De brave belegger en de Belgische belastingbetaler

Door Jos Leys, senior research fellow aan het Center for Ethics & Value Inquiry, UGent, en Wim Vandekerckhove, senior lecturer aan de University of Greenwich Business School in London.

Bovendien worden de spaarboekjes en de kasbons dan relatief minder aantrekkelijk, zodat ook de bankiers minder geld hebben om te gaan spelen in de casino’s van Wall Street. Want velen van ons zijn klant bij een bank waar je echt moeite moet doen om een staatsbon te kunnen kopen. De bank heeft liever zelf cash om dan te beleggen in OLO’s (staatsbons voor grote mensen), Grieks papier en CDO’s (herverpakte kredieten). Logisch: als het redelijk verloopt, neemt de bankier een bonus en als het slecht verloopt, wordt de staat(sbonsinlage) aangesproken - wat hem worst zal wezen.

Maar de ene scheeftrekking verhelpen door een nieuwe te installeren is misschien niet zo verstandig. De lokroep van belastingvrije opbrengsten is groot en slechts de helft van de bevolking is (volgens Febelfin) financieel geletterd. Het te verwachten succes is dus een risico! Want alleszins zullen de brave Vlaamse spaarders minder waakzaam zijn dan de internationale professionele beleggers.

Een financieel geletterd man weet immers dat staatsbons niet zonder risico zijn. Je kon ze in het afgelopen jaar verkopen aan 105 procent en je kan ze binnenkort terugkopen aan 95 procent. Je stelt je bloot aan staking van betaling vanwege de overheid aan wie je onderworpen bent (buitenlanders kunnen de staatsbon niet onderschrijven). Je stelt vast dat de huidige regering, waaraan je je belegging toevertrouwt, al victorie kraait bij een deficit van slechts 4 procent. Als je ziet waar dat tekortgeld allemaal naartoe gaat, rijzen de haren je te berge. Je leent niet voor investeringen, je leent voor bijkomende consumptie.

Zo is er een minister die geld leent voor campagnes tegen zwaarlijvigheid terwijl zijn geaffilieerd ziekenfonds korting geeft op lidmaatschap van de Weight Watchers, een beursgenoteerd Amerikaans bedrijf. De kans om je staatsbonbelegging daarvan terug te krijgen, lijkt vrij klein. Want, ‘gegeven is gegeven en terugvragen is diefstal’. Ook heeft die regering federale overheidsgaranties uitgevaardigd voor de nominale waarde van de aandelen Arcopar, de holding van het ACW die haar vermogen verspeelde door in de casino’s te gaan gokken op de koers van het aandeel Dexia. Wanneer de nood aan de man komt, is dat de bestemming waar je staatsbonbelegging naartoe gaat. De kans om dan je staatsbonbelegging terug te krijgen is nihil.

Tegelijkertijd betalen beleggers die investeren in manifest risicodragende projecten, in waardecreërende ondernemingen, nog steeds 25 procent roerende voorheffing op de dividenden. Terwijl de staatsschuld enkel kan verminderen wanneer die ondernemingen succesvol, rendabel verlopen.

Een en ander is klinkklare financiële onzin en compleet onverantwoord. Daarom geven we het volgende ter overweging.

Een: de roerende voorheffing op staatsbons wordt niét verlaagd, maar het speelveld wordt wel eerlijker ingericht.

Twee: de roerende voorheffing op dividenden komt eveneens op 15 procent.

Drie: de roerende voorheffing op spaarboekjes wordt eveneens op 15 procent gebracht, in de mate dat de rente op spaarboekjes hoger is dan de rente op schatkistcertificaten met een looptijd van drie maanden (want dat is een indicatie dat de bankiers een gokje aan het opzetten zijn met het spaargeld).

Vier: de staats(bon)waarborg op banktegoeden wordt enkel toegekend op een spaarinlage die minder opbrengt dan de rente op schatkistcertificaten met een looptijd van drie maanden, en dit voor een beperkt bedrag per burger.

Vijf: de staatswaarborg op Arcopar-aandelen wordt herroepen.

Zes: de marketing van de staatsbon voldoet aan alle verplichtingen inzake eerlijke reclame. In het bijzonder moet worden gestopt met de promotie van het idee dat een en ander zonder risico zou zijn.

Misschien kunnen we de opbrengst van een volgende staatsbonronde ook gedeeltelijk aanwenden om de financiële geletterdheid van de Belgische burger en de Vlaamse spaarder op te krikken.