Déjà-vu

Door Marc De Vos, directeur van de denktank Itinera. Doceert aan de UGent. Schrijft in eigen naam. Twitter @devosmarc

Zo’n 20 jaar geleden deed vader Tobback hetzelfde als zijn zoon vandaag. Onder het motto ‘Uw Sociale Zekerheid’ projecteerde vader Tobback onzekerheid en bood hij zekerheid. Met succes.

Dat de socialisten zich in tijden van electoraal opbod opwerpen als de beschermers van ‘de bedreigde welvaartsstaat’ is begrijpelijk. Maar de waarnemer die het opbod wil overstijgen, moet moeite doen om partijen te vinden die de welvaartsstaat willen ontmantelen. De enigen die ooit de woorden ‘privatisering’ en ‘sociale zekerheid’ hebben gecombineerd, waren de liberalen uit de blauwe beginjaren van Guy Verhofstadt. Ze werden de schandpaal van alle zuilen en zijn nog altijd niet van die kater bekomen.

De liberalen zijn intussen lichtblauwe sociaaldemocraten. Ze willen wel bewegen, maar de kern staat niet ter discussie. Dat is bij de N-VA niet veel anders. Die is virulenter in haar kritiek, ook al omdat dat past in het demoniseren van de PS-staat. Maar de partij die federaal de werkloosheidsuitkeringen in de tijd wil beperken is ook de partij die regionaal een voorstander blijft van een Vlaamse zorgverzekering. Als ze al tegen de sociale zekerheid zou zijn, dan zeker niet tegen een Vlaamse.

Alle politieke partijen zitten in hetzelfde schuitje. Ze kunnen de knusse beloftes van vorige generaties politici niet verbreken, maar ze kunnen ze ook niet betalen. Als het stof van de verkiezingsstrijd gaat liggen, zullen de grote slogans verstommen. Dan gaat het om praktische vragen.

Hoe krijgen we de pensioenen van de babyboomers gefinancierd zonder dat we ons economisch kapot belasten of de staatsschuld laten ontsporen? Hoe kunnen we de natuurlijke innovatie in de gezondheidszorg, die budgettair drie keer sneller groeit dan de economie, blijven betalen? Hoe bereiden we ons voor op een vergrijzende samenleving terwijl de publieke infrastructuur en middelen voor ouderenzorg zwaar ontoereikend zijn? En vooral, hoe kunnen we de taart sneller doen groeien ondanks al die taartverdeling?

België staat al aan de wereldtop inzake sociale uitgaven. Sociale lasten tegenover economisch potentieel wordt hét dilemma van de volgende jaren. Daarvoor moeten brede strategieën worden geboden die de dogma’s van alle kampen loslaten. Hopelijk krijgen we die nog.