Flikken

In de jaren dat ik op de Gentse unief zat en ik in Zerkegem bekend stond als Toar - het haar - had mijn identiteitskaart een vast onderkomen in het borstzakje van mijn parka. Elke keer dat een politiecombi in het straatbeeld verscheen - toen kwam blauw alleen in blik voor - haalde Toar die al bij voorbaat boven.

Ik werd altijd gecontroleerd. Een verwilderde versie van Demis Roussos kon niet anders dan staatsgevaarlijk zijn. Toen is ook mijn zentraining begonnen, want je moest koel blijven bij het steevast boertige gedrag van de mannen in blauw. Ze maakten zelfs geen uitzondering voor een bloedmooie vriendin die in de schemeruren zonder het te weten zonder licht reed, en ‘Hedde stront in uw ogen, misschien?’ werd toegeblaft. Eén keer werd het me te veel en liet ik me iets van ‘flik’ ontvallen, mogelijk in combinatie met ‘vuil’. Ik werd tegen de muur gekwakt en anderhalve dag opgesloten. Weerspannigheid .

We haatten de flikken. En zij haatten ons. Die haat bereikte zijn hoogtepunt in 1978 bij de acties tegen het optrekken van het inschrijvingsgeld tot 10.000 frank. Op het kruispunt voor de Vooruit hielden studenten een zitstaking. Ze werden door politie en inderhaast opgeroepen rijkswacht met volle plezier in elkaar geslagen. Zelfs zeer conservatieve mensen voelden een grote afkeer bij de aanblik van de reuzenfoto met erop los timmerende flikken op de voorpagina van de Vooruit, de voorloper van De Morgen. Even later zag ik vlak bij de Blandijn zeven gemaskerde mannen een geïsoleerde flik aftuigen.

In januari 1995 zat ik als trotse kabinetschef naast de nieuwbakken burgemeester Frank Beke bij de eerste ontmoeting met de Gentse politietop. ‘Wat is het grootste probleem’, vroeg Beke. ‘Doengde’, was het antwoord. ‘Baas, waar ging dit over?’, moest ik achteraf vragen. (Om alle Franken uit elkaar te houden noemden we Beke baas en was ik chef.) ‘Over de hondenbrigade, chef’, zei baas. Voor de top van het korps - dat jaren in het nieuws was geweest wegens totale normvervaging en corruptie , aanleiding voor een heuse parlementaire commissie - was de toekomst van de hondenbrigade het grootste probleem.

Samen met Brice De Ruyver kreeg ik de opdracht de politie te hervormen. Het was duidelijk dat de toekomst bij een nieuwe generatie politieofficieren lag. Tot mijn uiterste verbazing bleken het sociaal betrokken mannen te zijn. Vrouwen waren er toen amper in het korps: het was de tijd dat de eerste vrouwelijke buschauffeur van De Lijn voorpaginanieuws was. Ze wilden niet buiten de wereld staan maar deel van de bevolking zijn. Het kantelpunt in hun denken was de strijd tegen de 10.000 geweest. De leiding had hen jaren opgedraaid met verhalen over rijkeluiskinderen die door Moskou waren betaald en neerkeken op de gewone man die niet de centen had om te studeren en dus agent werd. Ze timmerden erop los. Achteraf kwam de schaamte. Schoorvoetend praatten ze erover. Onder elkaar. Dit nooit meer, spraken ze af.

Deze groep heeft de Gentse politie een metamorfose gegeven. Steven De Smet, die zich toen al De Flik noemde, bracht de altijd scherp kijkende filmproducent Erwin Provoost op het idee een politieserie in Gent te situeren. Het woord waarvoor ik ooit in het cachot ben gedraaid, werd de titel van de reeks.

Catherine De Bolle werd dit jaar Overheidsmanager van het Jaar. Ze kreeg de prijs op de avond van de inval in Verviers. Ze was er dus niet. En de media hadden amper oog voor de prijs. Jammer, want zij is de emanatie van de totale ommekeer bij de politie. Dat een vrouw baas wordt van iets dat van oudsher een mannengroep was, symbolisch van het hoogste belang, is nog het minste. Bij iedereen die met haar werkt, vallen de langetermijnvisie, de maatschappelijke betrokkenheid en de rustige deskundigheid op. De Gentse flikken en Catherine hebben me verplicht mijn mening over de politie te herzien. Mocht ik nu afstuderen, ik werd flik.

Frank Van Massenhov schrijft deze column in eigen naam en twittert via @fvmas.