De Brusselse knoop

Om de Brusselse knoop te ontwarren, kan het model van Parijs als voorbeeld dienen.

De uitgever Karl Drabbe, een invloedrijke stem in de Vlaamse Beweging, zei in een interview dat hij niet weet wat Vlaanderen met Brussel moet.

Daarmee verwoordde hij wat al lang het zwakke punt van Vlaamse onderhandelaars is bij zowat alle staatshervormingen en institutionele beslissingen : ze weten geen raad met de Brusselse knoop.

Advertentie

Zo kon het gebeuren dat de 19 Brusselse gemeenten in 1976 aan de fusies ontsnapten. En dat de Vlamingen aanvaardden dat Brussel geen speciaal statuut kreeg als hoofdstad, maar met zijn toen minder dan 1 miljoen inwoners in 1989 een heus gewest werd. De gevreesde gevolgen van de gewestvorming met drie werden werkelijkheid toen de Franstaligen hun eigen gemeenschap volkomen ongrondwettelijk omdoopten tot Fédération Wallonie-Bruxelles. Daar kwam toen niet de minste Vlaamse reactie op.

Als het over Brussel gaat, staan de Vlaamse onderhandelaars erbij en kijken ze ernaar.

Als het over Brussel gaat, staan de Vlaamse onderhandelaars erbij en kijken ze ernaar. Ze weten het niet, om Drabbe nog eens te citeren. Verbazend is dat niet, want geen van de partijvoorzitters woont en leeft in Brussel. En sinds de Pyrrusoverwinning die de splitsing van Brussel-Halle-Vilvoorde was, is het haast onmogelijk dat Vlamingen uit Brussel verkozen worden in het federale parlement, tenzij ze een verkiesbare plaats krijgen op een Franstalige lijst. Dat heeft de horizon van Nederlandstalige Brusselse politici beperkt tot de bubbel van hun eigen gewest.

Onverschilligheid

Ook aan Franstalige kant zijn alle partijvoorzitters elders dan in Brussel verkozen, op de jonge covoorzitster van Ecolo na. Dat hebben ze dus gemeen met hun Vlaamse collega's aan de onderhandelingstafel : dat ze het hebben over een stad waar ze niet wonen.

Dat is de enige overeenkomst, want de Franstaligen delen allerminst de verregaande onverschilligheid over de hoofdstad van dit land. Ze mogen dan zelf een minderheid geworden zijn in het multiculturele Brussel met zijn 184 nationaliteiten, voor hen blijft dat een Franstalige stad, deel van hun sacrosancte Fédération. En elke Vlaamse eis zien zij als een aantasting van verworven rechten, een ander woord voor mandaten.

Advertentie

Historisch kans

Het is de hoogste tijd dat de Vlaamse partijen zich beraden over wat zij met Brussel willen. Want er dient zich een uniek moment aan. Bij de  onderhandelingen zal het voornamelijk over geld gaan en is het Brussels Gewest vragende partij.

In Brussel is een interessante dynamiek ontstaan bij jonge bewoners die zich over partij-, gemeente- en taalgrenzen vinden in kleinschalige stadsprojecten. De politieke klasse heeft daar weinig voeling mee en is vooral bezig met zichzelf. Net als op het vlak van veiligheid, mobiliteit en netheid is ze onmondig. De coronacrisis toonde ook aan hoe slecht de instellingen functioneren. Dat in Brussel drie ministers bevoegdheden hebben op het vlak van gezondheid toont goed aan dat efficiënt bestuur geen prioriteit is.

De Vlamingen moeten in ruil voor herfinanciering een hervorming van de Brusselse instellingen eisen.

De Vlamingen moeten in ruil voor herfinanciering een hervorming van de Brusselse instellingen eisen. Een daadkrachtig beleid is in Brussel nu zo goed als onmogelijk omdat de gemeenten elk initiatief van het Gewest kunnen saboteren. De Vlamingen moeten niet de afschaffing van de gemeenten eisen, wat de Franstaligen zien als een onaanvaardbare provocatie. Maar wel naar Parijs' model de inperking van de macht van de burgemeesters, en die hiërarchisch ondergeschikt maken aan de minister-president. Die zou dan zoals Anne Hidalgo in de Franse hoofdstad eindelijk de grote baas kunnen zijn die de lijnen uitzet.

Dat is een ingreep waarvoor zelfs geen staatshervorming vereist is. Bij het legioen lokale politici zal daar uit eigenbelang veel weerstand tegen bestaan, maar zij kunnen de kiezers niet meer zoals voorheen verleiden met rabiaat franskiljonisme. De Brusselse bevolking zal de eis van beter beheer steunen. Het zou een schande zijn mochten de Vlaamse partijen deze historische kans verkwanselen.

Advertentie
Gesponsorde inhoud