiving tussen het onderzoek, de opleiding en de zorg, zal ook de ontwikkeling en toepassing van nieuwe beloftevolle therapieën stoppen. Dat zal ten koste gaan van de kwetsbaarste patiënten. Het zijn precies die nieuwe inzichten en innovatieve therapieën die op termijn kostenbesparend kunnen zijn, omdat ze mensen langer gezond en actief houden.

Nieuw model

De vergrijzing van de bevolking, de technologische evolutie, de toename van chronische aandoeningen, de betaalbaarheid en de toegankelijkheid van onze gezondheidszorg zijn maar enkele van de uitdagingen waarvoor de universitaire ziekenhuizen van ons land staan, en dat in een context van beperkte financiële middelen. De universitaire ziekenhuizen willen daarom meewerken aan het hervormen van de organisatie en de financiering van de gezondheidszorg.

Een efficiëntere gezondheidszorg vraagt een andere reflectie dan een focus op economische efficiëntie. De oefening moet ook rekening houden met de maatschappelijke doelstellingen van de zeven universitaire ziekenhuizen. Die hervormingen zijn ambitieus en zullen uiterst moeilijk zijn, omdat er zoveel partijen bij betrokken zijn. Ondertussen legt de onderfinanciering van de universitaire ziekenhuizen een zware hypotheek op de kernopdrachten, en het is de patiënt die daarvoor de rekening zal betalen.

Gesteund door de faculteiten geneeskunde doen we een oproep aan de politieke verantwoordelijken van dit land om meer middelen vrij te maken voor de financiering van de kerntaken van onze universitaire ziekenhuizen.

De zeven ziekenhuizen pleiten dat de topreferentiezorg, het onderzoek, de opleiding en de vorming van de beste specialisten kan worden voortgezet. Ze zijn de kernopdrachten, vormen de basis van onze gezondheidszorg en garanderen dat patiënten met ernstige complexe aandoeningen kunnen blijven rekenen op de beste zorg.

De universitaire ziekenhuizen lanceren een petitie (www.geenzorgzonderinnovatie.be) die vraagt om het onderzoek, de topreferentiezorg en de opleiding van de toekomstige specialisten veilig te stellen.