Après nous le déluge!

Door Luckas Vander Taelen, freelancejournalist en regisseur

Eerst de burgemeester van Molenbeek, Françoise Schepmans. Die zei dat de politieke klasse de radicalisering te lang ontkend heeft: ‘We dachten dat alles zichzelf wel zou oplossen, zoals bij eerdere migraties.’

Dan Philippe Moureaux, haar voorganger. Gaf ootmoedig toe dat hij de gevolgen van het gebrek aan sociale vermenging in zijn gemeente onderschat heeft. Wie nog maar een paar maanden geleden opperde dat een beetje gentrificatie Molenbeek uit zijn versmachtend isolement had kunnen halen, werd als racist weggehoond.

Hoopgevend, dacht ik, misschien hebben de aanslagen ervoor gezorgd dat ook zij eindelijk begrepen dat één stad niet langer vanuit 19 gemeentehuizen kan worden bestuurd.

Maar helaas, het momentum was snel voorbij. Eerst was er burgemeester Yvan Mayeur van Brussel-stad die de Vlamingen ongemeen hard beledigde met zijn impulsieve uithaal over de hooligans op het Beursplein.

En dan lieten zijn collega’s van Molenbeek en Vorst verstaan dat men niet moest dromen dat er iets zou veranderen in Brussel. Ook als blijkt dat de stad overgeleverd is aan een bijzonder goed geïnfiltreerd netwerk van jihadistische terroristen, blijven ze de fusie van politiezones of gemeenten resoluut afwijzen. In Le Soir herhalen ze zelfingenomen hun credo dat die gemeenten een waarborg zijn voor een politiek die dicht bij de burger staat en dat de burgemeesters oh zo geliefd zijn door hun onderdanen. Sprak de burgervader van mijn gemeente Vorst, lyrisch: ‘Zodra de burgemeester opduikt, wordt iedereen kalm, alsof hij een goddelijke verschijning is die alles zal oplossen.’

Eigen macht

Zelfs als de stad ontploft, is het voor de Brusselse burgemeesters belangrijker hun eigen macht te vrijwaren. Door de spectaculaire bevolkingstoename is het nochtans al langer duidelijk dat het aloude Brusselse model niet meer opgewassen is tegen nieuwe uitdagingen die de gemeentelijke grenzen ver overstijgen. Een stad die zijn veiligheid, mobiliteit, huisvesting, economie en onderwijs moet herdenken, is niet gediend met versnippering maar heeft behoefte aan een globale visie.

Van die visie is nog geen spoor opgedoken, ook niet in het Brusselse parlement. Dat zit vol burgemeesters die geen sterk gewest willen en als minister-president slechts één van hun dulden. Hun sterke lokale verankering heeft er op een paradoxale manier voor gezorgd dat de politici niet zagen wat elke buitenstaander meteen opviel. Daarvoor stonden ze te dicht bij hun potentiële kiezer, die ze te allen prijze wilden behagen en daarom ook gewillig plaatsen op de kieslijsten aanboden.

Brussel is een grootstad waar aan dorpspolitiek wordt gedaan. Met kleine politici die grote uitdagingen niet aankunnen, maar dat vooral niet willen toegeven. Waar de ‘zwans’ een perfect alibi was om problemen niet aan te pakken en ze te bedekken met de mantel van een misplaatste liefde. Net zoals de trotse stroom van deze stad, de Zenne, onder de grond werd gestopt omdat het van lokale potentaten te veel gevraagd was om de oorzaak van het probleem aan te pakken. De ‘chaos’ die het gevolg is van hun onkunde, noemen ze met een knipoog de ‘charme’ van hun stad. Tot in de tunnels betonblokken op onze hoofden terechtkwamen.

De Franstalige politieke klasse ziet elke kritiek op de Brusselse instellingen als een complot van de N-VA en gaat liever dood dan de indruk te geven met die partij te collaboreren. Zo is zelfs op dit dramatische moment het begin van een discussie over een efficiënter bestuur van de hoofdstad niet mogelijk. Dat het internationaal imago van Brussel ondertussen gekelderd is door het gebrek aan enig leiderschap in deze stad, zal de 19 Brusselse baronnen een zorg zijn. Après nous le déluge; na ons de zondvloed.