Duitse greenbashing

‘Berliner Runde’, vroeger ‘Bonner Runde’, is een icoon van de Duitse televisie. Net als ‘Tatort’ op zondagavond of de ‘Sportschau’. Het format brengt, zo ongeveer sinds de start van de televisie, na elke deelstaat- of nationale verkiezing de kopstukken van de politieke partijen bijeen voor een eerste analyse. Vaak lijkt dat meer op een voortzetting van het verkiezingsdebat. De afgelopen jaren waren de discussies behoorlijk saai. Tot nu. De opkomst van populistisch rechts en links, het AfD en Bündnis Sahra Wagenknecht (BSW), heeft het debat gepolariseerder, harder, ja zelfs agressiever gemaakt. Het recentste slachtoffer van die agressie zijn de groenen.

Afgelopen zondag schrok ik bij het kijken naar ‘Berliner Runde’. Door het aantoonbare volledige gebrek aan inhoudelijke kennis van sommigen, maar ook door de agressieve toon tegen de groenen. In het debat kregen ze de schuld van zowat alles: de economische stagnatie, de slechte sfeer en natuurlijk ook de misère bij Volkswagen.

Dat het AfD Die Grünen al langer in het vizier heeft en de partij neerzet als een verbodspartij die een niet-bestaande klimaatverandering wil bestrijden, is niet nieuw. Dat de CDU dezelfde toon aanslaat, is nieuw en beschamend.

Energie-Stasi

Diens Beierse zusterpartij, de CSU, geeft de groenen de schuld van de kwakkelende economie en de slechte sfeer in het land. Daarbij wordt tactisch verzwegen dat de CSU samen met de CDU 16 jaar in de bondsregering zat, en dat de partij door niets te doen de basis heeft gelegd voor de catastrofale toestand waarin de economie verkeert. CSU-baas Markus Söder noemde de groene minister van Milieu ‘een groene Margot Honecker’, verwijzend naar de vrouw van Erich Honecker, de communistische leider van Oost-Duitsland van 1976 tot 1989. De CDU-baas van Thüringen omschreef de groenen als de ‘Energie-Stasi’, een verwijzing naar de Oost-Duitse geheime politie. En de CDU'er Friedrich Merz, pas tot kanselierskandidaat gekroond voor de volgende verkiezingen, sluit een coalitie met de groenen feitelijk uit.

Het gevolg van die smakeloze en gratuite aanvallen op de groenen? Meer dan andere politici werden ze de afgelopen jaren het slachtoffer van fysieke aanslagen. Ook verliest de partij bijna wekelijks steun. Dat komt niet alleen door de aanhoudende kritiek. Veel Duitsers zijn ook duidelijk vermoeid door mogelijke angstaanjagende veranderingen. Na pandemie, inflatie en oorlog lijken de meeste Duitsers te snakken naar het vertrouwde verleden, of een permanent heden. Naar ‘Tatort’ en ‘Sportschau’. Want verandering hakt er diep in. Daarom is het verleidelijk de partijen te geloven die de suggestie wekken dat een transitie van de hele Duitse economie zonder kosten of moeite mogelijk is.

Grazige groene verten

De groenen hebben te lang het idee van grazige groene verten gepropageerd. Nu ze op de regeringsstoel zitten, voelen ze, net als het hele land, hoe pijnlijk een gelijktijdige energie- en structurele transitie is. Maar een alternatief lijkt er niet te zijn. Terwijl de andere partijen de groenen bekritiseren, zucht het land onder de gevolgen van droogte, hittegolven en overstromingen.

Duitsland moet oppassen. Een collectief historisch trackrecord in de hoek van één politieke groep zetten is ronduit slecht.

Voor de groenen zelf ben ik minder bezorgd. De partij heeft met minister Robert Habeck een politicus die misschien niet de beste economische kennis heeft, maar die over veel empathie en een uitstekend gevoel voor communicatie beschikt. Na nog enkele klimaatcatastrofes bestaat de kans dat Habeck volgend jaar een geduchte tegenstander voor de CDU en de SPD wordt. Traditiegetrouw kijk ik nu al uit naar ‘Berliner Runde’ in september 2025, bij de volgende Duitse parlementsverkiezingen.