Fiscale coronakater

Elk jaar vul ik de aangifte in de personenbelasting in van buren, vrienden en familieleden. Mijn buurman had tot maart 2020 het geluk nog geen dag in zijn leven werkloosheidsuitkeringen te hebben moeten aanvragen. Corona bracht daar helaas verandering in.

Mijn joviale buurman heeft een bovengemiddeld inkomen. Het mediaanloon in België ligt rond 3.100 bruto per maand. Hij zit daar ver boven. In 2020 werd ook hij tussen maart en november 5 tot 14 dagen per maand op tijdelijke werkloosheid gezet. Op alle uitkeringen voor tijdelijke werkloosheid werd 26,75 procent (tot mei) of 15 procent (vanaf juni 2020) bedrijfsvoorheffing ingehouden. Dat geldt voor de werkloosheidsuitkering, de bijkomende RVA-uitkering van 5,63 euro per dag, de sectorale aanvulling en ook voor de vrijwillige aanvullende vergoeding toegekend door de werkgever.

We weten ondertussen dat mijn buurman zeker geen uitzondering is. Een recent rapport van de RVA stelt dat alle sectoren en alle werkenden, inclusief de bedienden, in 2020 werden getroffen. Dat was niet het geval op andere crisismomenten, zoals de kredietcrisis.

Wie enkele weken of maanden tijdelijk werkloos wordt - en hopelijk de rest van het jaar weer kan werken - krijgt geen enkele belastingvermindering vanaf 29.600 euro belastbare inkomsten. De werkloosheidsuitkering wordt dan belast als een gewoon loon, aan het marginaal tarief (het belastingpercentage van de hoogste schijf die op een belastbare som van toepassing is). Dat is dus veel meer dan de ingehouden voorheffing van 15 procent. Dit impliceert dat men moet bijbetalen, of minder terugkrijgt indien men aftrekbare bestedingen kan inbrengen.

Voor de laagste inkomens geldt het omgekeerde. Indien ze (ongeveer) meer dan de helft van de maand tijdelijk werkloos waren, betaalden ze met die 26,75 procent bedrijfsvoorheffing te veel vergeleken met de eindafrekening. Voor hen was die 15 procent bedrijfsvoorheffing een welgekomen wijziging.

Kortom, voor wie twee à drie dagen per week tijdelijk werkloos was, geldt hoe hoger het inkomen, hoe groter de coronakater.

Grensbedrag

Wat kan de federale regering daaraan doen? De belastingvermindering voor werklozen vervalt zoals hierboven gezegd vanaf een inkomen van 29.600 euro. Voor wie een heel jaar werkloos was, vormt dat geen probleem. Hij blijft onder die grens. Maar de vele tijdelijke werklozen komen vaak niet in aanmerking voor die belastingvermindering, omdat ze boven dat inkomen zitten. De federale regering zou uitzonderlijk kunnen beslissen het grensbedrag van 29.600 euro op te trekken tot 47.420 euro (zoals voor de pensioenen). Dat zou de eindafrekening bij tijdelijke werkloosheid aanzienlijk verzachten.

Om te anticiperen op de hogere belastingfactuur door de tijdelijke werkloosheid van vorig jaar kan de overheid de termijn van uitstel van betaling uitbreiden van vier naar 12 maanden. Het systeem van voorafbetalingen kan trouwens dit jaar nog gepromoot worden om volgend jaar een dure eindafrekening te vermijden. Bij voorafbetalingen krijgt de werknemer nog een kleine bonificatie van de fiscus als extra voordeel, onder de vorm van een fictieve intrest.

Voor wie tijdelijk werkloos was, zou de uitkering beter afzonderlijk worden belast aan 15 procent, tenzij de gezamenlijke belasting voordeliger is. Dat systeem bestaat al voor zelfstandigen en natuurlijke personen met een bijberoep in het kader van het crisisoverbruggingsrecht (wegens gedwongen of vrijwillige onderbreking). Voor de inkomsten van vorig jaar is het vanzelfsprekend helaas te laat.

De federale overheid heeft - met recht en rede - al veel inspanningen gedaan om ondernemers tegemoet te komen om de coronarekening te verzachten. Dezelfde panache om de fiscale coronafactuur te verzachten voor de werknemers die door het virus op tijdelijk werkloos werden, is meer dan welkom.

Fouad Gandoul

Politicoloog