Daadkracht

Door Neelie Kroes, Europees commissaris voor Digitale Agenda

Meer dan één derde van de Nederlanders wil uit de EU, en evenveel willen erin blijven. De Britse premier Cameron koerst af op een referendum, maar niet voor hij herkozen is. De Franse president Hollande roept dat hij geen dictaten uit Brussel wil over zijn economisch beleid en begroting; kort daarvoor pleitte hij voor meer Europese integratie om slagvaardig te kunnen zijn. Bondskanselier Merkel geeft aan dat ze Meer Europa wil, maar niet Meer Brussel, en wel een vaste Eurogroep-voorzitter.

Regeringsleiders willen het steeds vaker 'zelf oplossen', zonder instellingen als het Europees Parlement of de Commissie, en zonder alle procedures en regels. Dit verkoopt goed, maar daarbij vergeten ze vaak dat ze zelf de regels hebben opgesteld.

Bovendien is het alternatief dat we dan omwegen gaan bewandelen om hetzelfde te bereiken. We tuigen dan nieuwe instituties op tussen lidstaten, buiten elke vorm van democratische controle, met meer kosten voor de belastingbetaler. Met als gevolg een ontoegankelijk woud van instellingen en overlegorganen, waardoor burgers nog meer verdwalen in Europa.

Naast het omzeilen van de EU-instellingen en het oprichten van nieuwe functies, zoals het vaste voorzitterschap van de Eurogroep, is er ook de discussie over het terughalen van bevoegdheden. Ik juich dat debat van harte toe. We moeten meer met minder doen. De Europese Unie en haar instellingen moeten slagvaardiger worden. Ik denk dat we het daar allemaal wel over eens zijn.

Verwateren

En daarvoor moeten we met elkaar aan de bak. Alleen roepen dat het minder moet, gaat niets veranderen. Wees helder in wat je verwacht van Europa, maar vooral ook hoe je dat wilt realiseren. De EU is ooit opgericht omdat de samenwerking tussen lidstaten onderling te weinig opleverde. Onder druk wordt alles vloeibaar. Dat betekent ook kijken naar welke bevoegdheden weer terug kunnen vloeien naar de lidstaten. Maar het moet niet verwateren. Dat onduidelijk wordt wie nu waarvoor verantwoordelijk is.

Een fundamenteel debat gaat over waar de Europese Unie en haar instituties meerwaarde hebben en waar niet. En over hoe die taak het beste wordt uitgevoerd. Het moet gaan over grote vragen als concurrentiekracht, cyberveiligheid, onderzoekssamenwerking, het bancaire stelsel of de munteenheid. Op al deze onderdelen kun je met schaalgrootte meer bereiken tussen alle politieke en economische grootmachten in de wereld. Maar dan moet je wel slagvaardig durven te zijn.

De houdbaarheid van Europa als zondebok is beperkt. Europa als motor voor groei heeft veel meer potentie. Vorige week hebben we, samen met de lidstaten, een initiatief genomen om de Europese sectoren van nano- en micro-elektronica met elkaar te laten samenwerken rond onderzoek en productontwikkeling. Ieder op zich zijn ze versnipperd. Samen worden ze nu wereldspelers, en tonen ze waartoe Europa in staat is.

Soms moet je gewoon doen en niet alleen maar praten en klagen.