Breken

In ieder geval brak Merkels politieke instinct, want plots, vanuit het niets, blies zij tijdens de donkere dagen het Grexit-spook nieuw leven in: de mogelijkheid dat Griekenland uit de eurozone verdwijnt. De Grexit is echter geen proefballonnetje, maar een geest uit de fles, die er heel moeilijk terug in te stoppen is.

Wat er ook gebeurt na de Griekse verkiezingen, het zal de huidige wankele balans in de eurozone verstoren. Mogelijk, maar niet waarschijnlijk is de Grexit, want met desastreuze gevolgen voor Griekenland. De exportsector van het land is simpelweg te klein om via een eigen munt weer bloeiende economische landschappen te creëren. Om maar te zwijgen over verdere mogelijke gevolgen zoals een staatsfaillissment, een ineenstortende bankensector en stijgende armoede.

Kan ons toch niet schelen, denken de Duitsers. We hebben toch het nieuwe noodfonds en Mario Draghi? Maar de besmettelijkheid van een Grexit komt via de politiek. Succes of catastrofe, een Grexit kan andere landen aan het denken zetten en maakt van een exit een wapenfeit in welke onderhandeling dan ook. Het einde van het idee dat de euro onomkeerbaar is.

Na de verkiezingen zal er, hoe dan ook, enige tegemoetkoming zijn van Duitse/Europese kant richting de Grieken.  Hetzij afgedwongen in onderhandelingen met Syriza, hetzij als cadeau voor een voortzetting van de huidige Samaras-regering. In beide gevallen zullen andere eurolanden om een gelijke behandeling vragen. Zeker Spanje en Portugal, waar er later dit jaar ook verkiezingen zijn. Dit maakt het leven van Angela Merkel niet makkelijker omdat in Duitsland de AfD in haar nek hijgt, waardoor nieuwe concessies moeilijk te verkopen zijn. Een zeker recept voor nieuwe chaos.

De hele discussie rond de Grexit legt de vinger op de zere plek van de eurozone: ondanks alle verbeteringen van de afgelopen jaren is de monetaire unie op dit moment nog steeds een provisorium, een tussenoplossing. Torenhoge schulden in de publieke en/of particuliere sector, zwakke groei, een gebrek aan structurele hervormingen en een permanente machtstrijd tussen nationale en Europese bevoegdheden, maken de monetaire unie in zijn huidige vorm onhoudbaar.

In Duitsland zijn ze het gewend dat grote bouwprojecten veel langer duren dan gedacht (denk aan de Berlijnse luchthaven). Maar vroeg of laat moet er een stabiele, houdbare constructie komen. Voor de eurozone betekent dat meer politieke integratie en gemeenschappelijke aansprakelijkheid, of disintegratie. Een discussie, die er door het Grexit-debat eerder komt dan door veel politici gehoopt.

Als Angela Merkel dan toch iets wil breken volgende skivakantie, dan beter het hoofd over een fijne kruiswoordpuzzel.