De onweerstaanbare aantrekkingskracht van de Golfstaten

Als ik buitenlandse delegaties mag toespreken en rondleiden in onze hoofdstad, peil ik tussen verwoede pogingen om de werking van de Europese instellingen en het Belgische institutionele kluwen uit de doeken te doen steevast naar het reilen en zeilen in hun landen van herkomst. Daarbij heb ik minder aandacht voor de laatste politiek schandalen en economische strubbelingen in pakweg de Verenigde Staten, Frankrijk of het Verenigd Koninkrijk. Ik let eerder op de onderliggende emoties: zijn mijn tafelgenoten hoopvol, cynisch of bezorgd over de vooruitzichten? Die sentimenten onthullen vaak subtiliteiten over de staat en de toekomst van een land die doorwrochte analyses en rapporten niet kunnen vatten.

Dominique Moïsi, een wereldautoriteit op het vlak van internationale betrekkingen, deelt de wereld op in drie sentimenten: angst, hoop en vernedering. Die emoties stapelen zich decennia stelselmatig in samenlevingen op, tot ze plots gewelddadig tot uiting komen. Tot verrassing van de elites, die die emoties jarenlang negeren omdat ze niet in hun wereldbeeld passen.

De maatschappelijke sentimenten die aan de basis liggen van de overwinning van Geert Wilders bij onze noorderburen interesseren me minder dan de sentimenten die spelen bij de jonge diverse generatie die hij en zijn politieke geestgenoten in Vlaanderen zo graag viseren. In gesprekken met jongeren met migratieroots valt op dat ze ondanks de beladen tijdsgeest hoopvol zijn over hun toekomst. Ze zijn gedreven, ambitieus en ondernemend. Alleen zien ze hun toekomst niet langer in Europa. Marrakesh, Istanboel, Jeddah, Riyad, Dubai en Doha dragen hun voorkeur weg.

Influencers

De interesse in de Golfstaten hoeft niet te verbazen. Enerzijds is sprake van een sociaelmedia-effect. Talloze ondernemers en populaire influencers uit die doelgroepen hebben zich de afgelopen jaren in de Emiraten gevestigd. Het ondernemersvriendelijke klimaat en het gebrek aan dagelijkse identiteitsdebatten doen veel jonge moslimondernemers dromen van nieuwe avonturen.

Anderzijds hebben de tomeloze ambities van de Gulf Cooperation Council-landen (GCC) een enorm aanzuigeffect op professionals en ondernemers uit Europa die Arabisch kennen. Saoedi-Arabië, de VAE en Qatar zetten hun bodemloze olierijkdommen - de staatsfondsen van de GCC-landen zijn gezamenlijk 4.000 miljard dollar waard - maar wat graag in om hun economie te diversifiëren en van de regio de belangrijkste financiële, economische en toeristische hub van Azië te maken.

Prestigeprojecten

Daarvoor doen ze een beroep op futuristische gigaprojecten en het binnenhalen van internationale sportevenementen en prestigeprojecten. Denk aan de COP28-klimaatconferentie in Dubai, de wereldbekers voetbal in Qatar in 2022 en Saoedi-Arabië in 2034, de F1-races in Jeddah, Abu Dhabi en Bahrein. Om van de spraakmakende transfers van de voetballers Cristiano Ronaldo, Karim Benzema en Neymar naar de Saoedische Pro League nog maar te zwijgen.

Het land met de grootste ambities is Saoedi-Arabië. Het wil de komende jaren meer dan 1.000 miljard dollar investeren in gigantische infrastructuurprojecten. Als klap op de vuurpijl wil het koninkrijk de wereldexpo in 2030 binnenhalen. Met een futuristisch megapaviljoen dat veel weg heeft van de hangende tuinen van Babylon denkt het 40 miljoen bezoekers uit de hele wereld naar de Saoedische hoofdstad te lokken. Dat moet het slotstuk worden van zijn Saudi Vision 2030-plan, wellicht het duurste en omvangrijkste, om niet te zeggen megalomane, transformatieproject dat de wereld ooit gezien heeft.

Een groep jonge studenten uit de Golfstaten die ik onlangs rondleidde bij de Europese Commissie verzekerde me met grote stelligheid dat Saoedi-Arabië over enkele jaren het epicentrum van de wereld is. Diezelfde ambitie en hoop moeten wij ook in Europa vertonen, voor we onze grootste talenten en bruggenbouwers verliezen aan landen waar de angst niet regeert. Hoelang is het geleden dat wij nog een wereldexpo hebben georganiseerd?